Blok wschodni Krytyka Polityczna

„Centralnie o Wschodzie” – tak brzmi dewiza podcastu „Blok wschodni”, który prowadzą Paulina Siegień  i Wojciech Siegień. 

Ten odcinek podcastu jest efektem naszego pobytu w Armenii i wielu rozmów, które przeprowadziliśmy w Erywaniu. Pojechaliśmy tam, bo od kilku tygodni życie polityczne w tym kaukaskim państwie kipi. Armenia przegrała 44 dniową wojnę z Azerbejdżanem, a potem w 2023 roku ostatecznie straciła Górski Karabach. Urzędujący premier rozpoczął właśnie proces delimitacji granic z wrogim sąsiadem, co wyzwoliło falę niezadowolenia i społecznych protestów.

Wielu uważa, że oddanie terenów zamieszkiwanych przez Ormian jest zdradą narodową, a premier Nikol Paszynian powinien ustąpić. Na tym tle zrodził się nowy ruch polityczny “Tawusz za ojczyznę”, którego liderem jest arcybiskup Bagrat Galstanian. Podczas naszego pobytu obserwowaliśmy wielotysięczny mityng opozycji, na której czele staną duchowny. Galstanian ogłosił wtedy, że jest gotów stanąć na czele rządu zgody narodowej, by przeprowadzić nowe wybory parlamentarne. 

W podcaście opisujemy tą skomplikowaną układankę polityczną w Armenii zarówno w kontekście procesów wewnętrznych, jak i międzynarodowych. W przypadku Armenii obie te sfery są zresztą nierozłącznie związane. Armenia po przegranej wojnie wydaje się robić zwrot na Zachód i oddalać się od dawnego protektora, jakim była Rosja, a przynajmniej tak widzimy te procesy patrząc na ten kraj z naszej, zachodniej perspektywy. Jednak od wewnątrz sytuacji jest o wiele bardziej złożona i niejednoznaczna.

Nasi rozmówcy w Erywaniu podkreślali, że chociaż Rosja zdradziła ich kraj, to Europa jest daleko i nie czują wcale wsparcia dla swoich prozachodnich aspiracji. Geopolitycznie Rosja jest wciąż bliżej niż Unia Europejska. Ta druga nie jest zresztą organizacją obronną, a Armenii czuje się nastrój oczekiwania na wojnę, którą ma rozpocząć Azerbejdżan wspieramy przez egzystencjalnego wroga Ormian - Turcję. Otrzymujemy w ten sposób paradoksalną dla nas sytuację, w której Armenia ma jednego sąsiada i partnera, na którego może liczyć i jest to Iran. W kolejnym odcinku Bloku wschodniego próbujemy rozwikłać ten kaukaski węzeł.

BLOK WSCHODNI
„Centralnie o Wschodzie” – tak brzmi dewiza podcastu „Blok wschodni”, który prowadzą Paulina Siegień i Wojciech Siegień. O państwach, które leżą na wschód od Polski, chcemy mówić centralnie, bo uważamy, że tam dzisiaj decyduje się przyszłość Europy i demokracji. Dlatego naszą uwagę kierujemy w stronę Ukrainy, która zmaga się z otwartą i niesprowokowaną rosyjską agresją. Ale będziemy odwiedzać także inne państwa, które w wyniku rosyjskiej wojny przeciwko Ukrainie stanęły na geopolitycznym rozdrożu i szukają odpowiedzi na pytanie o swoje miejsce na mapie międzynarodowych sojuszy.

„Centralnie o Wschodzie” – tak brzmi dewiza podcastu „Blok wschodni”, który prowadzą Paulina Siegień  i Wojciech Siegień. 

W jubileuszowym, bo już dziesiątym odcinku „Bloku wschodniego” rozmawiamy z Kają P**o, której chyba nie trzeba przedstawiać. Reporterka, dziennikarka i publicystka Krytyki Politycznej spędziła ostatnie tygodnie w Gruzji i Ukrainie, z bliska obserwując sytuację w tych krajach.
 
Rozmowę zaczynamy od Gruzji, gdzie Kaja miała szansę zobaczyć masowe protesty przeciwko tzw. „rosyjskiej ustawie”. Chociaż ich skala i atmosfera robią wrażenie, to ostentacyjna apolityczność rodzi obawy, czy w nadchodzących jesienią wyborach parlamentarnych uda się obalić rząd Gruzińskiego Marzenia i zawrócić kraj z niebezpiecznej ścieżki.
 
Ukrainę Kaja odwiedziła w kwietniu, w momencie, kiedy ciągle ważyła się sprawa amerykańskiej pomocy wojskowej dla walczącego z rosyjską agresją kraju. Czy wśród Ukraińców pojawił się w związku z tym defetyzm? Kaja opowiada o życiu w Charkowie – mieście położonym zaledwie 40 km od granicy z Rosją, które ostrzeliwane jest właściwie bez przerwy. Mimo to, jego mieszkańcy z wielkim uporem żyją, pracują i bawią się, nawet jeśli część z tych działań musiała dosłownie zejść do podziemia.

BLOK WSCHODNI
„Centralnie o Wschodzie” – tak brzmi dewiza podcastu „Blok wschodni”, który prowadzą Paulina Siegień i Wojciech Siegień. O państwach, które leżą na wschód od Polski, chcemy mówić centralnie, bo uważamy, że tam dzisiaj decyduje się przyszłość Europy i demokracji. Dlatego naszą uwagę kierujemy w stronę Ukrainy, która zmaga się z otwartą i niesprowokowaną rosyjską agresją. Ale będziemy odwiedzać także inne państwa, które w wyniku rosyjskiej wojny przeciwko Ukrainie stanęły na geopolitycznym rozdrożu i szukają odpowiedzi na pytanie o swoje miejsce na mapie międzynarodowych sojuszy.

„Centralnie o Wschodzie” – tak brzmi dewiza podcastu „Blok wschodni”, który prowadzą Paulina Siegień  i Wojciech Siegień. 

W ostatnich tygodniach w Gruzji znowu obserwujemy wzrost napięć społecznych. Tym razem niepokoje związane są z procedowaniem przez gruziński parlament ustawy o zagranicznym finansowaniu organizacji pozarządowych, która nazywana jest powszechnie „ustawą rosyjską”. Rzecz w tym, że proponowane rozwiązania wzorowane są na rosyjskim prawie o „agentach zagranicy”, którego Kreml używa jako narzędzia walki ze społeczeństwem obywatelskim. W Gruzji bliźniacze mechanizmy prawne forsuje rządząca partia Gruzińskie Marzenie, pozostająca u władzy od ponad dekady. Po raz kolejny obserwujemy konfrontację skorumpowanej i brutalnej władzy z aktywną politycznie „ulicą”. 

W podcaście rozmawiamy z Agnieszką Filipiak, dziennikarką specjalizującą się m.in. w tematyce Kaukazu Południowego, o tym, gdzie w nabrzmiewającym konflikcie przebiega ideologiczna i polityczna linia demarkacyjna pomiędzy stronami. Czy jest to konfrontacja sił prorosyjskich z prozachodnimi, czy raczej w przypadku dzisiejszej Gruzji nie można dokonać takich uproszczeń? Jak to jest, że w państwie, w którym 80 proc. obywateli opowiada się za przystąpieniem do Unii Europejskiej, jedyną poważną siłą w parlamencie jest partia, którą z tylnego siedzenia rządzi szemrany prorosyjski oligarcha Bidzina Iwaniszwili? I w końcu co z tym wszystkim wspólnego mają geje i lesbijki?

 Wraz z jesiennymi zbiorami winogron Gruzini i Gruzinki będą dojrzewać do przełomowej politycznej decyzji. Podczas wyborów parlamentarnych w październiku zdecydują o przyszłości swojego kraju. Wtedy okaże się, czy zacznie ziszczać się ich marzenie o dołączeniu do Europy, czy stoczą się w koszmar ruskiego miru.

BLOK WSCHODNI
„Centralnie o Wschodzie” – tak brzmi dewiza podcastu „Blok wschodni”, który prowadzą Paulina Siegień i Wojciech Siegień. O państwach, które leżą na wschód od Polski, chcemy mówić centralnie, bo uważamy, że tam dzisiaj decyduje się przyszłość Europy i demokracji. Dlatego naszą uwagę kierujemy w stronę Ukrainy, która zmaga się z otwartą i niesprowokowaną rosyjską agresją. Ale będziemy odwiedzać także inne państwa, które w wyniku rosyjskiej wojny przeciwko Ukrainie stanęły na geopolitycznym rozdrożu i szukają odpowiedzi na pytanie o swoje miejsce na mapie międzynarodowych sojuszy.

„Centralnie o Wschodzie” – tak brzmi dewiza podcastu „Blok wschodni”, który prowadzą Paulina Siegień  i Wojciech Siegień. 

Niepewny porządek międzynarodowy, zbudowany na zgliszczach II wojny światowej rozpadł się w 2014 roku wraz z okupacją Krymu przez Rosjan. Pojawienie się na półwyspie „zielonych ludzików” Putina spowodowało oszałamiający skok popularności dyktatora. Od tego momentu zaczęła się realizować rosyjska geopolityczna utopia ponownego zjednoczenia ruskich ziem w ramach fantazmatycznego nowego porządku Ruskiego Miru.

W naszym podcaście pytamy Nedima Useinowa, politologa i aktywistę, członka Światowego Kongresu Tatarów Krymskich, o to, dlaczego Krym wciąż jest politycznym i wojennym łupem. Zadziwiające jest to, z jaką łatwością współcześni politycy „przekazują sobie prawo do Krymu” w ramach realizacji mgliście definiowanej historycznej sprawiedliwości. Ostatnio skandal z de facto przyznaniem Rosjanom prawa na okupację Krymu wywołał prezydent Andrzej Duda, który zwątpił w wywiadzie dla jednego z kanałów na YT w szansę odzyskania Krymu przez Ukrainę, bo Rosjanie jakoby byli tam przez „większość czasu” i stanowi on dla nich miejsce szczególne. Takie deklaracje polityków wynikają z braku elementarnej wiedzy o historii regionu i są dowodem na to, jak bardzo nasze myślenie o tym strategicznym miejscu do dziś definiowane jest przez Kreml.

Tymczasem na Krymie żyją rdzenni jego mieszkańcy, Tatarzy krymscy, którzy jak podkreśla minister obrony Ukrainy Rustem Umerow, żądają prawa głosu w sprawie przyszłości swojej ojczyzny. Kolejna fala represji skierowana przeciwko krymskotatarskim aktywistom i drakońskie wyroki wydawane przez okupacyjne władze rosyjskie dowodzą, że jest to głos sprzeciwu wobec imperialnej polityki Federacji Rosyjskiej i jednocześnie głos za Krymem w ramach niepodległej i europejskiej Ukrainy.


BLOK WSCHODNI
„Centralnie o Wschodzie” – tak brzmi dewiza podcastu „Blok wschodni”, który prowadzą Paulina Siegień i Wojciech Siegień. O państwach, które leżą na wschód od Polski, chcemy mówić centralnie, bo uważamy, że tam dzisiaj decyduje się przyszłość Europy i demokracji. Dlatego naszą uwagę kierujemy w stronę Ukrainy, która zmaga się z otwartą i niesprowokowaną rosyjską agresją. Ale będziemy odwiedzać także inne państwa, które w wyniku rosyjskiej wojny przeciwko Ukrainie stanęły na geopolitycznym rozdrożu i szukają odpowiedzi na pytanie o swoje miejsce na mapie międzynarodowych sojuszy.

„Centralnie o Wschodzie” – tak brzmi dewiza podcastu „Blok wschodni”, który prowadzą Paulina Siegień  i Wojciech Siegień. 

Zidentyfikowany obiekt latający przeleciał nad wsią Oserdów w województwie lubelskim 24 marca 2024 roku. Była to rosyjska kierowana rakieta, wystrzelona, żeby zniszczyć cele w zachodniej części Ukrainy.

To nie pierwszy raz, kiedy Rosjanie i Białorusini naruszają polską przestrzeń powietrzną. Wcześniej rakiety gubiły się w lesie pod Bydgoszczą, nad Białowieżą zawisały białoruskie śmigłowce bojowe, a 15 listopada 2022 roku w położonym tuż przy granicy z Ukrainą Przewodowie dwie przypadkowe osoby zginęły w wyniku trafienia prawdopodobnie ukraińskim pociskiem przeciwlotniczym. Czyli takim, którego zadaniem było zestrzelenie rosyjskiej rakiety.

Podczas ostatniego incydentu polskie dowództwo stwierdziło, że rakieta opuści przestrzeń Polski, więc postanowiono jej nie zestrzeliwać. W podcaście zastanawiamy się nad dylematem polskiego dowództwa: zestrzeliwać czy nie zestrzeliwać?Przecież niezestrzelenie kierowanej rakiety, mogącej nieść pół tony ładunku wybuchowego, oznaczało, że uderzy ona w wyznaczony cel na terytorium Ukrainy. W sukurs przychodzi nam Judith Butler, która twierdzi, że wojna opiera się na reprodukowaniu niepewności jako normy codziennego życia. Okazuje się, że w tej prekaryjnej rzeczywistości realnej rosyjsko-ukraińskiej wojny polskie dowództwo miało przed sobą dylemat nie tyle taktyczny, ile ontologiczny: które życia są godne zachowania, a które są spisane na straty?

To właśnie za Butler nazywamy dystrybucją żałoby, która należy się ewentualnym ofiarom, które mogłyby być po lewej stronie Bugu, ale nie należy się już tym, które znajdowały się na terytorium, po jego prawej stronie. W czasie niespełna minutowego przelotu rakiety nad Polską nasz kraj faktycznie użyczył swojego terytorium Federacji Rosyjskiej, które wykorzystała je dla przeprowadzenia ataku na cele w Ukrainie. Ale my już wiemy, że życie stracone na ontologicznie straconym terytorium nie jest stratą, bo jest stracone na długo przed tym, jak przestaje żyć.

BLOK WSCHODNI
„Centralnie o Wschodzie” – tak brzmi dewiza podcastu „Blok wschodni”, który prowadzą Paulina Siegień i Wojciech Siegień. O państwach, które leżą na wschód od Polski, chcemy mówić centralnie, bo uważamy, że tam dzisiaj decyduje się przyszłość Europy i demokracji. Dlatego naszą uwagę kierujemy w stronę Ukrainy, która zmaga się z otwartą i niesprowokowaną rosyjską agresją. Ale będziemy odwiedzać także inne państwa, które w wyniku rosyjskiej wojny przeciwko Ukrainie stanęły na geopolitycznym rozdrożu i szukają odpowiedzi na pytanie o swoje miejsce na mapie międzynarodowych sojuszy.

„Centralnie o Wschodzie” – tak brzmi dewiza podcastu „Blok wschodni”, który prowadzą Paulina Siegień  i Wojciech Siegień. 

Wiemy, że na froncie wojny rosyjsko - ukraińskiej walczą ze sobą dwa narody: rosyjski agresor i broniący się zaciekle Ukraińcy. W tym układzie sił wszystko jest jasne i jednoznaczne, racja stoi po stronie ofiar agresji i naszym moralnym obowiązkiem jest wspierać Ukrainę w walce z okupantem. Nie jest to jednak jedyny front obecnej wojny. 

W najnowszym odcinku podcastu „Blok wschodni” rozmawiamy o mniej rozpoznanym w Polsce froncie, czyli tlącej się tle wojnie rosyjsko-rosyjskiej. Jej front przechodzi przez terytorium Rosji, a naprzeciwko siebie stoją tam żołnierze formalnie będący obywatelami jednego państwa - Federacji Rosyjskiej.

Po raz pierwszy świat dowiedział się o istnieniu rosyjskich formacji, walczących po stronie Ukrainy wiosną 2023 roku, kiedy te jednostki zapuściły się terytorium graniczących z Ukrainą rosyjskich obwodów. W marcu 20124 roku, na chwilę przed rozpoczęciem tzw. wyborów prezydenckich w Rosji znowu usłyszeliśmy, że ochotnicy Rosyjskiego Korpusu Ochotniczego, Legionu „Wolna Rosja” i Batalionu Syberyjskiego rozpoczęli operację wojenną na terenie obwodu biełgorodskiego. W nowym odcinku rozmawiamy z Anastasiją Siergiejewą, która jest międzynarodową sekretarzynią Rady Obywatelskiej, inicjatywy, która pomaga rosyjskim obywatelom dostać się do Ukrainy, by tam walczyć z rosyjską agresją. Rozmawiamy z nią o tym, jakie motywacje stoją za osobami zaangażowanymi w proces formowania tych jednostek i jak udało się zbudować strukturę rekrutacji. Pytamy także o etyczny aspekt walki rosyjsko-rosyjskiej.

Być może wojna rosyjsko-ukraińska nie jest tylko konfrontacją narodową, z punktu widzenia Ukraińców wręcz egzystencjalną. Jest to także wojna wyzwoleńcza, bo rosyjskie oddziały Ukraińskich Sił Zbrojnych walczą już na terenie Rosji – ze swojej perspektywy zmagają się z wewnętrznym okupantem. Ta walka, jak chce tego Anastasija, jest zatem realizacją ich prawa na powstanie przeciwko dyktaturze Putina.

BLOK WSCHODNI
„Centralnie o Wschodzie” – tak brzmi dewiza podcastu „Blok wschodni”, który prowadzą Paulina Siegień i Wojciech Siegień. O państwach, które leżą na wschód od Polski, chcemy mówić centralnie, bo uważamy, że tam dzisiaj decyduje się przyszłość Europy i demokracji. Dlatego naszą uwagę kierujemy w stronę Ukrainy, która zmaga się z otwartą i niesprowokowaną rosyjską agresją. Ale będziemy odwiedzać także inne państwa, które w wyniku rosyjskiej wojny przeciwko Ukrainie stanęły na geopolitycznym rozdrożu i szukają odpowiedzi na pytanie o swoje miejsce na mapie międzynarodowych sojuszy.