Hoe Assad al jaren met de ‘Hama-regels’ in de hand de macht heeft in Syrië
In het voorjaar van 1982 liet Hafez al-Assad, vader en voorganger van de huidige Syrische president Bashar al-Assad, de stad Hama met de grond gelijk maken. Zo’n 20.000 burgers werd neergemaaid en in massagraven gegooid, die vervolgens met bulldozers werden geëgaliseerd. Een groot deel van de stad leek op een aantal voetbalvelden, waar hier en daar nog een hand of knie uitstak. Wat hadden de slachtoffers misdreven? Zij waren opstandige soennieten, gelieerd aan de Egyptische Moslimbroederschap. New York Times commentator Thomas Friedman ging er destijds, toen nog als correspondent, kijken en bedacht de term ‘Hama-regels’ voor leiders in de Arabische wereld: ‘regeer door middel van angst, plant angst in de harten van je mensen door duidelijk te maken dat je volgens geen enkele regel speelt, zodat ze er nooit, nooit, nooit over peinzen om tegen je te rebelleren’. Assad jr. houdt zich al dertien jaar aan de ‘Hama-regels’, sinds hij demonstraties tegen zijn regime keihard neersloeg. De demonstranten, veelal soennieten, maar ook Koerden, Yazidi’s, Druzen, Assyriërs en talrijke andere minderheden, voelden zich geïnspireerd door wat toen de Arabische Lente heette. Assad, zelf Aleviet – een liberale sjiitische stroming – die een broze coalitie vormde met de christenen, voelde zich bedreigd en startte een burgeroorlog waarin hij geen middel schuwde, inclusief chemische wapens, en die inmiddels 600.000 mensen het leven heeft gekost. Zijn krijgsmacht stelde niet veel voor, maar bondgenoot Iran stuurde eenheden van de Revolutionaire Gardes en Hezbollah, en bondgenoot Rusland stuurde zijn luchtmacht. De Russisch-Iraanse actie leidde tot verpulvering van delen van het land, en in het bijzonder de historische stad Aleppo. In 2020 leidde Russisch-Turkse bemiddeling tot een staakt-het-vuren. Omdat Israël de slagkracht van Iran en Hezbollah nu stevig heeft verminderd, durfden rebellen van Tahrir al-Sham, een wat minder fanatiek broertje van Al Qaeda, het aan om een poging te doen de stad te heroveren. Het ziet ernaar uit dat het lukt. De Russische luchtmacht kwam meteen in actie, maar die heeft te weinig materieel en mankracht om tegelijkertijd in Oekraïne en Syrië te vechten. Iraakse pro-Assad-milities zijn ook geen partij voor de rebellen. Een groot deel van de bevolking van Aleppo is blij met de rebellen , terwijl Assad het zich niet kan veroorloven om de op één na grootste stad in het land te verliezen en de ‘Hama regels’ zal toepassen. En dus kijken we naar de herleving van een conflict dat we een beetje waren vergeten. Politiek en journalistiek doen immers aan selectieve verontwaardiging. Na de Russische invasie in Oekraïne, en zeker sinds het uitbreken van de Gaza- en Libanonoorlogen, is Syrië aan onze aandacht ontsnapt. De Syrische bevolking verdient beter. En het is wel degelijk ook ons probleem, want reken maar op een nieuwe stroom vluchtelingen. See omnystudio.com/listener for privacy information.
