Hazırlayan & Sunan: Orkan Varan

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

bugün doly zoom üzerine konuşacağız. bir anlatı aracı olarak zoom ve sadece bu tekniğin imkanlarıyla orataya çıkan dolly in zoom out’u anlatacağım. ünlü filmlerde bu sahneleri çokça gördük. şimdi o sahnelerin anatomisini biraz olsun anlamaya çalışınca, size garanti veriyorum. artık o filmi başka bir gözle izleyecek, izlerken keyif alacaksınız. haydi başlayalım

sinema ve tren bölümünde biraz anlatmıştım. sinemanın ilk zamanlarında filmler daha çok studyolarda çekiliyordu. bugün bile stüdyoda film çekmek çokça tercih ediliyor.  çünkü stüdyo çok daha kontrollü bir alan. ben bile şu karavanın içinden çıkıp dışarıda çekim yapmak istemiyorum. çünkü ışık değişecek, ses gelecek, rüzgar esecek, videoyu her kestiğimde araya giren seslerle ve devamlılık sorunları ile uğraşacağım. bu ve bunun gibi sebeplerden stüdyo mantıklı bir tercih. mesela profesyonel kameralar hala çok ağır. ışıklar eskiden aşırı ağır ve hantaldı. 

ama 1950ler itibariyle kamera ve diğer ekipmanlar hafifliyordu. kamera hayatın içine karışıyor, sokağa çıkıyordu. yönetmenler doğal ışığı stüdyonun yapay ışığına tercih ediyorlardı. kameranın hareketlenmesi, topyekün bir hareketlenmeydi. yani tripoddan omza, omuzdan arabaya, vincin üzerine, hatta helikopterin içine. günümüzde bu iş herkesin ulaşabildiği drone’lara kadar geldi. kameranın kıpırdanması zoom’un yani yakınlaşığ uzaklaşabilmenin de işin içine girmesi demekti. sinema kameraları için 1930lardan itibaren zoom lensler üretilmeye başlandı. artık anlatının gidişatına göre karaktere yakınlaşıp uzaklaşıyorduk. bu içerikten sonra artık bir film izlerken kameranın zoom in veya zoom out yaptığını hissettiğinizde bunun bi sebebi olduğunu düşünmenizi rica ediyorum. özellikle dramatik niteliği yoğun olan filmlerden bahsediyorum. john wickteki zoom aksiyon için kullanılır, sizi 1 saniye boş bırakmamak için. ama mesela berkun oyanın bir başkadırında kalabalıklar içinde sıradan birilerine zoom yapılır. ama o kişi aslında dizinin başrolüdür. yani aramızda gezen insanların hayatına yakınlaşmanın bizi nerelere götürebileceğini gösterir. bazen zoom tarantinonun sergio leoneden kopyaladığı bambaşka birşeye dönüştürdüğü şey olabilir. leonenin şu aşırı zoom sahnelerini hatırlar mısınız? tarantino da onun bir benzerini karakter ile bağ kurmak için kullanıyordu. tabi yönetmenlerin niyeti başka olabilir, ben tahminde bulunuyorum. yorumlamaya çalışıyorum. 

temelde zoom hareketi bir yakınlık veya uzaklık ilişkisi kurduğu için sinemanın-filmlerin en büyük ihtiyaçlarından biri de genelde karakterle yakınlık kurmak olduğu için zoom hayatımızdan çıkmayacak gibi görünüyor. peki sinemanın dahileri nasıl dahi olurlar? zoom üzerinden şunu bi irdeleyelim. yakınlaşmak veya uzaklaşmak anlama büyük katkı sağlayabilir.  bunu doğru kullanmak filminizi zenginleştiriri. 

ama alfred hitchkok ismini duymuşsunuzdur. sinemanın dahilerinden biri bu adam. hitchcock bir gün sarhoş oldu ve nesnelerin yakınlaşıp uzaklaşmasından etkilendi. bunu sinemaya taşıyacaktı. arkadaşlar adam bambaşka birşey yaptı. hem de 1940larda bunu denedi. 50lerde başardı ve filmine koydu. doly zoom, vertigo efekt, zoly shot ve sonralar jaws efekt olarak anılan bu kamera hareketi çağının ötesindeydi. 

kamera konuya veya kişiye yaklaşırken lens ters yönde kullan