Duurzaam | BNR BNR Nieuwsradio

De grote contouren van het klimaatbeleid voor Nederland worden niet in Den Haag bepaald, maar in Brussel. Deze aflevering in het kort:⇨ Duurzaam beleid komt van de EU⇨ Landbouwhervormingen op komst⇨ Fossiele bedrijven veranderen te traagAlle reden dus om in deze week van de Europese verkiezingen te onderzoeken welke grote klimaat- en milieu-kwesties daar de komende jaren gaan spelen. Dat doen we met Anna Strolenberg, kandidaat Europarlementariër van Volt. We zoomen in op de Europese Green Deal en de onderdelen uit dat pakket waarover nog gestemd moet worden. Dat gaat onder meer over het mest- en pesticidenbeleid en de Natuurherstelwet. Strolenberg is niet erg hoopvol over de richting die dit debat opgaat.Luister ook | Wat zijn de klimaatambities van China?Een belangrijk agendapunt voor de komende jaren in Brussel is landbouw. Nu nog wordt deze enorme subsidiepot vooral verdeeld op basis van grond. Hoe groter het bedrijf, hoe meer geld er wordt overgemaakt. In de praktijk vloeit zo heel veel geld naar de veeteelt. En dat is nou net de bedrijfsactiviteit die de natuur zo belast. In 2027 wordt het landbouwbudget herzien en dan gaat het erom spannen. Volt pleit ervoor om het systeem op de schop te gooien en boeren te belonen die inzetten op verduurzaming. Het wordt nog een zware kluif om dat er doorheen te krijgen, gelet op de belangen en lobbygroepen, die in Brussel veel macht hebben.

Luister ook | Dringend gezocht: een oplossing voor het mestoverschotGrote oliebedrijvenHarm komt opnieuw met opzienbarend nieuws uit The Guardian. Dat gaat over de acht grootste Europese olie- en gasbedrijven, waaronder BP, ExxonMobil, Shell en TotalEnergies. Zij doen al jaren grote beloften over het aanpakken van de klimaatcrisis, maar komen allemaal niet in de buurt van de afgesproken prestaties. Dit blijkt uit een onderzoek van onderzoeks- en belangengroep Oil Change International. Geen van de acht bedrijven heeft bijvoorbeeld plannen om de exploratie van fossiele brandstoffen te stoppen of de goedkeuring van nieuwe winningsprojecten te staken.
See omnystudio.com/listener for privacy information.

De hele verpakkingsketen circulair krijgen. Met dat doel sloegen vijf organisaties eerder dit jaar de handen ineen. Ze gaan nu samen verder als Verpact, met een C dus. Deze aflevering in het kort:⇨ De uitdagingen van de verpakkingssector⇨ De Critical Raw Materials Act⇨ Duurzaam alternatief voor pesticidenNederland scoort Europees gezien best goed als het om het recyclen van verpakkingen gaat. Zo’n driekwart krijgt al een nieuwe bestemming. Toch liggen er nog wel de nodige obstakels op de weg naar een circulaire toekomst. Zo doen de Belgen het bijvoorbeeld beter dan wij. Dat heeft volgens Hester Klein-Lankhorst vooral te maken met de manier van inzamelen. Zo maken onze zuiderburen geen gebruik van ondergrondse vuilcontainers, zoals in veel Nederlandse steden gebruikelijk is. ‘In die bakken ligt er soms tot 50 procent rommel en dat zit een goede recycling dwars’, aldus Klein-Lankhorst. We praten uitgebreid met haar over de belangrijkste recycle-uitdagingen van de verpakkingssector.Check ook | 6 meest gestelde vragen over gerecycled plasticOns groene geweten Yvette Watson gaat in op de Critical Raw Materials Act, kort gezegd CMRA. Dit is een wet waarmee de Europese Unie de waardeketen van kritieke metalen hier wil houden. Denk aan grafiet, gallium, nikkel, lithium en bauxiet, metalen die hard nodig zijn voor de energietransitie. Er zijn voor 2030 een paar belangrijke doelstellingen geformuleerd, waaronder een minimum van 10 procent eigen productie. Ze roept bedrijven op om…Luister ook | De strijd van Benedicte Ficq tegen grote vervuilersHarm heeft het intussen over hoopvol nieuws uit Wageningen. Daar hebben wetenschappers een biologisch alternatief ontwikkeld voor giftige pesticiden. Het gaat om een piepklein vleesetend plantje dat bolletjes kleverige stof maakt om kleine vliegjes te vangen. De wetenschappers hebben plantaardig rijstolie-afval omgetoverd tot plaksel en dat kan op gewassen worden gespoten.
See omnystudio.com/listener for privacy information.

Maximaal anderhalve graad opwarming, spraken wereldleiders af tijdens de Klimaattop van 2016 in Parijs. Dat doel lijkt inmiddels onhaalbaar.Deze aflevering in het kort:⇨ Anderhalve graad onhaalbaar geworden⇨ Extreem weer is onderweg⇨ Wat zeg je tegen een klimaatontkenner?Een paar honderd vooraanstaande klimaatwetenschappers verwacht dat het aan het einde van deze eeuw zo’n 2,5 graden warmer is op aarde dan honderd jaar geleden. Dat blijkt uit de resultaten van een enquête die door de Britse krant The Guardian is uitgezet. De anderhalve graad is daarmee ver uit zicht geraakt.Politieke wilDetlef van Vuuren is lid van het IPCC, het internationaal klimaatpanel van de Verenigde Naties. Hij is één van de bijna 400 wetenschappers die de vragenlijst heeft ingevuld. Met hem bespreken we de gevolgen van dit scenario. Maar weinig wetenschappers denken dat de wereld alle inspanningen gaat leveren die nodig zijn om het tij te keren. Grootste oorzaken? Een gebrek aan politieke wil en gevestigde bedrijfsbelangen. 

> Luister ook | Wat zijn de klimaatambities van China?KlimaatontkennersToch zijn er in Nederland nog steeds veel mensen die stellen dat het met die opwarming uiteindelijk wel mee zal vallen. Maar wat zeg je eigenlijk tegen klimaatontkenners als er een discussie ontstaat? Dat blijkt zo eenvoudig nog niet. Ons Groene Geweten Aniek Moonen heeft het medicijn op drie kwesties waarover regelmatig wordt gedebatteerd: het klimaat verandert altijd, het echte probleem is overbevolking en hoeveel impact kan een klein land als Nederland nu eigenlijk maken?

> Luister ook | De natuur als CEO van een bedrijf
See omnystudio.com/listener for privacy information.

Feike Sijbesma snapt de motieven van organisaties die klimaatrechtszaken voeren. Wel waarschuwt hij voor onbedoelde, negatieve bij-effecten.Deze aflevering in het kort:⇨ Hoe Feike Sijbesma naar klimaatuitdagingen kijkt ⇨ Wildgroei aan CO2-certificaten⇨ Wereld gaat naar 2,5 graden in het roodShell, de Nederlandse overheid en ING hebben milieuorganisaties achter zich aan. Die verwijten hen dat afspraken over CO2-beperking niet worden nagekomen. 'Ik snap dat organisaties als Milieudefensie en Extinction Rebellion dit doen en toch moet je ook over de risico's nadenken', aldus Sijbesma. 'Het gevolg is namelijk dat bedrijven besluiten om geen klimaatdoelstellingen meer uit te spreken en belangrijke documenten te ondertekenen. Dan zijn we op de verkeerde manier bezig.' Feike Sijbesma is oud DSM-topman en thans de CEO van The Climate Alliance.CO2-beprijzingVerder heeft hij het nodige aan te merken op de manier waarop CO2 wordt beprijsd. ‘Maar 25 procent van de wereldwijde emissies valt onder zo’n systeem. zoals het ETS. Dat is veel te weinig’, aldus Sijbesma. Daarnaast is er de vrijwillige beprijzing, waarbij bedrijven bijvoorbeeld bomen laten planten als compensatie voor hun eigen uitstoot. ‘Daarbij is het probleem dat er veel te veel organisaties zijn die deze certificaten uitgeven. Dat tast de geloofwaardigheid aan.’ Hij pleit voor één wereldwijd instituut dat deze CO2-certificaten gaat uitgeven.Een dystopische wereldHarm windt zich intussen op over een nieuwe enquête van de Britse krant The Guardian. Honderden vooraanstaande klimaatwetenschappers verwachten dat de wereldwijde temperatuur deze eeuw met minstens 2,5 graden zal stijgen. De gevolgen zijn enorm. Denk aan extreme hittegolven, voedselschaarste, conflicten en immigratie op een schaal die we niet eerder hebben gezien. ‘Een dystopisch beeld en binnen vijf jaar kunnen we de eerste grote ontwrichtingen al verwachten’, aldus Harm.
See omnystudio.com/listener for privacy information.

Van steenkoolmijnen tot zonneparken. China is naast mega-vervuiler ook ‘s werelds grootste investeerder in groene technologie. Hoe kijken ze in dat land naar klimaatverandering? Deze aflevering in het kort:⇨ Het klimaatbeleid van China⇨ Duurzame beleggingen zijn niet altijd even groen⇨ Oliebedrijven houden vast aan affakkelenDe Chinese overheid mikt op een klimaatneutrale economie in 2060. De komende zes jaar mag de uitstoot van CO2 nog groeien, zo heeft de regering gezegd. Maar de transitie gaat sneller dan verwacht en de verwachting is daarom dat er dit jaar al voor het eerst een historische daling is. Wereldwijd was de CO2-uitstoot vorig jaar zo’n 37 miljard ton. China jaagt verreweg de meeste CO2 de atmosfeer in, zo’n 12 miljard ton. Ter vergelijking: de EU zit op ongeveer 3 miljard ton uitstoot, de Verenigde Staten op 5 miljard. China stoot in vier dagen meer CO2 uit dan Nederland in een heel jaar. Toch is dat niet het hele verhaal, waarschuwt ons groene geweten Nikki Trip.Productie van zonne-energieOver de klimaatambities van China praten we uitgebreid met FD-correspondent Anouk Eigenraam. De aandacht voor dit thema is de laatste jaren groter geworden, als gevolg van hittegolven en overstromingen. En ja, er is ook nog de smog in grote steden, maar die bestaat al veel langer. De regering investeert miljarden in de productie van schone energie, van windmolens tot zonneparken. Zo wordt bijvoorbeeld in de provincie Shanxi een zonnepark gebouwd dat een paar miljoenensteden van groene energie gaat voorzien. Ook in de straten van haar woonplaats Beijing ziet ze veranderingen. Zo is een groot deel van het verkeer inmiddels geëlektrificeerd.AffakkelenHarm windt zich intussen op over een onderzoek naar affakkelen. Onderzoek naar satellietbeelden wijst uit dat energiebedrijven bij olie- en gasvelden gesloten fakkels gebruiken. Zo kunnen wetenschappers via satellieten niet zien hoeveel broeikasgassen en verontreinigende stoffen worden uitgestoten. Deze methode wordt onder meer toegepast door bedrijven in Amerika, Engeland, Duitsland en Noorwegen. Bij het verwijderen van onrendabel aardgas, het zogenaamde affakkelen, komen methaan, kooldioxide, giftige stoffen en kankerverwekkende chemicaliën vrij. 
See omnystudio.com/listener for privacy information.

De één zegt dat kunstmatige intelligentie de opwarming van de aarde kan stoppen. De ander is vooral bezorgd over de energiehonger van deze technologie.Deze aflevering in het kort:⇨ De impact van AI op het klimaat⇨ Energieslurpers versus slimme oplossingen⇨ Katoenplantages is BraziliëGaat AI het klimaatprobleem oplossen of juist verergeren? Die vraag staat centraal in deze aflevering van BNR Duurzaam. Te gast is Remy Gieling van AI.nl. Kunstmatige intelligentie blijkt een soort dubbelzijdig zwaard als het gaat om klimaatimpact. De technologie slurpt aanzienlijke hoeveelheden elektriciteit voor datacentra en dat leidt tot meer CO2-uitstoot. Alle datacenters in de Verenigde Staten gebruiken straks net zoveel stroom als heel Japan. Laat dat even op je inwerken.Slimme oplossingenAan de andere kant biedt AI veelbelovende mogelijkheden om klimaatverandering tegen te gaan. Zo wordt AI al op tal van plekken ingezet voor duurzamere processen. Denk aan slim energiebeheer waarbij AI helpt bij het optimaliseren van het energieverbruik in smart grids. Ook kijken we naar AI-gedreven monitoring van ecosystemen, waarbij algoritmes worden gebruikt om de gezondheid van oceanen te volgen. Het Wereld Natuur Fonds zet deze technologie in om ontbossing tegen te gaan. En in de precisielandbouw helpt AI om water en meststoffen efficiënter te gebruiken, wat de impact op het milieu vermindert.Earthsight Harm windt zich intussen op over katoenplantages in Brazilië en de kledingfabrikanten in Azië die leveren aan H&M en Zara. De Britse onderzoeks-ngo Earthsight deed hier ruim een jaar lang onderzoek naar. Ze hebben satellietbeelden geanalyseerd, gerechtelijke uitspraken en transportgegevens doorgrond en ze zijn undercover gegaan op wereldwijde beurzen. ‘De katoenplantages in Brazilië waar ze uitkwamen, zijn van een paar steenrijke families en worden in verband gebracht met grootschalige illegale ontbossing, landroof, geweld en corruptie’, aldus Harm.
See omnystudio.com/listener for privacy information.