Radio FMA Dziki Bez

Temat spotkania będzie skupiał się na sposobie odniesienia do przyjemności i pragnienia kobiecego w ramach psychoanalizy freudowskiej. Psychoanaliza u swoich źródeł była przedsięwzięciem kobiecym. To kobiety powołały ją do życia: jako pacjentki, ale także pomysłodawczynie metody (Anna O. – Berta Pappenheim). I to one także stanowiły trzon pierwszego pokolenia terapeutów. Pytanie, jakie należy wobec tej historii psychoanalizy postawić, brzmi następująco: co robi psychoanaliza i z kobiecym pragnieniem, i z kobiecą przyjemnością? Emancypuje, dopuszcza do głosu czy też podporządkowuje i ucisza? Podczas spotkania porozmawiamy o jednej z bohaterek książki Catherine Malabou “Wymazana przyjemność”, Marii Bonaparte, jej niezwykłym życiu i twórczości. Postać tę potraktować zamierzam jako symbol niezrealizowanej możliwości w obrębie psychoanalizy oraz przykład, jak normalizowania były i głosy kobiece, a także kobieca przyjemność nawet w ramach tych ruchów, które mieniły się ich rzecznikami.

dr hab. Urszula Zbrzeźniak – pracuje na Wydziale Filozofii UW. Zajmuje się współczesną filozofią kontynentalną. Autorka monografii „Michel Foucault. Ku krytycznej ontologii nas samych” i „Genealogia i emancypacja. Studia nad współczesną filozofią polityki”.

Przyjemność to od zawsze temat zapalny. Już od czasów starożytnych trwa wojna hedonistów z antyhedonistami, a także debata na temat tego, czym właściwie jest przyjemność, brakiem trosk czy taplaniem się w rozkoszy. Nowoczesną etyką jest post-epikurejska, hedonistyczna szkoła utylitaryzmu. Nowoczesność chciała uwolnić przyjemność i oddać ją podmiotowi w maksymalnym wymiarze, co jednak skończyło się konsumpcjonizmem i związaną z nim nadprodukcją dóbr, prowadzącą do przeeksploatowania planety. Dzisiaj wydaje się, że alternatywa na przyszłość to albo konsumpcjonizm reformowany albo jakaś neoasceza, w której odmawiamy sobie po prostu jakiejś części dotychczasowych dóbr. Pytanie o kształt naszych przyszłych przyjemności to pytanie o przyszłość człowieka.

dr hab.Jacek Dobrowolski – filozof i pisarz, wykładowca na Wydziale Dziennikarstwa Informacji i Bibliologii UW, doktor habilitowany filozofii, absolwent MISH UW; współredaktor filozoficzno-literackiego magazynu online „Nowa Orgia Myśli”. Autor monografii naukowych, esejów filozoficznych, powieści i wielu innych tekstów, m.in. „Filozofia głupoty” (PWN 2007), „Wzlot i upadek człowieka nowoczesnego” (PWN 2015), „Sztuka człowieka nowoczesnego” (NCK 2016), „Niewolnicy i panowie” (PWN 2017), „Czy wola jest wolna?” (Scholar 2022). Zwycięzca i wielokrotny finalista konkursu na esej filozoficzny Fundacji Barbary Skargi. Zajmuje się antropologią nowoczesności.

Czy możliwy jest świat, w którym Mick Jagger osiągnie wreszcie satysfakcję? Czy w rewolucji jest miejsce na przyjemność? Albo przyjemność jest właśnie jej celem i środkiem? Te pytania, bliskie kontrkulturze lat 60., warto zadać i dzisiaj. Być może nadszedł czas, by ostatecznie rozstać się z opisywanym przez Carlę Bergman i Nicka Montgomery’ego wzorcem rewolucjonisty jako “niewzruszonego radykała”, i postawić na radość, troskę o siebie i taniec na ulicach.

dr Anna Winkler – doktor nauk społecznych, filozofka i politolożka. Zajmuje się historią intelektualną radykalnej lewicy, zwłaszcza francuskim goszyzmem lat 50. i 60. XX wieku. Uczy historii doktryn politycznych i prawnych na Wydziale Historii i Dziedzictwa Kulturowego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie.

dr Xawery Stańczyk – badacz, poeta i redaktor. Doktor kulturoznawstwa, magister kulturoznawstwa i socjologii. Autor nominowanej do Nagrody Giedroycia monografii naukowej Macie swoją kulturę. Kultura alternatywna w Polsce 1978–1996 (2018). Autor tomów poetyckich: nominowanego do Nagrody Literackiej Nike Skarbu piratów (2013), Handluj z tym (2015) i Mowy nienawiści / Hate Speech (2021).

dr Cezary Rudnicki - nomada i poganin; adiunkt w Zakładzie Filozofii Współczesnej Uniwersytetu Wrocławskiego. Autor eseju O przyjemności (2022) oraz monografii Etyka przeciwko moralności. Foucaultowskie studia nad starożytnością i wczesnym średniowieczem (w przygotowaniu). Aktualnie prowadzi studia nad epistemologiami usytuowanymi oraz tradycją spółdzielczą. Współzałożyciel Machiny Myśli (http://machinamysli.org/), internetowego czasopisma popularyzującego filozofię.

W etyce, przyjemność choć akceptowana rzadko traktowana jest jako poważna wartość moralna. Oprócz kilku chwalebnych wyjątków, filozofowie postrzegają przyjemność raczej jako dodatek do cnotliwego życia, niż jego sens. Postaramy się odczarować pojęcie przyjemności i zwrócić należyte miejsce temu jednemu z najwspanialszych i najważniejszych doświadczeń naszej egzystencji.

dr Katarzyna de Lazari-Radek – Filozofka i etyczka, absolwentka Filologii Angielskiej i Filozofii na UŁ. Zajmuje się metaetyką, filozofią utylitarystyczną i problemami etyki praktycznej: bioetyką, prawami zwierząt, etycznymi aspektami nowych technologii. Od lat współpracuje z prof. Peterem Singerem z Princeton University, z którym napisała dwie książki: The Point of View of the Universe (Oxford University Press 2014) oraz Very Short Introduction: Utilitarianism (Oxford University Press 2017). W tej chwili studiuje zagadnienie dobrostanu, szczęścia i przyjemności. Autorka książki “Godny pożądania stan świadomości”.

Czymże jest nuda? Wszak człowiek i w nudzie niejedno przeżywa! Od dwóch i pół wieku mamy w świecie zachodnim boom na nudę, prawdziwą hossę: akcje nudy stoją coraz wyżej, ludzi znudzonych jest coraz więcej. Zarazem (od parudziesięciu zaledwie lat) trwa boom na badanie nudy. Wykład będzie o nudzie, jej symptomach, typach, podatności na nią, złych bądź dobrych skutkach nudy w perspektywie współczesnej psychologii. A także o pewnych interesujących sprawach znanych od dawien dawna filozofom i teologom. Koniec końców wszystko w nudzie sprowadza się do problemów z zaangażowaniem i z sensem.

Prowadzący: Michał H. Chruszczewski – doktor habilitowany nauk społecznych z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie wykłada m.in. historię myśli psychologicznej. Naukowo interesuje się zjawiskiem nudy, a także psychologią twórczości, zdolności i osobowości ujmowanej w kategoriach cech.

Wyobraźnia robi z igły widły, a jak się uda, to robi i coś z niczego. Dlatego jest taka ważna, bo przecież niczego jest wokół wielokrotnie więcej niż czegoś. Świetnie wiedzieli o tym Themersonowie, a ich „Przygoda człowieka poczciwego”, o której będzie tu mowa, pozwala cokolwiek z pracy wyobraźni zrozumieć. Zrozumieniu sprzyja, jak się okaże, chodzenie tyłem, które wszystkim słuchającym będziemy zalecać – prowadząc wykład tyłem, a jakże. O awangardowych grach wyobraźni/z wyobraźnią także – konsekwentnie – opowiemy plecami do konwencjonalnych krajobrazów mentalnych. Bo wyobraźnia naprawdę mebluje nam świat, jakkolwiek nie namawiamy, by siadać na meblu jej produkcji.

Mówi: dr Eliza Kącka – Doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Zakładzie Współczesnej Kultury Literackiej i Artystycznej IKE PUNO oraz na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego (Zakład Literatury i Kultury Drugiej Połowy XIX Wieku). Członkini Zarządu Głównego Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza. Autorka książek naukowychStanisław Brzozowski wobec Cypriana Norwida (2012) oraz Lektura jako spotkanie. Brzozowski – tekst – metoda (2017), a także tomów prozatorskich Elizje (2017) i po drugiej stronie siebie (2019).