Samfélagi‪ð‬ RÚV

Við ætlum að ræða friðlýst svæði og þjóðgarða, en starfshópur skilaði inn fyrir áramót skýrslu þar sem stöðu þessara svæða og áskorunum er lýst. Árni Finnsson hjá náttúruverndarsamtökum Íslands var formaður starfshópsins, og hann ætlar að ræða við okkur um helstu lykilþætti sem þarna komu fram, meðal annars hvað varðar mögulega fjölgun og stækkun friðlýstra svæða, þanþol svæðanna hvað varðar ágang, skipulag og umsjón - sem og fýsileika gjaldtöku. Svo veltum við fyrir okkur fjarkennslu og möguleikum hennar við Háskóla Íslands. Nú eru boðið upp á nokkur hundruð námskeið í fjarkennslu við skólann og áform um að fjölga þeim. Hólmfríður Árnadóttir, er verkefnisstýra fjarnáms við Háskóla Íslands. Hún ætlar að ræða þessi mál við okkur á eftir. Málfarsmínúta verður á sínum stað og svo kemur Edda Olgudóttir til okkar í sitt reglubundna vísindaspjall.

Ríkislögreglustjóri og Lögreglustjórinn á Suðurlandi lýstu í gær yfir óvissustigi vegna jarðskjálfta í Mýrdalsjökli. Það var gert í kjölfar jarðskjálftahrinu í öskju Kötlu þar sem þrír skjálftar mældust yfir 4 að stærð. Rólegt hefur verið síðan síðdegis í gær og nú fyrir hádegi kom fram á vef Veðurstofunnar að virknin í Kötluöskju teljist nú til eðlilegrar bakgrunnsvirkni eldstöðvarinnar. En óvissustigið er enn og ástæða til að fylgjast náið með og kannski dusta rykið af viðbragðsáætlunum. Víðir Reynisson yfirlögregluþjónn hjá Almannavarnadeild Ríkislögreglustjóra er aðalmaðurinn í þessu - eins og svo mörgu öðru. Hann ætlar að ræða við okkur um viðbragð, áætlanir, sviðsmyndir og eftirlit vegna hræringa í og við Kötlu. Af bráðamóttöku Landspítalans berast oft vondar og erfiðar fréttir; langir biðtímar, skortur á starfsfólki, veikt fólk liggur á göngunum, það er fráflæðivandi og aðstöðuleysi. Fólkið sem vinnur á þessari deild er í framlínusveit spítalans og veit aldrei hvað vinnudagurinn ber í skauti sér. Hvers vegna vill það vera þarna? Hvernig er bráðamóttakan sem vinnustaður? Samfélagið hitti sérnámslækninn Unni Ósk Stefánsdóttur og náði að ræða við hana þó það væri ys og þys, hávaði og bíb og töluverðar líkur á að sjá blóð. Vera Illugadóttir ætlar svo að koma í heimsókn til okkar með dýrasögur eins og henni einni er lagið.

Núna fyrir helgi var kynnt úttekt á stöðu hitaveitna og nýtingu jarðhita til húshitunar. Og það var umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra sem fól Íslenskum orkurannsóknum að gera þessa úttekt vegna erfiðrar stöðu hjá mörgum hitaveitum í kuldanum síðasta vetur. Og meðal þess sem kemur fram í þessari úttekt er að tveir þriðju hitaveitna sjá fram á aukna eftirspurn og telja að það geti orðið vandi að mæta henni. Auður Agla Óladóttir, jarðfræðingur hjá ÍSOR er einn þeirra sérfræðinga sem unnu þessa úttekt og hún ætlar að fara yfir það helsta með okkur. Við ræðum svo við sköpunargleði sérfræðing. Birna Dröfn Birgisdóttir rannsakar í doktorsnámi sínu hvernig sköpunargleði getur nýst fólki í leik og starfi. Hún rekur líka hún fyrirtæki þar sem hún þjálfar fólk í sköpunargleði og hefur líka þróað forrit sem eflir sköpunargleði Við fáum eina málfarsmínútu og svo heimsækjum við Þjóðskjalasafn Íslands þar sem við hittum Árna Jóhannsson skjalavörð. Hann ætlar að fletta með okkur meira en hundrað ára gamalli gerðarbók Keflavíkurhrepps og segja okkur frá því hvernig eftirliti með skilaskyldu til safnsins er háttað.

Það styttist í leiðtogafund Evrópuráðsins - hann fer fram í Hörpu 16. til 17. maí næstkomandi og þá koma hingað um 900 erlendir gestir. Leiðtogum 46 ríkja er boðið og auk þeirra hefur fulltrúum frá áheyrnarríkjunum fimm, Bandaríkjunum, Páfagarði, Japan, Kanada og Mexíkó, verið boðið að taka þátt á fundinum. Þá hefur leiðtogum Sameinuðu Þjóðanna, Öryggis- og samvinnustofnunar Evrópu og Evrópusambandsins verið boðið, auk þess sem æðstu stjórnendur allra helstu stofnana Evrópuráðsins sækja fundinn. Öllu þessu fólki fylgir fjölmennt lið. Nokkur hundruð fjölmiðlamenn verða hér líka til að flytja fréttir af fundinum. Þessum fundi fylgir gríðarleg öryggisgæsla á skala sem við þekkjum ekki hér í okkar fámenna samfélagi. Undirbúningurinn er viðamikill og hvílir að stórum hluta á herðum Ríkislögreglustjóra, Sigríðar Bjarkar Guðjónsdóttur. Hún verður gestur okkar rétt á eftir. Við ætlum svo að ræða um kolefnishlutleysi Íslands og þýðingu þeirrar vegferðar fyrir islenska náttúru - þetta er vandrataður stígur þar sem eitt má helst ekki vera á kostnað annars. Hingað kemur forstjóri Náttúrufræðistofnunar Eydís Líndal Finnbogadóttir og Snorri Sigurðsson sviðstjóri náttúruverndar hjá Náttúrufræðistofnun. Ruslarabb um límmiða, plástra og límband. Svo fáum við pistil frá Páli Líndal umhverfissálfræðingi í lok þáttar.

Matarleifar, plast, pappír og blandaður úrgangur. Þetta eru flokkarnir fjórir sem allt sorp á flokkast í og verður tekið upp á höfuðborgarsvæðinu og suðurnesjum nú á næstunni - aðrir landshlutar sumir löngu byrjaðir á þessu auðvitað. Og þetta mun þýða að við flest heimili bætist í það minnsta ein tunna - sem er jafnvel tvískipt - útfærslurnar fara auðvitað eftir umfangi úrgangs og fjölda íbúa - og svo kemur karfa með bréfpoka inn til okkar þar sem í fara matarleifar. Við fórum í morgun að skoða nýju tunnurnar, það er verið að setja þær saman og merkja vandlega á risastóru vinnusvæði á Gufunesi - ekkert sem jafnast á við ónotaðar ruslatunnur - en við skoðuðum samt hvernig á að nota þær með Guðmundi B. Friðrikssyni verkefnisstjóra hjá Reykjavíkurborg. Við heimsækjum Skógræktarfélag Reykjavíkur í Heiðmörk. Þar er viðarvinnsla í fullum gangi enda töluvert af timbri sem fellur til vegna grisjunar. Þar eru framleidd viðarborð úr ýmsum trjátegundum, eldiviður, viðarkurl og fleira. Auður Elva Kjartansdóttir framkvæmdastjóri Skógræktarfélags Reykjavíkur tekur á móti okkur og segir frá viðarvinnslunni og ræktunarstarfinu. Málfarsmínútan er á sínum stað og svo er Vísindaspjallið með Eddu Olgudóttur í lok þáttar.

Við forvitnumst um endurvinnslu á veiðarfærum í Samfélaginu í dag. Hampiðjan sendir árlega nokkur mikið magn af veiðarfærum sem ekki eru lengur ?notkun úr landi í endurvinnslu. Þetta eru að miklu leyti veiðarfæri úr nælonefnum en líka málmar og gúmmí. Georg Haney er, umhverfisstjóri Hampiðjunnar segir okkur betur frá þessu. Þegar krabbameinsmeðferð lýkur gera sjúklingar og aðstandendur oft ráð fyrir að heilsan verði aftur eins og hún var áður en krabbameinið greindist. Það er þó ekki raunin hjá öllum. Margir búa við andlegar og líkamlegar aukaverkanir af völdum krabbameinsins eða meðferðarinnar sem geta haft mikil áhrif á líðan fólks. Krabbameinsfélagið vill taka betur utan um þennan hóp og við ræðum við sérfræðing hjá þeim, Vigdísi Guðmundsdóttur, um áskoranir þessa hóps og hvaða eftirfylgni þau þurfa. Bryndís Marteinsdóttir flytur okkur svo umhverfispistil í lok þáttar.