នាទីសុខភាពនិងអនាម័យ

RFI ខេមរភាសា / RFI Khmer
  • 0,0 (0)
  • SALUT I EXERCICI
  • SETMANAL
នាទីសុខភាពនិងអនាម័យ

សុខភាព​ជា​បញ្ហា​ចម្បង​របស់​មនុស្ស​គ្រប់​រូប ! ដើម្បី​​ចូល​រួម​​ចំណែក​​លើក​​កម្ពស់​​សុខភាព​សាធារណៈ នៅ​​រៀង​រាល់​​​ថ្ងៃ​​ពុធ អស់​លោក​អ្នកនាង​នឹង​បាន​ស្តាប់ សេចក្តី​អត្ថាធិប្បាយ និង​បទសម្ភាសន៍​របស់ អៀង សុខម៉ិញ ជាមួយ​​នឹង​​គ្រូពេទ្យ​​ឯកទេស ស្តី​ពី​​ប្រធានបទ​​ផ្សេងៗ​ទាក់ទង​​នឹង​​សុខភាព មានជាអាទិ៍​ការការពារ ការព្យាបាល។

  1. 2 DE JUL.

    ហេតុអ្វីឪពុកម្តាយត្រូវនិយាយជាមួយទារកឱ្យបានច្រើនតាំងពីកើតមកភ្លាម?

    រៀន​និយាយ​ រៀន​ដើរ រៀន​បរិភោគ រៀន​ស្លៀកពាក់ខ្លួន​ឯង រៀន​លេង​ ... ទាំង​អស់​នេះ​ជា​ដំណាក់កាលដ៏​សំខាន់​នៃ​ការ​លូត​លាស់ធំធាត់​របស់​ក្មេង។ ការ​និយាយ​ប្រាស្រ័យ​ទាក់ទង​ជាមួយ​ទារក​តាំង​ពី​កើត​មក​ភ្លាម ​ចាំបាច់​ខ្លាំងណាស់​​ ក្នុង​ដំណើរ​ចម្រើន​វ័យវឌ្ឍនាការ​របស់​ក្មេង បើ​ទោះ​បី​ជា​ក្មេង​មិន​ទាន់​ចេះ​និយាយ​តប​វិញ​ក៏​ដោយ។ និយាយ​ច្រើន​ជាមួយ​ទារក​តាំងពី​កើត​មក​ភ្លាម បង្កើន​សំណាង​កូនទ្វេ​ដង​នាពេល​អនាគត។ នេះ​បើ​តាមការ​សិក្សារ​បស់​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​អាមេរិក។ ហេតុអ្វី? តើ​ការ​និយាយ​រក​ទារក​​​ផ្តល់​ប្រយោជន៍​យ៉ាងណា? និយាយ​ជាមួយ​កូន​តាំង​ពី​នៅ​ក្នុង​ពោះ និង​តាំងពី​ទារកទើប​កើត​មក​ភ្លាម​នៅ​​មិន​ទាន់​ចេះ​និយាយជា​កាយវិការ​គួរ​ឱ្យ​អស់​សំណើច​ណាស់​សម្រាប់​មនុស្ស​ធំ​ ប៉ុន្តែ​សំខាន់​ខ្លាំង​ណាស់​សម្រាប់​កូន​របស់​អ្នក។​ ការ​និយាយ​ជាមួយ​ទារក​ មាន​ចំណែក​ដ៏​ធំ​​ក្នុង​ការ​ជួយ​កូន​ឱ្យ​ចាប់​ផ្តើម​ជីវិតក្នុង​លក្ខខណ្ឌ​ដ៏​ល្អ​បំផុត​មួយ​។​ បើ​តាម​វេជ្ជបណ្ឌិត Marina Kalashnikova អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ផ្នែក​ភាសា​ទារក​ “ការ​និយាយ​ជាមួយ​ទារក​គឺ​ជា​ភាសា​ដ៏​សំខាន់​ជាង​គេ​បំផុត​នៅលើ​ភព​ផែន​ដី” ព្រោះ​​ក្នុង​រយៈ​ពេល​១ពាន់​ថ្ងៃ​ដំបូង​នៃ​ជីវិត​ ខួរ​ក្បាល​របស់​ទារកលូត​លាស់​មហាសែន​លឿន​ ដោយ​គ្មាន​ល្បឿន​អ្វី​មក​ប្រៀប​បាន​ឡើយ។ ក្មេង​អាយុ​ពីរ​ឆ្នាំ មាន​ប្រព័ន្ធ​ប្រសាទ​ប្រទាក់​គ្នា​លឿន​ជាង​មនុស្សធំ​ពេញ​វ័យ​ដល់​ទៅ​ពីរ​ដង​ឯណោះ។ ​ ហេតុ​អ្វី​ត្រូវ​និយាយ​ច្រើន​ជាមួយ​ទារក? និយាយ​ជាមួយ​ទារក​មិនមែន​ត្រឹម​តែ​ជា​ការ​បញ្ចេញ​បញ្ជោ​ពាក្យ​សំដី​ល្អ​ពិរោះ​ៗ​​ ​និង​គួរ​ឱ្យ​អស់​សំណើច​ដាក់​កូន​ទេ តែ​ជា​ការ​បង្ហាត់​បង្រៀនកូនឱ្យ​ចេះ​​​​ច្រើន​យ៉ាង​ណាស់ និង​ការ​ជំនួយ​ដ៏​ប្រពៃ​ក្នុង​ការ​បង្កើន​សមត្ថភាព​ភាសា​​របស់​ទារក។ នេះ​ជា​ប្រសាសន៍​របស់​អ្នកស្រី​វេជ្ជបណ្ឌិត​ Marina Kalashnikova ដដែល​ ដោយ​ពន្យល់​ថា​ នៅ​ពេល​អ្នក​ជា​ឪពុកម្តាយ​និយាយ​ទៅ​កាន់​កូន​តូចៗ អ្នក​មិន​ត្រឹម​តែ​ប្រើភាសា​មនុស្ស​ទេ តែ​អ្នក​និយាយ​ពាក្យ​ដដែលៗ និយាយ​មួយ​ៗ​យឺតៗ ហើយ​មាន​និន្នាការ​និយាយ​បែប​ស្រទន់ ដោយ​បញ្ចេញ​ទឹក​មុខ​ខុស​ពី​និយាយ​ជាមួយ​មនុស្ស​ធំ ដោយ​បញ្ចេញ​ទឹក​មុខ ធ្វើ​មុខ​ធ្វើ​មាត់ ដូច​ជា​បើក​មាត់ធំៗ ​ បំប៉ោង​ចិញ្ចើម​ ញញឹម​ញញែម​ ... ដូច្នេះ​ទារក​បាន​ឮ​សំឡេង​ ហើយបាន​​ឃើញ​ទៀត។ និយាយ​ជាមួយ​ទារក​ ជាការ​បង្ហាត់​ក្មេង​ឱ្យ​ចេះ​ផ្ចង់​អារម្មណ៍​ស្តាប់។ នៅពេល​ឮ​សំឡេង​ ទារក​នឹង​ផ្ទៀង​ស្តាប់ និង​ផ្ចង់​ត្រចៀក​ស្តាប់។ មុន​នឹង​ចេះ​និយាយ​ ទារក​ចេះស្តាប់​តាំងពីនៅ​ក្នុង​ពោះ និង​ចេះ​​ប្រាស្រ័យ​ទាក់ទង​ជាមួយ​មនុស្ស​ធំ​ តាម​រយៈ​ការ​បញ្ចេញ​សំឡេង​កេកឺ រួច​បញ្ចេញ​សំឡេង​កាន់​តែ​មាន​ទ្រង់ទ្រាយ​ច្បាស់​លាស់​ឡើងៗ។ ក្មេង​តូច​អាច​បញ្ចេញ​សំឡេង​ និង​ចេះ​​និយាយ​បាន ដោយ​សារ​តែ​ពួកគេ​បា​នស្តាប់​សំដី​របស់​មនុស្ស​ធំ និង​មាន​អន្តរកម្ម​​ ទៅ​វិញ​ទៅមក​ជាមួយ​យើង​។ ដូច្នេះ​ការ​និយាយ​ជាមួយ​ទារក​ គឺ​ជា​វិធីសាស្ត្រ​ដ៏​ប្រពៃ​បំផុត​ក្នុងការ​ជួយអម​ដំណើរ​​លូតលាស់​របស់​កូន។ ដំណើរ​លូត​លាស់​នៃ​ភាសា​ទារក ការ​លូត​លាស់​ធំធាត់​របស់​ក្មេង​មិន​ដូច​គ្នាទេ។ ការ​វិវឌ្ឍន៍​ផ្នែក​ភាសា​និយាយ​ក៏​ខុស​គ្នា​ពី​ទារក​ម្នាក់​ទៅទារក​ម្នាក់ដែរ។ ​ជា​ទូទៅ ក្មេង​ចាប់​ផ្តើម​ចេះ​និយាយ នៅ​ពេល​ចូល​ដល់​​អាយុចាប់​ពី​២​ទៅ​បី​ឆ្នាំ។ ប៉ុន្តែទារក ឬ​ក្មេង​តូចៗ​នេះ ចេះ​ទាក់ទង និងចេះ​ប្រើភាសា​របស់​គេ តាំងពី​យូរ​មក​ហើយ។ នៅ​អាយុ​ ពីរ​ទៅ​បួន​ខែ ទារក​ចាប់​ផ្តើម​បញ្ចេញ​ភាសា​ កេ-ក​។ បន្ទាប់​មក​ទារក​អាច​បញ្ចេញ​សំឡេង​ ba ta និងចាប់​យល់​ ដឹង​ថា​សំដី​មាន​បង្កប់​អារម្មណ៍​ បង្កប់​ព័ត៌មាន ចន្លោះ​ពី​៤ទៅ​៩​ខែ ទារក​ចេះ​ថាពាក្យ​មួយ​ព្យាង្គ babbababa tattattata meuj meuh … និង​យល់​ពាក្យ​សាមញ្ញៗ ពាក្យ​ស្រួលៗ​ ឈ្មោះ​ខ្លួន​ឯង ប៉ាប៉ា ម៉ាម៉ា ម៉ែ​... អាយុ​មួយ​ឆ្នាំ ក្មេង​មួយ​ចំនួន​ធំ​ចេះ​និយាយ​ ចេះ​បើ​ពាក្យ​ចំៗ​ មួយៗ។ ចេះ​និយាយ​បាន​ពីរបី​ម៉ាត់​ជាប់​គ្នា ប៉ុន្តែ​ចាប់​យល់​ច្រើន។ បើ​តាម​អ្នក​ជំនាញ​ភាសាវិទ្យា​កុមារ ក្នុង​វ័យ​មួយ​ខួបនេះ ក្មេង​ចេះ​យល់​ប្រមាណ​៨០ពាក្យ​ហើយ។ មាន​ន័យ​ថា​ក្មេង​ចេះ​ស្តាប់​ ពាក្យ​សំខាន់ៗ​ក្នុង​ការ​រស់​ថ្ងៃ​ប្រចាំ​ថ្ងៃ ដូច​ជា គេង ញ៉ាំ មុជ​ទឹក ជុះនោម ...គ្រាន់​តែ​ថា​ក្មេង​ខ្លះ​ឆាប់​ចេះ​និយាយ​ខ្លាំង ខ្លះ​យឺត​បន្តិច។ បន្ទាប់​មក និង​ជា

    10 min

  2. 25 DE JUNY

    តើត្រូវ​សម្អាត​ជាតិ​គីមីពុល​ក្នុងអាហារ​​យ៉ាង​ដូចម្តេច?

    អាហារ​ បន្លែផ្លែឈើ ដែល​មាន​ជាតិ​គីមី​ កំពុង​ក្លាយ​ជា​កង្វល់​របស់​មនុស្ស​ទូទៅ​ណាស់ រហូត​ខ្លះ​សម្រេច​ចិត្ត​មិនបរិភោគ​តែ​ម្តង បើ​មិន​ដឹង​ប្រភព​នៃ​បន្លែ​ផ្លែឈើ​នោះ​ច្បាស់​លាស់។ ចុះបើ​អង្ករក៏​មានជាតិ​គីមី​ដែរ តើ​យើង​នឹង​ឈប់បរិភោគ​បាយឬ​យ៉ាងណា? បើ​តាមការ​សិក្សា​ទើប​ចេញ​ថ្មី ​​អង្ករក៏​មានផ្ទុក​​ជាតិ​គីមីដែរ នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ។ បើ​ដូច្នេះមែន តើ​វា​អាច​បង្ក​ហានិភ័យដល់​សុខភាព​យ៉ាងណា បើ​ខ្មែរ​យើងបរិភោគបាយ​ជា​រៀងរាល់ថ្ងៃ​នោះ? ជាតិពុលគីមី ក្នុងអាហារ ក្នុង​បន្លែផ្លែឈើ ជា​អ្វី​ដែល​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ទូទៅ​ខ្លាច​រអារ រហូត​ខ្លះ​លែង​ហ៊ានទទួល​ទាន បើ​ទោះ​បីជា​ដឹង​ថាបន្លែផ្លែឈើ​មានគុណប្រយោជន៍​ធំធេង​ខ្លាំង​សម្រាប់​សុខភាព​ក៏​ដោយ។  ចំណែក​ឯអង្ករ​សម្រាប់​ដាំ​បាយដែលជា​អាហារ​គ្រឹះ​របស់​បណ្តាជន​ជាច្រើន​ណាស់​នៅលើ​ពិភពលោក ក៏​មិនបរិសុទ្ធ​ប៉ុន្មាន​ឡើយ។ បើ​តាមការ​សិក្សាថ្មី​ចុងក្រោយ​បាន​បង្ហាញ​ថា អង្ករ​ភាគ​ច្រើន មានផ្ទុកទៅ​សារធាតុ​គីមី​ពុល​ច្រើន​ប្រភេទណាស់ មាន​តាំងពី​​​ពពួក​ថ្នាំ​សម្លាប់​សត្វល្អិត ថ្នាំគីមី និង​ពពួក​រ៉ែ​ធ្ងន់ ជាពិសេស​ជាតិ​គីមី​ Arsenic។ ករណី​រ៉ែធ្ងន់ ​ប្រភេទArsenic មានឆ្លង​ទៅ​ក្នុង​អង្ករ​ មិនមែន​ជា​បញ្ហា​ថ្មី​ថ្មោង​ទេ។ គេ​បាន​ដឹង​ និង​រក​ឃើញ​វត្តមាន​រ៉ែ​Arsenic​ក្នុង​អង្ករ​តាំងពី​យូរមក​ហើយ​ ប៉ុន្តែ​បរិមាណ​ជាតិ​រ៉ែ​ពុលArsenic​​នេះ មាន​កំណើន​កាន់​តែ​ច្រើន​ឡើងៗ​ក្នុង​អង្ករ​ ដោយ​ហេតុ​តែ​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ។ នេះ​បើ​តាម​ការ​សិក្សា​ទើប​ចេញ​ផ្សាយ​ក្នុង​ទំព័រ​ទស្សនាវដ្តី​វិទ្យាសាស្ត្រ​វេជ្ជសាស្ត្រ The Lancet ដោយ​បញ្ជាក់​លម្អិត​ថា​ កំរិត​ជាតិ​រ៉ែ​ពុល​ Arsenic ក្នុង​គ្រាប់​ស្រូវ​ និង​អង្ករ​ប្រែប្រួល​ទៅ​តាម​ របៀប​ដាំ​ដុះ​ ទីតាំង​ដាំ​ដុះ​ និង​ពូជ​ស្រូវ​។​ ​ Arsenic ជា​អ្វី?   ជាសមាសធាតុ​ធម្មជាតិ​ក្នុង​ស្រទាប់​​ដី ក្នុង​ទឹក ក្នុង​ខ្យល់​ គ្មាន​ក្លិន​ គ្មាន​រសជាតិ Arsenic ​ត្រូវ​បាន​គេ​ចាត់​ទុក​ជា​សារធាតុ​ពុល​ខ្លាំង​ក្នុង​ទម្រង់​ជា​អសរីរាង្គ ព្រមទាំង​ធ្លាប់​ត្រូវ​បាន​គេ​យក​មក​ប្រើប្រាស់​ជា​ថ្នាំ​ពុល​ផង។ អង្គការ​សុខភាពពិភពលោក​បាន​បញ្ចូល​Arsenic ​ក្នុង​បញ្ជី​ឈ្មោះ​ភ្នាក់ងារ​បង្ក​ជំងឺ​មហារីក សម្រាប់​មនុស្សលោក តាំង​ពី​ឆ្នាំ​១៩៨០​មក។ នៅលើ​ពិភពលោក​ តៃវ៉ាន់ ស៊ីលី បង់ក្លាដែស អាហ្សង់ទីន កម្ពុជា​។ល។ និង​។ល។ សុទ្ធ​សឹង​ជា​តំបន់​ដែល​មាន​អត្រា​ជាតិ​Arsenicខ្ពស់។ នេះ​បើ​យោង​តាម​ឯកសារ​របស់​អង្គការ​សុខភាព​ពិភពលោក។ ការ​ស្រូប​ខ្យល់​ ការ​​បរិភោគ​អាហារ​ឬ​ទឹក មាន​ជាតិ​ពុល​Arsenic ជា​ប្រភព​នាំ​ឱ្យ​​​មនុស្ស​ទូទៅប្រឈម​នឹង​គ្រោះ​កើត​ជំងឺ​មហារីក​សួត ស្បែក និង​ប្លោកនោម។ មាន​ក្នុង​​ធម្មជាតិ កាន់​តែ​ច្រើន​ឡើងៗ ដោយ​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ និង​ដោយ​សកម្មភាពឧស្សាហកម្ម​ផលិត​ជីរគីមី​សម្លាប់​សត្វ​ល្អិត ថ្នាំ​​ពណ៌ ឬ​ឧស្សាហកម្ម​រ៉ែ ​ Arsenic ​អាច​ជ្រៀត​ឆ្លង​ចូល​ទៅបំពុល​ទឹក​ បំពុល​ដំណាំ​ជាពិសេ​ស​​ដល់​ក្នុង​គ្រាប់ស្រូវ​-​អង្ករ។ ​រ៉ែ​Arsenic អាចប៉ះពាល់​ពុល​ដល់​សុខភាព ទៅ​តាមកំរិត​នៃ​ការ​ស្រូវ​ជាតិ​Arsenic​ចូល​ក្នុង​ខ្លួន។ ប៉ុន្តែ​គ្រប់​អង្ករ​មិន​សុទ្ធ​តែ​មាន​ជាតិ​Arsenicទេ។ ​របៀប​ចម្អិន​ អាច​ជួយ​កាត់​បន្ថយ​និង​បញ្ចុះ​បរិមាណ​ជាតិ​ពុល​Arsenic នេះ​បាន​។ វិធី​ដ៏​ល្អ​ប្រពៃ​បំផុត គឺ​ត្រូវ​ត្រាំ​អង្ករ​រយៈ​ពេល​១២​ម៉ោង​ រួច​លាង​ឱ្យ​ស្អាត​ សិម​យក​មក​ដាំ។ នេះ​បើ​តាម​ការ​ណែនាំ​របស់​វេជ្ជបណ្ឌិតជាតិ​បារាំង ​Laurent Chevallier គ្រូពេទ្យ​ជំនាញ​ផ្នែក​អាហារូបត្ថម្ភ​។​ បើ​ពុំ​នោះ​ទេ ​អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​អាមេរិក​ណែនាំ​ឱ្យ​ដាំបាយជាត់ ដូច​ចាស់​បូរាណ​ខ្មែរ ពោល​គឺ​ដាំ​បាន​​​៥​នាទី ត្រូវ​ចាក់​ទឹក​ចោល​ ដោយ​ថែម​ទឹក​ថ្មី​ ដើម្បី​ឱ្យ​បាយ​បាន​ឆ្អិន​ល្អ។ ការ​ដាំ​របៀប​នេះ អាច​លុប​បំបាត់​ជាតិពុល​ បានជិត​ពីរ​ភាគ​បី​នៃ​​​​រ៉ែពុល​​Arsenicដែល​មាន​កប់​ក្នុង​អង្ករ​។ បើ​មិន​អាច​ដាំ​បាយ​តាម​វិធី​ទាំងពីរ​ខាង​លើ​បាន​ អ្នក​បរិភោគ​បាយ​តិច ក្នុង​កំរិត​មធ្យម​ភាគ​​៥គីឡូ​ម្នាក់​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ​ដូច​យ៉ាង​បណ្តាជន​រស់​នៅ​អឺរ៉ុប គ្មាន​អ្វី​គួរ​ឱ្យ​ព្រួយ​បារម្ភ​ទេ ព្រោះ​ម្យ៉ាងទៀត សរីរាង្គកាយ​មនុស្ស​មាន​យន្តការ​អាច​កម្ចាត់ជាតិ​រ៉ែ​ធ្ងន់​ Arsenic បាន ប្រសិន​បើ​បរិមាណ​រ៉ែ​មិន​ច្រើន​ជ្រុល​ហួសហេតុ។ ប៉ុន្តែ​សម្រាប់​​ប្រជាជន​​នៅ​អាស៊ី​ ពលរដ្ឋម្នាក់ៗ​ទទួល​ទាន​បាយមធ្យម​ជាង​១០០គីឡូ​ក្

    8 min

  3. 18 DE JUNY

    ធ្វើ​​​ចលនា ​ជួយ​បំបាត់​បញ្ហា​​ឈឺ​ចង្កេះ​ ឈឺខ្នង

    ឈឺ​ខ្នង​ ឈឺ​ចង្កេះ​ ក្លាយ​ជា​អាការៈ​រោគ​ប្រចាំ​សតវត្សរ៍។  ការ​ឈឺ​ចង្កេះនេះ អាច​​​ព្យាបាល ដោយ​ធ្វើ​លំហាត់​ និង​ថ្នាំប្រឆាំង​នឹង​ការ​រលាក​អាច​ជួយ​បន្ធូរ​បន្ថយ​ការ​ឈឺ​ចុក​ចាប់​បាន ឬ​​ក្នុង​ករណី​ខ្លះ​ ​គ្រូពេទ្យ​ត្រូវការ​ប្រើ​វិធីព្យាបាល​ដោយ​វិធី​​វះកាត់។ ប៉ុន្តែជា​កិច្ចការ​ពារ​និង​ដើម្បី​កុំ​ឱ្យ​បញ្ហា​ឈឺ​ចង្កេះ​ឈឺ​ខ្នង​ក្លាយ​ជា​ជំងឺ​រ៉ាំរ៉ៃ​និងធ្ងន់ធ្ងរ មធ្យោបាយ​ដ៏​ប្រពៃ​គឺ​ការ​ធ្វើ​ចលនា។ តើ​ត្រូវ​ធ្វើ​ចលនា​ដូចម្តេច​ខ្លះ? ឈឺ​ចង្កេះ​ ឬ​ឈឺ​ខ្នង​ជា​អាការៈ​រោគ​ដែល​មនុស្ស​ទូទៅ​ជួបប្រទះញឹក​ញយ​ណាស់​។ នៅ​ប្រទេស​បារាំង ​ក្នុង​ចំណោមមនុស្ស​​៥​នាក់ មាន​បួន​នាក់ហើយជួប​បញ្ហា​ឈឺ​ចង្កេះ​-ឈឺ​ខ្នង។ តែ​ជា​សំណាង​ល្អ ក្នុង​ករណី​ភាគ​ច្រើន ការ​ឈឺ​ចង្កេះ​មិន​មែន​ជា​ជំងឺ​ធ្ងន់ធ្ងន់​ទេ។ មូលហេតុ​ចម្បង​ដែល​នាំ​​ឈឺ​ចង្កេះឈឺ​ខ្នង​នោះ​ គឺ​មក​ពីសាច់​ដុំ​ខ្វះកម្លាំង​និង​មិន​សូវ​មាន​​ចលនា​នៅ​ត្រង់​ចង្កេះ។ ករណី​ឈឺ​បែប​នេះ គេ​អាច​​ព្យាបាល​ជា ដោយត្រូវបញ្ចេញ​សកម្មភាព​ និង​​បំប៉ន​​​សាច់​ដុំ តាម​រយៈ​​លំហាត់​ប្រាណ​ ដើម្បី​ពង្រឹងសាច់​ដុំ​​និង​បន្ទន់​តំបន់​ចង្កេះឱ្យ​មាន​ចលនា​រលូន​ជាង​មុន។ ភ្នាក់ងារ​សុខាភិបាល​បារាំង បាន​ថែម​ទាំង​ណែនាំ​និង​ចេញ​ពាក្យ​ស្លោក​ថា ធ្វើចលនា​ជា​វិធីព្យាបាល​ដ៏​ប្រពៃ​នៃការ​ឈឺចង្កេះ។ ជា​ការ​បញ្ចេញ​សកម្មភាព​​ដោយ​សន្សឹមៗ បន្តិច​ម្តងៗ និ​ង​ច្រើន​ឡើងៗ​ជា​លំដាប់ ក្នុង​បំណង​បញ្ចៀស​កុំ​ឱ្យ​អាការៈ​ឈឺ​ខ្នង​ឈឺ​ចង្កេះ​ក្លាយ​ជា​អាការៈ ​រ៉ាំរ៉ៃ​ទាន់។ ពាក្យ​ថា​ធ្វើ​សកម្មភាព ធ្វើ​ចលនា មិនមែន​សំដៅ​លើ​ការបញ្ចេញ​សកម្មភាព​បែប​កីឡា​ ហើយ​ក៏​គ្មាន​ដែរ​លំហាត់​កាយ​សម្ព័ន្ធ​ពិសេស​សម្រាប់​ព្យាបាល​ការ​ឈឺ​ចង្កេះ​នោះ។ គ្រប់​កាយវិការ និង​ចលនា​​ប្រចាំ​ថ្ងៃ ដែល​ធ្វើ​ដោយ​មិន​បង្ខំ​ សុទ្ធ​តែ​ផ្តល់​ផល​ល្អ​។ ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ ការ​សំងំ​សុខ​ ស្ពឹក​ស្រពន់ រក​តែ​ភាព​ស្រណុក មិន​បញ្ចេញ​ចលនា​ និង​សកម្មភាព​កាយ​សម្បទា ជា​សត្រូវ​ដ៏​ចម្បង​នៃ​ការ​ឈឺ​ចង្កេះ​ខ្នង ព្រោះ​អាច​នឹង​ជំរុញ​មាន​អាការៈ​ជាប់​ខ្នង​ជាប់​ចង្កេះ​បាន។ ដេក​ស្ងៀម​ មិន​ហ៊ាន​កម្រើក មិន​ហ៊ាន​ធ្វើ​សកម្មភាព មិនហ៊ាន​ដើរ ថមខ្លួន​ជ្រុល​ពេក​អាច​នឹង​បង្អូស​ពេល​វេលា​នៃ​ការ​ជា​សះស្បើយ​ទៅ​វិញ​ទេ។ នេះ​បើ​តាមពន្យល់​របស់​​អាជ្ញាធរ​សុខាភិបាលបារាំងនៅ​ក្នុង​ទំព័រវេបសាយ​Ameli.fr។ ប៉ុន្តែ​សម្រាប់​អ្នក​ជំងឺ​ខ្លះ ការ​ឈឺ​ចង្កេះ​ឈឺខ្នង​មាន​អម​ដោយ​អាការ​ឈឺ​ចាក់​ចុះ​ទៅ​ជើង ត្រង់​ភ្លៅ និង​កំភួន​ជើង ដោយ​មាន​អារម្មណ៍​ស្ពឹក ​ស្រពន់​ ឬ​ខ្សោយ នៅ​​ជើងម្ខាង​។ អាការៈ​នេះ​គេ​ហៅ​ថា​ជា​ជំងឺ​សរសៃ​ Sciatique។ មូលហេតុគោល​​ដែល​នាំ​មាន​បញ្ហា​sciatique គឺ​មក​ពី​ ​ទ្រនាប់​ឆ្អឹង ដែល​ស្ថិត​ចន្លោះ​ពី​ឆ្អឹង​កង​មួយ​ទៅ​ឆ្អឹង​កង​មួយ ឬ​ដែល​យើង​មាន​ទម្លាប់​ហៅ​ថា​ឌីស មាន​បញ្ហា​ មាន​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​ បាត់​ទម្រង់​ដើម។ ឌីស ឬ​ទ្រនាប់​ឆ្អឹងកង ​មាន​តួនាទី​ជាអ្នក​​ទប់​-កល់​កុំ​ឱ្យ​ឆ្អឹងកង​ខ្នង​ប៉ះកកិត​​ឬ​បុក​ទង្គិច​គ្នា នៅ​ពេល​ធ្វើ​ចលនា​ ឬ​អុកទង្គិច​ជា​យថាហេតុ​ណាមួយ។ ទ្រនាប់​ឆ្អឹង​នេះ (Disques intervertébrales) មាន​រចនា​សម្ព័ន្ធ​ស្មុគស្មាញ ផ្សំ​ដោយ​ប្រព័ន្ធ​សរសៃប្រសាទ​​ផង ឆ្អឹង​ខ្ចីផង និង​ស្នូល​ជា​ខ្លាញ់​អន្ធឹលៗផង។ នៅ​ពេល​មាន​ការ​ទង្គិចអុក​​គ្នា​ខ្លាំង​ គឺ​ឆ្អឹងកង​​ជា​អ្នក​ខូច​ខាត​មិនមែនទ្រនាប់​ឆ្អឹង​​ឌីស​នេះ​ទេ។ ទ្រនាប់​​ឌីស មាននាទី​ជា​អ្នក​ធានា​ការ​ធ្វើ​ចលនា​របស់​ឆ្អឹង​ខ្នង កុំ​ឱ្យ​កកិត​គ្នា និងមាន​​សកម្មភាព​ជា​អ្នក​អប ​ទប់​កុំ​ឱ្យ​មាន​ករណី​អុក​ទង្គិចខ្លាំង។ ប៉ុន្តែ ​ដោយ​មូលហេតុ​ផ្សេងៗ ទ្រនាប់​​ឌីស​បាន​ចាស់​រិចរិល ខូ​ច​ទម្រង់​ដើម​ ឬ​​​បាត់​បង់​សមត្ថភាព​របស់​ខ្លួន ឬ​លៀន​ឌីស​ដូច​ទម្លាប់​ហៅ​របស់​បណ្តា​ជន​ខ្មែរ​ភាគច្រើន ​ទើបធ្វើ​ឱ្យ​សរសៃ​sciatiqueរលាក ហើយ​លេច​អាការៈ​​ឈឺ​ចុក​ចាប់​​ឡើង នៅ​ត្រង់​ចង្កេះ និង​នៅ​ជើង។ ជា​ការ​ឈឺ​ចុក​ចាប់​យ៉ាង​ខ្លាំង ស្ទើរ​ទ្រាំមិន​បាននា​ពេល​ខ្លះ។ ហេតុដូច្នេះហើយ​បាន​គ្រូពេទ្យ​ត្រូវ​ចាប់​ផ្តើម​ព្យាបាល​ ដោយ​ជួយ​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ឱ្យអ្នក​ជំងឺបាត់​ឈឺ​។ ជា​ទូទៅ និង​ជា​ដំបូង​គេ គ្រូពេទ្យ​នឹង​ចេញ​វេជ្ជបញ្ជា​ឱ្យ​លេប​ថ្នាំ​បំបាត់​ការ​ឈឺ​ចាប់ ថ្នាំ​ប្រឆាំង​នឹងការ​​រលាក Anti-inflammatoire ឬ​ពពួក​Corticoïde ដើម្បី​កាត់​បន្ថយ​​អា​ការៈរលាក​ទ្រនាប់​ឆ្អឹង​ និង​សរសៃប្រសាទ​។ បន្ទ

    9 min

  4. 11 DE JUNY

    បន្លែ​ជ្រក់-ត្រាំ ជា​អាហារ​ល្អ​សម្រាប់​សុខភាព?

    ម្ហូប​អាហារ​ទទួល​ទាន​ ក៏​មាន​ប្រជាប្រិយភាព​ឡើង​ចុះដែរ។ ត្រសក់​ជ្រក់ ត្រសក់ត្រាំ ល្ហុងត្រាំ ស្ពៃ​ជ្រក់ ជ្រក់​បន្លែ​គ្រប់មុខ គីមឈី... វិធី​ត្រាំ​ឬ​ជ្រក់​បន្លែ​ដើម្បី​ទុក​បរិភោគ​បាន​យូរថ្ងៃ​​ កំពុង​ពេញ​និយម​ឡើង​វិញ​ ដោយ​គេ​ជឿ​ថា​អាហារ​ប្រភេទ​នេះ​​អាច​ជួយ​បង្កើន​បាក់តេរី​ល្អ​នៅក្នុង​ពោះ។ តើ​អាហារ​​ជ្រក់ បន្លែ​ត្រាំ មាន​គុណសម្បត្តិ​និង​គុណវិបត្តិ​យ៉ាងណា​ចំពោះ​សុខភាព? ជា​របៀប​រក្សា​ទុក​ មាន​ធ្វើ​នៅ​ក្នុងស្ទើរ​​គ្រប់​វប្បធម៌គ្រប់​តំបន់ បន្លែ​ត្រាំ បន្លែ​ជ្រក់ កំពុង​ក្លាយ​ជា​អាហារ​ដ៏ពេញ​និយម​ ជា​ថ្មី តាំង​ពី​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​ចុងក្រោយ​មក​​នេះ។ ខ្មែរ​ធ្វើ​ជ្រក់ ​ត្រសក់​ជ្រក់ ត្រសក់​ត្រាំ ល្ហុង​ត្រាំ ស្ពៃ​ជ្រក់ ជ្រក់​បន្លែ​គ្រប់​មុខ ម្ទេសត្រាំ កូរ៉េ​ធ្វើ​គីម​ឈី បារាំង​ធ្វើ​ស៊ូក្រូត ... គ្រឿង​ត្រាំ គ្រឿង​ជ្រក់​ គ្រឿង​ផ្អាប់​ទាំង​អស់​នេះ មនុស្ស​លោក​ចេះ​ធ្វើ​តាំង​ពី​យូរយារ តាំង​ពី​សម័យ​មិន​ទាន់​មាន​ទូរទឹកកក។ ការ​ត្រាំ​ ការធ្វើ​ជ្រក់ ជា​វិធី​សាស្ត្រ​ នៃ​ការ​​រក្សា​ទុក​អាហារបែប​បូរាណ ​តាម​ដំណើរ​​ធម្មជាតិ ដោយ​យក​បន្លែ​ទៅ​ត្រាំ​ឬ​ទៅ​ប្រលាក់ផ្អាប់​​​ក្នុង​ទឹក​អំបិល។ ចុះតាម​បែប​វិទ្យាសាស្ត្រ​និង​គីមី​វិទ្យា​វិញ តើ​របៀប​រក្សា​ទុក​បន្លែ​ឱ្យ​បាន​យូរ តាម​រយៈ​ការ​ត្រាំ ឬដោយ​ធ្វើ​ជ្រក់ ហៅ​តាម​របៀប​ខ្មែរ ​ មានគុណប្រយោជន៍​យ៉ាងណាចំពោះ​សុខភាព? បើ​តាម​ការ​ពន្យល់​របស់​លោក Rafael Haumont សាស្ត្រាចារ្យ​និង​ជាអ្នកឯកទេស​​ស្រាវជ្រាវម្ហូប​តាម​បែប​វិទ្យាសាស្ត្រ​ (គីមីវិទ្យា) ​វិធី​ត្រាំ​បន្លែ ជា​របៀប​រក្សា​ទុកបន្លែ​​​ឱ្យ​បាន​យូរ​ ដោយ​មិន​ឆ្លង​កាត់​ការ​ចំអិន​​លើ​ភ្លើង​សម្លាប់​មេរោគ។ ​ម្ហូប​​មិនប្រើកំដៅល្អ​ខ្លាំង​ណាស់បើ​គិត​ពី​គុណប្រយោជន៍​ផ្នែក​សុខភាព ព្រោះ​វា​អាច​រក្សា​វីតាមីន​របស់​បន្លែ​នោះ​បាន​ស្ទើរ​ទាំង​ស្រុង។ វីតាមីន​ខ្លាច​ភ្លើង​និង​កម្តៅណាស់ ជាពិសេស​វីតាមីន​សេ។ សម្រាប់​លោក​សាស្តាចារ្យ Haumont ​ត្រាំ​ឬ​ជ្រក់​បន្លែជា​វិធី​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​ភាព​ខ្ជះខ្ជាយ​អាហារ គោរព​បរិស្ថាន​ សន្សំសំចៃ​ថវិកា និង​ល្អ​សម្រាប់​សុខភាព​ទៀត។ វិធី​​ត្រាំ​​​អាហារ​ មាន​ច្រើន​យ៉ាង​ និង​ច្រើន​មុខ​ដែល​អាចផ្តល់​លទ្ធផល​ប្លែកគ្នា​ខ្លាំង ទៅ​តាមការ​លាយ​​គ្រឿង​ផ្សំ​ ​ដោយ ត្រូវ​ការ​តែ​បន្លែ ទឹក អំបិល និង​ក្រឡស្អាត​មួយ​អាច​បិទ​ជិត រួច​ទុក​ដាក់​ក្នុង​ទីកន្លែង​ត្រជាក់ ស្ងួត​​មិន​ត្រូវ​ថ្ងៃជា​ការ​ស្រេច។ ជា​គោល​ការណ៍​ ការ​ត្រាំផ្អាប់​អាហារ​ក្នុង​ទឹក​អំបិល​ដើម្បី​រក្សា​ទុក​បាន​យូរ មានដំណើរ​​តែ​មួយ​ដូច​គ្នា គឺប្រើ​បាក់តេរី​ឱ្យ​​ បំប្លែង​​។ យន្តការ​​​ត្រាំ​ផ្អាប់​នេះ ​អាច​នាំ​ឱ្យ​ជាតិ​ស្ករ​ឬ​អាមីដុង​ឱ្យ​បំប្លែង​ទៅ​​​ជា​អាល់កុល និង​​ពីអាល់កុល​ទៅ​ជា​ទឹក​ខ្មេះ ឬ​ពី​ស្ករ​ទៅ​ជា​អាស៊ីតឡាទិក (​ជូរ)។ ក្នុង​ករណី​ត្រាំ​ឬ​ជ្រក់​បន្លែ គេ​ឱ្យទុក​ឱ្យ​​​បាក់តេរី​បំប្លែង​​ជាតិ​ស្ករ​របស់​បន្លែ ផ្លែឈើ ឱ្យ​​ទៅ​ជា​អាស៊ីតឡាក់ទិក ដើម្បីប្តូរ​សណ្ឋាននិង​រសជាតិ​បន្លែ​ ហើយ​​ជួយ​រក្សា​អាហារ​ឱ្យ​ទុក​បាន​យូរ តាម​រយៈ​ការ​​​ជំរុញ​បាក់តេរី​ល្អ​​ឱ្យ​លូត​លាស់​ និង​រារាំងកម្ចាត់​​បាក់តេរី​អាក្រក់។ ​ គឺ​អំបិល​និ​ងការ​ផ្អាប់​បំប្លែង​ទៅ​ជា​អាស៊ីត​ឡាក់ទិក​ជាតិ​ជូរ​នេះ​ហើយ​ដែលធ្វើ​ឱ្យ​បន្លែ​​មាន​រសជាតិ​ជូរអែមដ៏​សែន​ឆ្ងាញ់។ បើ​ជា​អំបិល​តែ​ឯង ឬ​ផ្អាប់​តែ​ឯង មិន​គ្រប់​គ្រាន់​ទេ។​ សូម​បញ្ជាក់​ថា គ្រប់​បន្លែ​ ផ្លែឈើ​ទាំង​អស់​សុទ្ធ​តែ​មាន​មីក្រូ​សរីរាង្គ​ ដូច​ជា​បាក់តេរី មេ ឬ ផ្សិត រាប់​ពាន់​លាន​។ ទោះ​បី​ជា​លាង​សម្អាត​យ៉ាង​ដូចម្តេច​ក៏​មិន​អស់ដែរ។ តែយើង​ក៏​​ត្រូវ​ការ​ឱ្យ​នៅ​សល់​​បាក់តេរី​ខ្លះ​ដែរ ដើម្បី​ជួយ​បំប្លែង​ជាតិ​ស្ករ​ fructoses glucose Saccharose របស់​បន្លែ​ផ្លែឈើ ទៅ​ជា​អាស៊ីតឡាក់ទិក ដែលបើ​ទុក​កាន់​តែ​យូរ ​​អាហារ​​​កាន់​តែ​ជូរ និង​​ជួយ​ញែករើស​ទុក​​បាក់តេរី​ល្អ​ៗ ហើយ​កម្ចាត់​បាក់តេរី​ដែល​មិន​ល្អ​ចេញ។ ​បាក់តេរី​​​មិន​មែនសុទ្ធ​តែ​​ជា​​​​សត្រូវ​​របស់​មនុស្ស​លោក​ ដូច​ការ​គិត​ពីមុន​ទេ។ បាក់តេរី​មាន​ល្អ​ មាន​អាក្រក់។ វេជ្ជសាស្ត្រ​ទើប​រក​ឃើញ​គុណសម្បត្តិ​នៃ​បាក់តេរី​សម្រាប់​សុខភាព។ មាន​ន័យ​ថា ការ​បរិភោគ​បន្លែ​ត្រាំ​ឬ​ជ្រក់​ ជា​ប្រភពនាំ​​បាក់តេរី​ធម្មជាតិ​ល្អៗ ទៅ​​ជួយ​បង្កើន​លំនឹង​ដល់​ពពួក​មីក្រូសរីរាង្គ​​ (Microbiote) ​នៅ​ក្នុង​ពោ

    10 min

  5. 10 DE JUNY

    បារី​អេឡិចត្រូនិក​អាច​ប៉ះពាល់​ដល់​សុខភាព​ខ្លាំង​ជាង​បារី​ធម្មតា?

    ​ទិវា​ពិភពលោក​ប្រឆាំងនឹង​ថ្នាំ​ជក់ ​ឆ្នាំ​២០២៥ ​ផ្តោត​ប្រធានបទ​ទៅ​លើ​ឥទ្ធិពល​អាក្រក់​នៃ​ឧស្សាហកម្ម​ថ្នាំជក់​ទៅ​លើ​យុវវ័យ។ ដើម្បី​ទាក់ទាញ​ក្មេង​ឱ្យ​ជក់ ឧស្សាហកម្ម​បាន​ប្រើ​ក្លិន ប្រើ​រសជាតិ​បន្ថែម កែច្នៃប្តូរ​ទម្រង់ ​ផ្លាស់​របៀប​ជក់​ បង្កើត​ផលិតផល​បារី​អេឡិចត្រូនិកថ្មី​ៗ​ ប្លែកៗ។ បើ​តាម​​របាយការណ៍​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ការ​ជក់​បារី​អេឡិចត្រូនិក​បាន​កើន​ឡើង​នៅ​ទូទាំងពិភពលោក ក្នុង​ចំណោម​ក្មេង​ជំទង់​និង​ក្មេង​ទើប​ពេញ​វ័យ​​។ តើ​បារីអេឡិចត្រូនិក​ជា​អ្វី ? អាច​បង្ក​គ្រោះ​ថ្នាក់​ដល់​សុខភាព និង​នាំ​ឱ្យ​ញៀន​ដូច​បារី​ធ្វើ​ពី​ថ្នាំជក់​ដែរទេ? បង្កើត​ឡើង​នៅ​ឆ្នាំ​២០០៦ នៅប្រទេស​ចិន​ដោយHon Lik បារី​អេឡិចត្រូនិក​ផលិត​ឡើង​ក្នុង​ទម្រង់​ជា​ស្រដៀង​នឹង​បារី​បូរាណ​ ក្នុង​​គោលការណ៍​តែ​មួយ គឺ​បឺ​ត​បង្ហុយ​ផ្សែង​ ដែល​បាន​មក​ពី​ដុត​​​កម្តៅល្បាយ​រាវ ក្នុង​សីតុណ្ហភាព​​ស្រទន់ត្រឹ​ម​ប្រមាណ​​៦០​អង្សា។ ល្បាយ​រាវ​ក្នុង​បារី​អេឡិចត្រូវ​និក ឬ​ហៅ​កាត់​ថា​ល្បាយ​អេឡិចត្រូនិក​នេះ មាន​សមាសធាតុ​ផ្សំ​ច្រើន​មុខ​ខ្លាំង​ណាស់ ដោយ​អាច​មាន​ទាំង​ជាតិ​នីកូទីនមួយ​ដែរ​​ផង។ ចំណែក​​ក្លិនក៏​មាន​ច្រើន​ប្លែកៗ​គ្នា។ បច្ចុប្បន្ន​នេះ​បារី​អេឡិចត្រូនិក​ (E-cigarette) មាន​រសជាតិ និង​ក្លិន​ជាង​៧៧០០​មុខ កំពុង​ធ្វើ​ចរាចរណ៍​ និ​ងមាន​ឈ្មោះ​ហៅ​ប្លែកៗ​គ្នា​ច្រើន។ នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា ​គេ​ច្រើន​ហៅ​ខ្លី​ថាវ៉ាប់។ គ្រោះ​ថ្នាក់​នៃ​​បារី​អេឡិចត្រូនិក កាន់​តែ​ពេញ​និយម ​គ្រោះ​ថ្នាក់​នៃ​បារី​អេឡិចត្រូនិកចំពោះ​សុខភាព ក៏​ត្រូវ​បាន​រក​ឃើញ​កាន់​តែ​ច្រើន​ឡើងៗ​ដែរ។​ ​ការ​សិក្សាថ្មី​ដំបូងរបស់​​​សកលវិទ្យាល័យ​Manchester បាន​រក​ឃើញ​ថា ការ​បឺត​បារីអេឡិចត្រូវ​និក អាច​បង្ក​គ្រោះថ្នាក់​ដល់​សុខភាព​ខ្លាំង​ជាងជក់​​បារី​បូរាណ​ទៅ​ទៀត។ អ្នក​ប្រព្រឹត្ត​ការ​ជក់​បារី​អេឡិច​ត្រូនិក មាន​ហានិភ័យ​ខ្លាំង​​នឹង​កើត​ជំងឺ​ភ្លេច​ ជំងឺ​បេះ​ដូង និង​ជំងឺ​ខូច​សរីរាង្គ។ វេជ្ជបណ្ឌិត Maxime Boidin អ្នក​ទទួល​ខុស​ត្រូវលើ​​ការ​សិក្សា ស្តីអំពី​ឥទ្ធិពល​រយៈ​ពេល​យូរ​នៃ​ការ​បឺត​បារី​អេឡិច​ត្រូនិក​ ចំពោះ​សុខភាព បាន​ពន្យល់​ថា អ្នក​ជក់​បារី​ធម្មតា ត្រូវ​ដើរ​ចេញ​ទៅ​ក្រៅ​ដើម្បី​ជក់ ​អស់​មួយ​ដើមត្រូវ​អុជ​ជក់​មួយ​ដើម​ទៀត។ ប៉ុន្តែ​សម្រាប់​អ្នក​បឺត​បារី​អេឡិចត្រូនិក គេ​អាច​បឺត​មួយ​ខ្សឺត​ហើយ​មួយ​ខ្សឺត​ទៀត តគ្នា នៅ​កន្លែង​ណា​ក៏​បាន​ជា​ហេតុ​ធ្វើ​ឱ្យ​គេ​ពិបាក​រាប់​​បរិមាណនៃការ​ជក់​ណាស់។ ម្យ៉ាងទៀត បើ​តាម​លោក​វេជ្ជបណ្ឌិត​ដដែល បារី​អេឡិចត្រូនិក​ ជា​ល្បាយ​នៃធាតុ​​រ៉ែ​និង​ផលិតផល​គីមី​ ព្រមទាំង​សារធាតុ​បន្ថែម​ក្លិន​និង​រសជាតិ​សិប្បនិម្មិត ដែល​អាច​បង្ក​ឱ្យ​មាន​ការ​រលាក​ និងកំណើន​កោសិកា​សេរី​ ធ្វើឱ្យ​យន្តការ​ការពារ​ខ្លួន​ចុះ​ខ្សោយ​។ ជា​ផលវិបាក បើ​តាម​​លោក​វេជ្ជបណ្ឌិតMaxime Boidin ​ការ​បឺត​​ល្បាយ​អេឡិចត្រូនិកនឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​​ផ្ទៃខាង​ក្នុង​​នៃ​សរសៃ​អាទែមាន​​របួស មាន​ដំបៅ ហើយ​កោសិកាល្អ​ងាប់។ នៅ​ពេល​​មាន​ស្នាម​មាន​របួស សរសៃ​ឈាម​អាទែច្បាស់​ជា​គ្មាន​សមត្ថភាព​រលាស់​ រីក​រួម​ ​ជា​រោគ​សញ្ញា​នាំ​ទៅ​មាន​ជំងឺសរសៃ​ឈាម​​បេះ​ដូង​ធ្ងន់ធ្ងរ​។ ឯ​លំហូរ​ចរន្ត​ឈាម​ទៅ​ចិញ្ចឹម​សរីរាង្គ និង​ខួរ​ក្បាល​​ក៏​លែង​ត្រឹម​ត្រូវ​​គ្រប់គ្រាន់ ​​វិបត្តិ​ខួរ​ក្បា​ល​ចុះ​ខ្សោយ អន់​បញ្ញា​ស្មារតីពោល​គឺ​ការ​ភ្លេច​ភ្លាំង​​នឹង​លេច​ឡើង​។ សម្រាប់​ក្រុម​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​នេះ បារី​អេឡិចត្រូនិក គួរ​តែ​ស្ថិត​នៅក្រោម​ការ​គ្រប់គ្រង​យ៉ាង​ហ្មត់ចត់បំផុត​ពីអាជ្ញាធរ និង​អាច​ប្រើប្រាស់​បាន​តាម​រយៈ​វេជ្ជបញ្ជា ក្នុង​រយៈ​ពេល​ដ៏​ខ្លី សម្រាប់​ជួយ​ផ្តាច់​ការ​ញៀន​បារី។ បារី​អេឡិចត្រូនិក​នឹង​ក្លាយ​ជាអាវុធ​មុខ​ពីរ។ បារីអេឡិចត្រូនិក​អាច​ញៀន​ដូច​ជក់​បារីបូរាណ? ​ត្រូវ​បាន​គេ​ចាត់​ទុកកាលពី​ដំបូង ​ថា​ជម្រើស​​មួយ សម្រាប់​ផ្តាច់​បារី​ ផ្តាច់​ភាព​ញៀន​នឹង​ជាតិ​នីកូទីន បារី​អេឡិច​ត្រូនិកកំពុង​​ពេញ​និយមកាន់​តែ​ខ្លាំង​ឡើង​ក្នុង​ស្រទាប់​យុវវ័យ​ជា​ក្មេង​ជំទង់​និង​ក្មេង​ទើប​ធំ​ពេញ​វ័យ ដែល​ជា​វ័យ​ងាយ​រងគ្រោះ​ខ្លាំង។ និន្នាការ​នេះបាន​​ក្លាយ​ជា​ក្តី​បារម្ភ​ពិត​និងយ៉ាង​​ជាក់​ស្តែង​សម្រាប់​សុខភាព​សាធារណៈ ព្រោះ​បារី​អេឡិចត្រូនិក​អាច​ជា​ឱកាស​ស្រូប​បឺត​យក​​ជាតិ​ដ៏​គ្រោះថ្នាក់ ដែល​ធ្វើ​ប៉ះពាល់​ដល់​ខួរក្បាល។ ហើយ​​ខួ

    7 min

  6. 28 DE MAIG

    ដុំ​ស្បូន៖ វិធី​វះ​កាត់​​ជំនាន់​ក្រោយ​ មិន​សូវ​ឈឺចាប់និងគ្មានបន្សល់​ស្លាកស្នាម

    គីស ដុំសាច់ ក្នុងស្បូន ជាករណីដែលកើតមានជាញឹកញាប់លើស្ត្រី។ គីស ឬដុំសាច់នេះ មិនសុទ្ធតែកាច ក្លាយជាជំងឺមហារីកទេ។ ប៉ុន្តែ អាការៈតម្រូវឲ្យ គ្រូពេទ្យវះកាត់យកវាចេញ។ តើគីសប្រភេទណា ត្រូវយកចេញ ? គីសណាអាច​ទុកតាមដានបាន? ការវះកាត់យកចេញប្រព្រឹត្តទៅយ៉ាងដូចម្តេច? ​បទ​សម្ភាសន៍​របស់​អៀង សុខម៉ិញ​ ជាមួយ​លោកសាស្ត្រាចារ្យវេជ្ជបណ្ឌិត គាន់ អូន នាយក​ឯកទេសផ្នែក​សម្ភព រោគស្ត្រី និង​ជា​ប្រធាន​ផ្នែក​រោគស្ត្រី​ នៃមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត្រ ក្រុង​ភ្នំពេញ។

    12 min

  7. 21 DE MAIG

    ជំងឺ​មិនឆ្លងកំពុង​ក្លាយ​ជាជំងឺ​រាតត្បាត​ថ្មី?

    អាជ្ញាធរ​សុខាភិបាលកម្ពុជា​ បាន​អះអាង​ថា កម្ពុជា​កំពុង​ប្រឈម​នឹង​កំណើន​ជំងឺ​មិនឆ្លង​ ដែល​ស្ទើរ​ក្លាយ​ជា​មូលហេតុ​ទីមួយ​នៃ​មរណភាព​របស់​ពលរដ្ឋ​។ បើ​​មិន​ឆ្លងផង ហេតុ​អ្វី​ជំងឺ​នេះ​​មាន​កំណើន​ខ្លាំង​? តើ​អ្វីជា​កត្តា​ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​ជំងឺ​មិន​ឆ្លង ? តើ​គេ​អាច​ទប់​ស្កាត់​និង​បង្ការ​ជំងឺ​មិន​ឆ្លង​បាន​ដែរឬទេ? មនុស្ស​គ្រប់​រូប​ប្រយ័ត្ន​ប្រយែង​ខ្លាំងណាស់ ខ្លាច​ឆ្លង​មេរោគ ឆ្លង​ជំងឺ​ផ្សេងៗ​ ពី​អ្នក​ដទៃ។ អាជ្ញាធរ​ប្រទេសនីមួយៗ​ក៏​ប្រឹង​ប្រែង​ខ្លាំងដែរ​ក្នុង​ការ​បើក​យុទ្ធនាការ​ជាតិ ឬមូលដ្ឋាន ចាក់​ថ្នាំ​បង្ការ ឬ​រក​មធ្យោបាយ​ទប់​ស្កាត់​ជំងឺ​ឆ្លង។ ប៉ុន្តែ​បច្ចុប្បន្ននេះ បើ​តាម​ស្ថិតិ​ពិភពលោក ​ជំងឺ​មិន​ឆ្លងកំពុង​សម្លាប់​មនុស្ស​ច្រើន​ជាង​គេ។ នៅ​ឆ្នាំ​២០២១ មានមនុស្ស​ជាង​៤៣​លាន​នាក់​បានស្លាប់ ដោយ​ជំងឺ​មិនឆ្លង​ ពោលគឺ​ស្មើ​នឹង​ប្រមាណ​៧៥%​នៃ​ចំនួនមរណភាព​សរុបនៅលើ​ពិភពលោក ដែល​មិនពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ជំងឺ​រាតត្បាត។ នៅក្នុង​ឆ្នាំ​២០២១​ដដែល ជំងឺ​មិនឆ្លង​បាន​សម្លាប់​មនុស្ស​អាយុ​ក្រោម​៧០ឆ្នាំ​អស់​១៨លាន​នាក់ ឬ​ស្មើ​នឹង​៨២%​នៃមរណភាព​មុន​កាល​នៅ​តាម​បណ្តាប្រទេស​ក្រីក្រ​និង​មធ្យម។ នេះ​បើ​តាមតួលេខ​ផ្តល់​ដោយ​អង្គការ​សុខភាពពិភពលោក។ មិន​ដូច​ជា​ការ​គិត ជំងឺ​មិនឆ្លង​មិនមែនជា​ជំងឺ​របស់​ប្រទេស​អ្នកមាន​​ទេ ៧៣%​នៃ​អ្នកស្លាប់​ដោយ​ជំងឺ​មិនឆ្លង​ រស់​នៅក្នុង​ប្រទេស​ក្រីក្រ​និង​មធ្យម។ ជាក់ស្តែង នៅប្រទេសកម្ពុជា បើ​តាម​លទ្ធផលអង្កេត​របស់ក្រសួងសុខាភិបាល ដោយ​មានជំនួយ​បច្ចេកទេស​ពី​អង្គការ​សុខភាពពិភពលោកកាលពី​ឆ្នាំ​២០២៣ ករណី​ជំងឺ​មិន​ឆ្លង​បានកើន​ឡើង​ខ្លាំង​គួរ​ឱ្យ​ព្រួយ​បារម្ភ​ និង​ក្លាយ​ជា​មូលហេតុ​ទីមួយ​នៃមរណភាព​ ដែល​មាន​ចំនួន​ប្រមាណ​៦ម៉ឺន​នាក់ក្នុងមួយ​ឆ្នាំ។ អាជ្ញាធរសុខាភិបាលកម្ពុជា​​បាន​ទទួល​ស្គាល់ថា​ជា​ស្ថានភាពអាក្រក់ និង​បាន​​អំពាវនាវ​ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ​ប្តូរ​ទម្លាប់​រស់​នៅ។ តើ​ជំងឺមិនឆ្លងនេះ​ជា​អ្វី? ដូចឈ្មោះ​ហៅ ជំងឺមិនឆ្លង ជាក្រុម​​ជំងឺ​ដែល​មិនបង្ក​ឡើង​ដោយការ​ឆ្លង​ពី​​អ្នក​ផ្សេង ឬ​ដោយ​ការ​ចម្លង​មេរោ​គ​ឱ្យ​គ្នា ឬ​អាច​ហៅ​ម្យ៉ាង​ទៀត ថា​ជាជំងឺ​រ៉ាំរ៉ៃ និង​ជា​ជំងឺ​ពាក់ព័ន្ធ​ដោយ​ផ្ទាល់​ទៅ​នឹង​ឥរិយាបថ​របស់​បុគ្គល​ខ្លួន​ឯង ភ្ជាប់​ដោយ​កត្តាពូជ កត្តា​សរីរៈវិទ្យា និង​បរិស្ថាននៅជុំ​វិញ​ខ្លួន។ ជំងឺ​មិន​ឆ្លង​ច្រើន​តែ​​ឈឺ​អូសបន្លាយ​ទៅ​តាម​ពេលវេលា ហើយ​ទាមទារ​ការ​ព្យាបាល និង​ថែ​ទាំ​យូរ​អង្វែង ទម្រាំ​បានជា​​សះ​ស្បើយ​ឡើង​វិញ។ ជំងឺមិនឆ្លងដ៏​​ធំ​ចម្បង​គេ មាន​បួន គឺ​ជំងឺ​មហារីក ជំងឺ​សរសៃ​ឈាម​បេះដូង ទឹកនោមផ្អែម និង​ជំងឺ​ផ្លូវដង្ហើម​រ៉ាំរ៉ៃ។ វិបត្តិ​​ផ្លូវចិត្ត បញ្ហា​ខួរក្បាល ​ក៏​ចាត់​បញ្ចូល​ជា​ជំងឺមិនឆ្លង ដែល​កំពុង​មាន​កំណើន​ខ្លាំង​ដែរ។​ ជំងឺ​ក្រពះ​ពោះវៀន ជំងឺ​ថ្លើម ជំងឺ​វង្វេង​វង្វាន់ ក្រលៀន​តម្រង​នោម និង​អត្តឃាត ក៏​ស្ថិត​ក្នុង​ចង្កោម​ជំងឺ​មិន​ឆ្លងធំៗ ​១០​ដំបូង​គេ​ដែរ។ ដោយ​លម្អិត ជំងឺ​មហារីក​បាន​កើនស្ទើរ​ទ្វេដង នៅទូទាំងពិភពលោក ជាពិសេស​ក្នុង​ចំណោម​អ្នកជំងឺ​ក្មេង​អាយុ​ក្រោម​៥០ឆ្នាំ។ កម្ពុជា ជា​ឧទាហរណ៍​ពិតៗ ដោយ​មានអត្រា​អ្នក​កើត​ជំងឺ​មហារីក​កើនឡើង​ដល់ទៅ​៨៧,៤២%នៅឆ្នាំ​២០២៤ជាមួយ​នឹ​ង​អត្រា​មរណៈ​ខ្ពស់​ខ្លាំង​​ដល់​ទៅ​​ជាង​៧០% ឬបើ​គិត​ជា​ចំនួន ​​មាន​ស្លាប់​ជាមធ្យម​៣៨នាក់​ក្នុងមួយថ្ងៃៗ។ នេះ​បើ​តាម​ស្ថិតិ​របស់​ក្រសួង​សុខាភិបាល​កម្ពុជា។ ចំណែកជំងឺ​ទឹកនោម​ផ្អែម បានកើន​ឡើង​៥៩% នៅឆ្នាំ២០២៤បើប្រៀប​ទៅ​នឹង​ឆ្នាំ​២០២៣។ សន្ទុះដ៏​​ខ្លាំង​ហួសនិស្ស័យ និង​គួរ​ឱ្យ​ភ្ញាក់ផ្អើល​បំផុត​ គឺករណីជំងឺ​ផ្លូវ​ចិត្ត។ Le petit Journal Cambodge បាន​ចុះ​ផ្សាយ​នៅ​ថ្ងៃទី​៦​ឧសភា​២០២៥ ថា​មាន​អ្នក​ជំងឺ​ផ្លូវ​ចិត្ត​ចំនួន​ជាង​២សែន​៨ម៉ឺន​ករណីថ្មី​នៅ​ឆ្នាំ​២០២៤។ ជំងឺមិនឆ្លង​គួរ​ជា​ទី​ព្រួយ​បារម្ភ​មួយ​ទៀត ទាក់ទង​ជំងឺសរសៃ​ឈាម​បេះដូង (ជំងឺ​លើស​ឈាម) បាន​កើន​ឡើង​២១,៤%។ នេះ​បើ​តាម​ប្រភព​ដដែល។ តើ​មាន​កត្តា​​អ្វី​ខ្លះ​ដែល​ជំរុញ​ឱ្យ​មានករណី​ជំងឺ​មិន​ឆ្លង​កើន​ឡើង​យ៉ាង​ខ្លាំង​ដូច្នេះ? កុមារ មនុស្សធំពេញ​កម្លាំង មនុស្ស​ចាស់ ប្រឈម​នឹង​កត្តាហានិភ័យ​នៃ​ជំងឺ​មិន​ឆ្លង​ដូច​គ្នា។ កត្តា​ហានិភ័យ​នាំ​ឱ្យ​កើត​ជំងឺ​មិន​ឆ្លង​មានច្រើនយ៉ាង៖ ទីមួយ ឥរិយាបថនៃ​ការរស់​នៅ​។ ការ​ជក់​បារី ស្រូប​ផ្សែងបារី​ពីគេ របៀបរបប​ហូប​ចុក​ប្រចាំ​ថ្ងៃ (ផ្

    10 min

  8. 2 DE MAIG

    តើ​មាន​មធ្យោបាយ​បញ្ចៀស​អាការៈ​ពុល​ឡាន​ទេ?

    អ្នក​ពុលឡានខ្លាចណាស់​ការ​ធ្វើ​ដំណើរ​​។ ការ​ដើរ​សម្រាក​កំសាន្តវិស្សមកាល​​អាច​ក្លាយ​ជា​ទណ្ឌកម្ម​ ព្រោះ​នៅ​ពេល​ជិះ​ឡាន អ្នក​ពុល អាច​មានអាការៈ​មិនស្រួល​ខ្លួន វិលមុខ ចង់​ក្អួត ចង្អោរ ឬ​បែកញើស​ស្អិត ។ល។ និង។ល។ ហេតុអ្វី​បាន​ជា​គ្រាន់​តែ​ជិះក្នុង​ឡានសោះ​ ក៏​ពុល​ដែរ? តើមានវិធីបង្ការ និង​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំងការ​​ពុលឡាន​ដែរ​ឬទេ? គ្រាន់​តែឮ​ថា​ត្រូវ​ធ្វើ​ដំណើរ​ឆ្ងាយ​ដោយ​ជិះ​រថយន្ត ជិះយន្តហោះ ឬ​ជិះកប៉ាល់ អ្នកខ្លះ​ព្រួយ​ខ្វល់​ឡើង​ឈឺជា​មុនស្រេច​ទៅ​ហើយ​។ អ្នក​ខ្លះ​ទៀត សុខ​ចិត្ត​នៅ​ផ្ទះ​ មិន​ធ្វើ​ដំណើរ​តែម្តង​ផង ព្រោះ​ពួកគេ​ជំងឺ​ពុល​ឡាន។ ហេតុអ្វី​ពុលឡាន? កប៉ាល់ជា​មធ្យោបាយ​ធ្វើដំណើរ​ដែល​ផ្តល់​អាការៈ​ពុល​ខ្លាំង​ និង​ច្រើន​ជាង​គេ។ ករណី​ពុល​​ឡានមាន​ច្រើន​ជាង​ករណី​ពុល រថភ្លើង​និង​យន្តហោះ។ ជា​ទូទៅ​ អាការៈពុលឡាន​ច្រើនលេច​ឡើង​ជា​ញឹកញាប់​ខ្លាំង​លើ​ ​ស្ត្រី​ កុមារ អាយុ​ពី​២ទៅ​១២​ឆ្នាំ ដែល​នឹង​ជា​​បាត់​ទៅ​វិញ​ នៅ​ពេលចម្រើន​​វ័យ​កាន់​តែ​ធំឡើង។ ​មនុស្ស​ចាស់​អាយុ​ចាប់​ពី​៥០​ឆ្នាំ​ឡើង​ទៅ ក៏​លែង​សូវ ឬ​កម្រ​មាន​អាការៈ​​ពុល​ឡានណាស់។ អាការៈពុល​មធ្យោបាយ​ធ្វើ​ដំណើរ ឬនិយាយ​ឱ្យ​ខ្លី​ ពុល​ឡាន បណ្តាលមកពី​​ខួរក្បាល​ទទួល​ព័ត៌មាន​ផ្ទុយ​គ្នា ដោយ​ភ្នែកមើល​ឃើញផ្សេង ត្រចៀកស្តាប់ឮផ្សឹង​និង​អារម្មណ៍​ប្រាប់​ផ្សឹង។ ​ភ្នែក​មើល​ឃើញ​ទៅ​មុខ (កំពុង​ធ្វើ​ដំណើរ) តែ​ខ្លួន​នៅអង្គុយស្ងៀម អត់​មាន​រង្គើដើរ​សោះ។ ឧទាហរណ៍ នៅពេលជិះឡាន យើង​អង្គុយក្នុង​ឡាន​ដែល​កំពុង​ធ្វើ​ចលនា​បើកទៅ​មុខ ខ្លួន​ប្រាណ​ទាំង​មូល នៅ​នឹង​ស្ងៀម​ ប៉ុន្តែ​ភ្នែក​មើល​ឃើញ​វត្ថុ​មាន​ចលនា​។ ខ្លួន​យើង​មាន​លំនឹង​ សុខស្រួល អាច​ដើរ​ឈរអង្គុយ​បាន ដោយ​សារ​តែមាន​កិច្ចសហការ​គ្នា​ល្អ​រវាង​ប្រព័ន្ធ​វិញ្ញាណ​ គឺ​​ប្រព័ន្ធ​កាយ​វិញ្ញាណ​ សោតវិញ្ញាណ​ និងចក្ខុវិញ្ញាណ ពោលគឺ​ បាតជើង ត្រចៀក ភ្នែក។ ខួរក្បាល​វិភាគជាប្រចាំ​រាល់​​គ្រប់​ទិន្នន័យ​ផ្តល់​ដោយ​វិញ្ញាណ​​ទាំងអស់របស់​សរីរាង្គកាយ រួច​បញ្ជា​ឱ្យ​មានការ​សម្រប​ខ្លួន ទៅ​តាម​ស្ថានការណ៍​នីមួយៗ។ ប៉ុន្តែ ពេល​ជិះឡាន ឬ​ជិះ​ទូក (កប៉ាល់) ភ្នែក​មើល​ឃើញ​ទេសភាព​ដើរ តែ​បាត​ជើង  ខ្លួន​ប្រាណ​និង​ប្រព័ន្ធ​ត្រចៀក​ខាង​ក្នុង មិនសម្គាល់​ឃើញ​មាន​ចលនា​សោះ។ ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ នៅក្នុង​យន្តហោះ  ត្រចៀក​ និង​សាច់​ដុំ​ (ប្រព័ន្ធកាយវិញ្ញាណ​)ចាប់​អារម្មណ៍​ដឹងថា​មានចលនា​ញ័រ អង្គុយលើ​របស់​កំពុង​ហោះហើរ តែ​ភ្នែក​មើល​មិន​ឃើញជើង​មេឃ ពុំ​ឃើញ​​មានអ្វី​ប្តូរ​ផ្លាស់ រង្គីរង្គើ​ទៅ​មុខ​សោះ។ ការ​បញ្ជូន​និង​ដឹង​​​ព័តមានខុស​គ្នា បែប​​បញ្ច្រាស​បណ្តោយ​គ្នា​ ​រំខានណាស់​ដល់​ខួរក្បាល និង​ធ្វើ​​ឱ្យ​ខួរក្បាលមិន​អាច​​វិភាគថា​តើ​យើង​កំពុង​មាន​សកម្មភាព​​អ្វី​ឱ្យប្រាកដ ​ទើបធ្វើ​ឱ្យ​យើង​មាន​អារម្មណ៍​មិន​ស្រួល​ខ្លួន រក​កល​ចង់​ក្អួត ចង់ចង្អោរ ឈឺក្បាល ឬនិយាយ​ឱ្យ​ខ្លី​គឺ​មានអាការៈ​ពុល​ល្ងាក់ល្ងើ​។ ដូច្នេះមនុស្ស​ណា​ក៏អាចពុល​ដែរនៅ​ពេលធ្វើ​ដំណើរ ជិះឡាន ជិះ​យន្តហោះ ជិះ​រថភ្លើងឬ​ជិះទូក ឬ​ជិះ​គ្រឿង​ហោះ​ គ្រឿង​វិល​។ គ្រាន់​តែ​​​អ្នកខ្លះមាន​ញាណ​រសើប​ខ្លាំង​ ខ្លះមិន​សូវ។ ឯ​ទារកអាយុ​ក្រោម​២​ឆ្នាំ​ កម្រពុល​ ឬ​សឹង​មិន​ចេះ​ពុល​សោះ ក៏​ព្រោះ​តែ​ខួរក្បាល​នៅ​ខ្ចីពេក មិន​ទាន់​ថត​ផ្តិត​ចាំ​អំពី​ទំនាក់ទំនង​រវាង​ភ្នែក ​ត្រចៀក និងចលនា។ អាការៈ​សញ្ញាពុល​មធ្យោបាយ​ធ្វើ​ដំណើរ​មាន​ច្រើន​យ៉ាង និងបន្តបន្ទាប់​គ្នា ដោយ​ចាប់​ផ្តើម​ដំបូងតិចៗ រួច​បន្ត​ឡើង​ខ្លាំងជាលំដាបនិង​ធ្ងន់ធ្ងរឡើងៗ ប្រសិនបើ​ចលនាដែលនាំ​ឱ្យ​ពុលមិន​ព្រម​ឈប់។ រោគសញ្ញាពុល​ឡាន​អាចជា​ - អាការៈវិលមុខ មានអារម្មណ៍​ធ្ងន់ក្បាល ល្ងាក់ល្ងើ បាត់​លំនឹង​ ​- មាន​អារម្មណ៍​ចង់​ក្អួត- ក្អួត- ឈឺក្បាល- ឡើង​ស្លេក- បែក​ញើស- អស់​កម្លាំង។ ជាទូទៅ អាការៈពុល​ឡាន​នេះ នឹង​បាត់​ទៅ​វិញ​នៅប្រមាណ​២០នាទី​ក្រោយ ឬ​ទាល់​តែ​ជើង​បាន​ជាន់​ប៉ះដី​ បើ​និយាយ​តាម​ក្រុម​អ្នក​ដើរ​ទូក។ ផ្ទុយទៅ​វិញ បើ​ជា​អាការៈពុលឡានធ្ងន់ធ្ងរ អ្នកជំងឺ​ត្រូវការ​ពេល​ដល់​ទៅ​២៤​ម៉ោង ទើប​ស្រួល​ខ្លួន​ឡើង​វិញ។ តើ​មាន​វិធី​​ព្យាបាល​ និង​បង្ការ​ អាការៈ​ពុល​ឡាន​ដែរឬទេ? ដើម្បី​ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអាការៈ​ពុលឡាន ថ្នាំ​ពេទ្យ​ក៏​មាន វិធី​បែប​ធម្មជាតិ​ក៏​មាន។ ថ្នាំ​បំបាត់​ការ​ពុល​ឡាន មានច្រើន​ប្រភេទ​ណាស់ ដោយ​អាច​ជា​ថ្នាំ​ទប់​កុំ​ឱ្យមានអាការៈ​ចង់​ក្អួត ល្ងាក់ល្ងើ ឬ​ថ្នាំ​

    10 min
Veure-ho tot (52)

Informació

សុខភាព​ជា​បញ្ហា​ចម្បង​របស់​មនុស្ស​គ្រប់​រូប ! ដើម្បី​​ចូល​រួម​​ចំណែក​​លើក​​កម្ពស់​​សុខភាព​សាធារណៈ នៅ​​រៀង​រាល់​​​ថ្ងៃ​​ពុធ អស់​លោក​អ្នកនាង​នឹង​បាន​ស្តាប់ សេចក្តី​អត្ថាធិប្បាយ និង​បទសម្ភាសន៍​របស់ អៀង សុខម៉ិញ ជាមួយ​​នឹង​​គ្រូពេទ្យ​​ឯកទេស ស្តី​ពី​​ប្រធានបទ​​ផ្សេងៗ​ទាក់ទង​​នឹង​​សុខភាព មានជាអាទិ៍​ការការពារ ការព្យាបាល។

Fitxa tècnica

Més de: RFI ខេមរភាសា / RFI Khmer

També et pot agradar

Per escoltar episodis amb contingut explícit, inicia la sessió.

Estigues al dia d’aquest programa

Inicia la sessió o registra’t per seguir programes, desar episodis i rebre les novetats.
Selecciona un país o una regió

Àfrica, Orient Mitjà i l’Índia

Àsia-Pacífic

Europa

Llatinoamèrica i el Carib

Estats Units i Canadà