Historie bloków. Część 2: Zimna wojna w blokach

Historie bloków. Część 2: Zimna wojna w blokach

Rozmawiają: Dorota Jędruch i Marta Karpińska

Zainteresowanie architekturą byłego bloku wschodniego ma się dobrze – powstają niezliczone konta na Instagramie czy tiktoku, które wskazują na fascynację rzesz odbiorców architektonicznym dziedzictwem architektury socmodernistycznej. Tysiące fotografii przepływających przez feedy mediów społecznościowych tworzą wizualną mitologię – skoro Europa Wschodnia to musi być beton i bloki, masowe mieszkalnictwo, szare mrówkowce tonące w ponurej poświacie. Ciekawe jak wiele osób zdaje sobie sprawę z faktu, że te formy wschodnioeuropejskich bloków zostały wymyślone głównie na Zachodzie.

Pierwszy odcinek z serii Historie bloków w ramach podcastu Przecież to nie jest modernizm skończył się na 1945 roku. W tym odcinku chcemy zderzyć się z mitem osiedla jako konceptu obecnego głównie w dawnych krajach „realnego socjalizmu”. Opowiadamy w nim o powszechnym entuzjazmie wobec bloków, który wybuchł po II wojnie światowej w Europie – kontynencie, który musiał podnieść z gruzów swoje miasta po koszmarze II wojny światowej i dać jakąś nadzieję swoim mieszkańcom. W dodatku jest to Europa podzielona „żelazną kurtyną”, jednak pęd do budowy miasta dobrobytu – które stanowiłoby miejsce zamieszkania, edukacji i opieki nad mieszkańcami – podzielały obie strony kontynentu. Rozmawiamy o przepływie idei, wiedzy i technologii pomiędzy oba politycznymi blokami; wskazujemy punkty na mapie Europy, które najmocniej wpłynęły na rozwój europejskich osiedli po II wojnie światowej; szukamy różnic w narracjach wokół bloków na Wschodzie i Zachodzie, a także zastanawiamy się, kto koniec-końców wygrał zimną wojnę w blokach.

Odcinek podcastu powstał w ramach projektu OSIEDLA MIESZKANIOWE KRAKOWA. SPOŁECZNA I ARCHITEKTONICZNA HISTORIA MIASTA.

Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Linki:

Edgar Varese, Le Corbusier „Poemat elektroniczny”: https://www.youtube.com/watch?v=WQKyYmU2tPg

Nakierowani na przyszłość rozmowa Doroty Leśniak-Rychlak i Michała Wiśniewskiego z Davidem Crowleyem „Nakierowani na przyszłość”: https://www.autoportret.pl/artykuly/nakierowani-na-przyszlosc-i/

Le Corbusier, Des canons, des munitions? Merci! Des logis… s. v. p., Boulogne sur Seine: Editions de l’Architecture d’Aujourd’hui, 1938.

Berlinische Galerie: Radically Modern. Urban Planning and Architecture in 1960s Berlin: https://www.youtube.com/watch?v=sO5_fsBAULY

Hansaviertel, Berlin: https://www.youtube.com/watch?v=SU2oetnzYKs

Krakowski Szlak Modernizmu tworzą ludzie, których fascynuje architektura nie tylko jako forma, ale przede wszystkim jako odbicie procesów politycznych, ekonomicznych i społecznych zachodzących w XX i XXI wieku. Na co dzień zajmujemy się badaniem architektury nowoczesnego Krakowa, ze świadomością, w jak ogromnym stopniu lokalność jest kształtowana przez wydarzenia globalne.

Tytułem podcastu Przecież to nie jest modernizm chcieliśmy uhonorować komentarz często pojawiający się pod postami IG Krakowskiego Szlaku Modernizmu. W podcaście przyglądamy się przełomowym momentom architektonicznej nowoczesności, dekonstruujemy jej mity, penetrujemy ślepe uliczki i podziwiamy trwałe osiągnięcia.

Kto tworzy podcast?: dr Dorota Jędruch, Marta Karpińska, dr Dorota Leśniak-Rychlak, dr Michał Wiśniewski – czyli zespół Fundacji Instytut Architektury

Nagrania, montaż: Jan Chołoniewski

Dżingiel: Justyna Stasiowska

Oprawa graficzna: Damian Nowak, Parastudio