Beter | BNR BNR Nieuwsradio
-
- Gezondheid en fitness
-
De zorg in Nederland heeft het moeilijk. Met een toenemende vergrijzing wordt de vraag om zorg groter en het arbeidspotentieel krapper. Dat zet de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg enorm onder druk. We zullen het zorgsysteem dus slimmer en efficiënter moeten inrichten.
Gelukkig wordt daar hard aan gewerkt. Technologie, wetenschap en experimentele behandelaren spelen een steeds grotere rol. Zorgrobots, slimme kleding, kunstmatige intelligentie, personalised medicine, betere afspraken en vernuftige bedrijfsvoering dragen hier allemaal aan bij. Deze ontwikkelingen verlagen de werkdruk van zorgprofessionals, zodat ze meer tijd hebben voor het mensenwerk: zorgen voor anderen.
Over BNR Beter
In BNR Beter – Over de Zorg voor Morgen wordt onderzocht welke prachtige ontwikkelingen er gaande zijn, hoe die in de praktijk uitpakken en hoe patiënten en zorgprofessionals hiermee geholpen worden.
Presentator Nina van den Dungen interviewt de bedenkers van de nieuwste zorginnovaties en ze spreekt specialisten en verpleegkundigen wiens werk verlicht worden door deze veranderingen. Nina gaat samen met redacteur Sterre ten Houte de Lange op reportage naar de ziekenhuizen, UMC’s, zorginstellingen, laboratoria en testruimten waar deze nieuwe technieken worden ontworpen of voor het eerst worden ingezet in de patiëntenzorg.
Elke aflevering stellen we onszelf een aantal vragen: wat is het probleem waar de zorgprofessionals en patiënten tegenaan lopen? Welke oplossing is daarvoor bedacht? Is deze oplossing efficiënter, effectiever en goedkoper dan hoe het eerder ging? Hoe kijken de behandelend artsen naar deze ontwikkelingen? Lukt het om de innovaties te implementeren? Welke obstakels komen de wetenschappers en uitvinders tegen?
Over de makers
Nina van den Dungen is journalist en presentator bij BNR Nieuwsradio. Nina presenteert naast BNR Beter het programma Doorgelicht en is onder meer wekelijks te horen in de Ochtendspits.
Sterre ten Houte de Lange is zorgjournalist en redacteur bij BNR Nieuwsradio. Ze maakte eerder voor BNR de podcast Uitgedokterd: HIV - de Hemel kan wachten.
-
Slimme horloges vooral voor elite
Je wordt gezonder van het dragen van een slim horloge. Gemiddeld zetten mensen met een smart watch 2.000 stappen extra. Het probleem is alleen dat er een stevig prijskaartje aan deze apparaten hangt. Daarom komen deze gezondheidsbevorderende horloges meestal niet terecht bij de mensen die er de meeste baat bij hebben.
Apple houdt vinger aan de pols
Anderzijds zitten er ethische bezwaren aan het dragen van een smart watch. Want het zijn uiteindelijk toch de tech-giganten die deze apparaten ontwikkelen en vooral: die deze data verzamelen en bewaren. En de slimme horloges meten steeds meer. Niet alleen het aantal stappen dat een drager zet, maar het ding meet de hele dag iemands hartslag, saturatie, de beweging. Dat, gecombineerd met alle berichten die iemand ontvangt en de apps die diegene gebruikt is goudmijn aan informatie.
Tech-redacteur bij BNR Joe van Burik draagt om die reden dan ook geen smart watch. In deze aflevering van BNR Beter legt hij uit waarom techbedrijven geïnteresseerd zijn in gezondheidsdata en wat hun doel is met de slimme horloges.
Gezonder en ongelukkiger
Naast Van Burik is Matthijs Noordzij te gast. Hij is hoogleraar gezondheidspsychologie en technologie aan de Universiteit Twente. Hij weet hoe en waarom mensen gezonder worden van het dragen van een smart watch. En dat mensen er ongelukkiger van worden: "Wandelen wordt een taak. Weer iets extra's op je to do lijst."
Smart watch in de ggz
Noordzij onderzoekt ook de inzet van slimme horloges bij mensen met psychiatrische aandoeningen. Sommige mensen hebben namelijk geen goede connectie met hun lichaam. Ze hebben niet door dat hun hartslag omhoog schiet als ze boos zijn. Een smartwatch kan daarbij helpen, zegt Noordzij.
Over BNR Beter
In BNR Beter – over de zorg van morgen laten we zien welke oplossingen er bedacht worden. Hoe deze in de praktijk uitpakken en hoe patiënten en zorgprofessionals hiermee geholpen worden.
See omnystudio.com/listener for privacy information. -
Gebrekkige gegevensuitwisseling in de zorg is levensgevaarlijk
De gegevensuitwisseling in de zorg is rampzalig. Op de spoedeisende hulp wordt uren gewerkt aan de juiste diagnose, die elders allang bekend is. Op andere plekken moeten dossiers worden overgetypt of op dvd's gebrand en per taxi vervoerd.
Het resulteert in gezondheidsschade of erger, schrijven brancheverenigingen in een brandbrief aan de Kamer. In de spoedzorg kan het resulteren in een vroegtijdige dood. In de reguliere zorg leidt het tot overbehandeling, overbodige inzet van personeel en een verminderde kwaliteit van leven van de patiënt.
Elektronisch patiëntendossier
De oorzaak van dit alles ligt in 2011, toen VVD, PvdA en SP het nationale elektronisch patiëntendossier wegstemde. Arno Rutte werd een jaar later Kamerlid voor de VVD, en voerde tot en met 2019 het woord op zorg: "Ik baalde daar toen van en nog steeds. Het levert allerlei problemen op. Kortgezegd: grote grote ellende." Hij geeft toe dat hij er zelf ook onvoldoende aandacht voor heeft gehad.
Oplossingen
Oplossingen zijn er wel, maar draaien als pilots op tijdelijke gelden. En dan hijgt Europa ook nog in onze nek. Alle seinen staan op groen om zorgdossiers uitwisselbaar te maken binnen de hele EU. Zodat je ook in het ziekenhuis in Spanje of Oostenrijk de juiste behandeling kan krijgen. Gaat Nederland daar een modderfiguur slaan, of is dit juist het zetje dat ervoor zorgt dat we er wél in slagen om gegevens fatsoenlijk uit te wisselen?
Presentator Nina van den Dungen bespreekt de omvang van het probleem, de geschiedenis, oplossingsrichtingen en toekomst van het elektronisch patiëntendossier met zorgjournalist Sytse Wilman en zorgconsultant en oud-VVD-Kamerlid Arno Rutte.
See omnystudio.com/listener for privacy information. -
Bussemaker stelt kwaliteit zorg ter discussie
Jet Bussemaker, voorzitter van de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving en oud-minister, vindt dat we op een andere manier moeten gaan kijken naar kwaliteit van zorg, om te voorkomen dat we straks in een compleet zorginfarct belanden. Er is nu al een gigantisch personeelstekort en dat groeit de komende jaren alleen maar verder. En dus, zegt Bussemaker, is het tijd om de kwaliteit van onze zorg ter discussie te stellen.
Formatie
Bussemaker maakt zich ook zorgen over de richting die de formerende partijen inslaan met betrekking op zorg. 'Tot nu toe zie ik dat zorg nog geen thema is, los van het openen van verpleeghuizen wat helemaal niet kan omdat we daar de mensen niet voor hebben. Ik hoop dat ze op een brede manier en met moed naar zorg gaan kijken.'
Werkagenda
18 april presenteerde de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving haar nieuwe werkagenda. De nieuwe onderwerpen zijn ‘Omgaan met de grenzen van de zorg’, ‘Investeren in volksgezondheid’ en ‘maatschappelijke bindingen in de samenleving’.
Opvallend is dat het personeelstekort in de zorg geen onderwerp is, waar dat de afgelopen jaren wel was voor de Raad. 'Het personeelstekort is niet opgelost, maar ik denk dat wij daar goede adviezen over hebben geschreven. Maar nu moet het echt gebeuren. En het onderwerp komt ongetwijfeld terug in toekomstige rapporten, maar dan verweven met andere onderwerpen.'
See omnystudio.com/listener for privacy information. -
Is een gevulde spaarpot een garantie voor betere ouderenzorg?
Met de groeiende groep ouderen zijn de verpleeghuizen overvol, maar commerciële instellingen schieten juist als paddenstoelen uit de grond. En die nemen we deze aflevering onder de loep. Want is het een interessante investering? En wat krijgen de ouderen die er wonen nu eigenlijk voor hun geld?
Herbergier
Te gast is zorgondernemer Loek Winter, hij is onder andere bestuurder bij de Drie Notenboomen, het bedrijf achter de franchiseketen de Herbergier en de Zorgbutler. Hij vertelt waarom particuliere ouderenwoningen renderen én interessant zijn voor ouderen. Hij merkt bovendien niks van de krapte op de arbeidsmarkt. "Mensen willen niet in barcode-zorg werken. Ze willen in een huis werken waar de menselijke maat nog bestaat."
Kleinschalige woonvormen
Naast hem staat Hilde Verbeek, hoogleraar Zorgomgevingen voor Kwetsbare Ouderen. Zij doet onderzoek naar ouderenzorg en weet wat er nodig is voor betere ouderenzorg. Een groene omgeving en kleinschalige woonvormen stimuleren activiteit van de ouderen. Maar particuliere ouderenzorginitiatieven hebben zeker niet het patent op betere zorg!
Kwaliteit
De zorg is in Nederland overal ongeveer even goed, omdat het moet voldoen aan kwaliteitskenmerken. Als je dus veel meer betaald voor een ouderenzorgwoning, dan betaal je meestal vooral voor de stenen. Een mooi ingericht appartement. Niet perse voor betere zorg.
Commerciële ouderenzorg
Toch heeft commerciële ouderenzorg volgens beide gasten wel de toekomst. Volgens Loek Winter omdat zij betere, efficiëntere en menselijkere huizen maken dan de grootschalige publieke verpleeghuizen. En volgens Verbeek omdat ondernemers beter zijn in het vinden van creatieve oplossingen.
BNR Beter
Luister de hele aflevering om te weten wat de do's en don'ts zijn in de commerciële ouderenzorg. En abonneer je op de feed van BNR Beter. Want dit programma onderzoek elke week hoe de zorg van morgen beter wordt.
See omnystudio.com/listener for privacy information. -
Meer pootjes aan het bed
Met het personeelstekort in de zorg moeten we zoeken naar creatieve oplossingen. Hulphonden kunnen al heel veel. Kunnen we dat nog verder oprekken? Meer pootjes aan het bed? Dat hoor je zo in BNR Beter.
Te gast zijn Rudolph Strickwold, directeur bij Stichting Hulphond, en Lonneke Schuurmans, specialist ouderengeneeskunde en net gepromoveerd is op de inzet van échte honden en robotkatten bij mensen met dementie.
Hulp
We kennen allemaal de blindengeleidehond en een drugshond. We weten dus dat honden heel veel kunnen. Maar er zijn nog veel meer situaties waar honden in kunnen helpen. Denk aan een hond die helpt bij de was, een hond die helpt om medicijnen toe te dien, een hond die epileptische aanvallen voelt aankomen, een hond die mensen met dementie tot rust brengt.
"Mensen die een hulphond hebben vertellen dat ze aanzienlijk minder thuiszorg nodig hebben", vertelt Strickwold. "Sommige mensen met epilepsie hadden vóór de hond meerdere keren per week een aanval, nu nog maar enkele keren per maand. De hond brengt hun in veiligheid, waardoor ze tijdens een aanval minder schade oplopen - wat ook weer zorg bespaard."
Therapie
Ook worden honden ingezet bij therapie. Honden kunnen op aan andere manier feedback geven op ons gedrag, dan dat wij mensen doen. Ze treden mensen zonder oordeel tegemoet en werken als spiegel.
Honden kunnen mensen met dementie een moment van rust geven, vertelt Schuurmans. En dientengevolge geven deze honden indirect ook de zorgmedewerkers een beetje rust. Ze lokken reacties uit bij mensen met dementie, die voorheen bewegingloos in de stoel zaten. "Mensen leven op van een hond."
Als de financiën toereikend zouden zijn, en er zouden genoeg geschikte honden zijn, kunnen we makkelijk twee keer zoveel mensen een hulphond geven, denkt Strickwold. Het kan enorm veel thuiszorg voorkomen, besparen dus, en heel veel ziekenhuisopnames voorkomen.
See omnystudio.com/listener for privacy information. -
Hoe krijgen we de patiënt het ziekenhuis uit?
Er komen te veel mensen naar het ziekenhuis voor niet-medische problemen. Dat kost zorgverleners veel te veel tijd, en het kost de maatschappij klauwen met geld. Als we nou eens stoppen met alle onzinnige ziekenhuisbezoeken, dan kunnen zorgverleners zich weer bezighouden met zorg die écht nodig is.
Wie daar wel en niet thuishoren en HOE we de druk op de ziekenhuizen verlichten bespreekt Nina van den Dungen met twee zorgadviseurs. Sanne van Eerden is adviseur zorg en welzijn bij Andersson, Elffers, Felix (AEF). En Berend Buys Ballot is programmamanager digitale zorg bij Free Finch. Hij werkt veel voor het Amsterdamse ziekenhuis OLVG, en de grotere ziekenhuisclub Santeon.
Sociale factoren
Van Eerden: "Professionals in ziekenhuizen constateren regelmatig dat een patiënt meer of andere hulp nodig heeft dan zij kunnen bieden of waarvoor zij opgeleid zijn." Dit ziet Van Eerden op zwangerschap- en kindpoli’s, de spoedeisende hulp en in de geriatrie. "Vooral sociale factoren hebben een substantiële invloed op het ziektebeeld." Sociale factoren zoals armoede, eenzaamheid of opvoedvraagstukken horen niet in het ziekenhuis. Daarom werkt Van Eerden aan samenwerkingen tussen ziekenhuizen en het sociaal domein. "Je wil niet weten hoeveel tijd ziekenhuismedewerkers kwijt zijn aan het vinden van het juiste 'loket' voor de ouders van huilbaby's of eenzame ouderen op de SEH."
Digitale zorgpaden
Een andere manier om de patiënten "het ziekenhuis uit te krijgen" is door meer in te zetten op digitale zorgpaden. Veel chronisch zieke mensen staan onder controle van een specialist in het ziekenhuis. Maar voor hun controles is het alles behalve noodzakelijk om elke keer fysiek naar het ziekenhuis toe te komen, weet Buys Ballot. Hij ontwierp meerdere "digitale zorgpaden", oftewel apps en online consult-opties waarmee patiënten en specialisten efficiënt en op afstand contact kunnen onderhouden.
Zorgfinanciën
De bottleneck bij afschaling van ziekenhuiszorg is de financiële vergoeding. Hoe wordt het betaald? Want ziekenhuizen worden betaalt per patiëntbezoek. Als de patiënten niet meer in het ziekenhuis komen, omdat ze elders geholpen worden of digitaal, dan verliest het ziekenhuis inkomsten.
Shared savings
In veel gevallen wordt dat opgevangen met tijdelijke projectgelden, nieuwe betaaltitels van digitale zorgpaden of met "shared savings", waarbij het ziekenhuis en de verzekeraar de bespaarde kosten samen delen. "Op die manier wordt de zorg niet goedkoper. Maar wel goedkoper per patiënt", zegt Buys Ballot.
Van Eerden wil strenger zijn: "We moeten met elkaar een serieus, niet-vrijblijvend gesprek gaan voeren over welke zorg we niet meer doen en hoe we dat gaan organiseren."
Huilbaby
In de reportage hoor je kinderarts Ineke de Kruijff, werkzaam in het St. Antonius Ziekenhuis in Utrecht. Op hun ABC-poli helpt ze ouders met een huilbaby. Ze checken of er een medische oorzaak onder het overmatig huilen zit (wat maar in 5 procent van de huilbaby's het geval is) en daarna schakelen ze snel weer terug naar het consultatiebureau.
"Naast deze samenwerking hebben we ook flink ingezet op de informatie die op internet te vinden is. Er is zoveel onjuiste informatie over huilbaby's op internet, dat ouders bang gemaakt worden dat hun baby iets mankeert," vertelde De Kruijff. Ze verwees onder andere naar haar podcast Ontroostbaar.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Customer Reviews
Scoliose of vastgoed?
Ergens is het misgegaan. De podcast die over scoliose zou moeten gaan gaat over vastgoed. Maar goed, over het algemeen leerzaam en redelijk helder in de uitleg.
Vaak niet goed te beluisteren
Voor de inhoud zou ik wel 5 sterren willen geven maar meerdere keren heb ik een aflevering niet kunnen luisteren omdat bv het geluid halverwege weg viel. Ik begrijp niet dat daar niets aan gedaan wordt.
Ik mis het patiëntenperspectief
Aardige podcast, maar je zou bijna denken dat zorgprofessionals nooit met patiënten te maken hebben. Ik mis echt het patiëntenperspectief.