SBS Karen - အဲးစ်ဘံအဲးစ် ကညီ

SBS Audio
  • 4.3 (3)
  • DAILY NEWS
  • UPDATED DAILY

Independent news and stories from SBS Audio, connecting you to life in Australia and Karen-speaking Australians. - တၢ်လၢအလီၢ်အိၣ်လၢနကဘၣ်သ့ၣ်ညါအီၤခဲလၢာ် ဘၣ်ဃးတၢ်အိၣ်မူဖဲကီၢ်အီစ-တ့လယါအပူၤ- တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်၊ တၢ်သံကွၢ်သံဒိးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ လၢအဘၣ်ဃးဒီး နၦၤတ၀ၢ သ့ၣ်တဖၣ်။

  1. 28 MINS AGO

    အီစထြ့လယါကီၢ် - ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်တဖိးလိာ်သးဒီးသွံၣ်ထံဘၣ်ဝ့ၢ်ခိၣ်

    တၢ်ပာ်ဖျါအသီတခါအပူၤစံးဝဲဒၣ် ပှၤအီစထြ့လယါအနီၣ်ဂံၢ်လၢအအိၣ်ဆိးဃုာ်ဒီးတၢ်လၢအတဖိးဒီးသွံၣ်ထံဘၣ် (allergy) န့ၣ် ဟဲအါထီၣ်ခံဆး အိၣ်လၢအနံၣ်ခံဆံဃၣ်ဃၣ်လံန့ၣ်လီၤ. တၢ်ပာ်ဖျါအသီအံၤ ကွၢ်ဃုသ့ၣ်ညါသမံသမိးဝဲ ပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ် အကျိၣ်စ့တၢ်အိၣ်သးဒီး ပှၤနီၣ်တဂၤ အတၢ်လၢၤဘူၣ်လၢၤစ့ဒီး တၢ်ဆါယံၤထၢ တၢ်ဆါထီရီၤအတၢ်အိၣ်သးန့ၣ်လီၤ. တၢ်လိၣ်ဘၣ်အါထီၣ်တၢ်မၤစၢၤဝဲၤကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် အါထီၣ်ဝဲဒၣ် ဒီး ပှၤသ့ပှၤဘၣ်စဲၤနီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲဒၣ် တၢ်တဖိးလိာ်သးဒီးသွံၣ်ထံ—အလၢကၠံး န့ၣ် တမ့ၢ်ထဲအဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဘၣ် — မၤနးမၤဖှီၣ် ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်အိၣ်မူသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.

    10 min

  2. 1 DAY AGO

    တၢ်သုးထီၣ်သုးလီၤကွၢ်ကီ ကမျၢၢ်တၢ်ဆဲးကျိးတဝၢ (social media) န့ၣ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးခိၣ်နူာ်ဒ်လဲၣ်

    တၢ်ဃိထံသ့ၣ်ညါအသီတခါ ပာ်ဖျါဝဲလၢ တၢ်သူကမျၢၢ်တၢ်ဆဲးကျိးတဝၢ (social media) န့ၣ် လၢတၢ်ဆၢကတီၢ်စှၤကိးမံးနံးအတီၢ်ပူၤဒၣ်လဲာ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်မၤဘၣ်ဒိခိၣ်နူာ်တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤ အပတီၢ်လီၤသထြုး လီၤဘျၢၣ်ကွံာ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲလၢသုးထီၣ်သုးလီၤကွၢ်ကီ ကမျၢၢ်တၢ်ဆဲးကျိးတဝၢသ့ၣ်တဖၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် တၢ်ဃုထံၣ်ဘၣ်လၢ အမၤစၢ်လီၤကွံာ် မၤလီၤတဲာ်ကွံာ် သးတၢ်သ့ၣ်ညါပလၢၢ်ဘၣ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်, တၢ်သးစၢၢ်ဆၢတၢ်ညိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်, တၢ်သးဂဲၤသးတၢ်တူၢ်ဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ပှၤသ့ပှၤဘၣ်စဲၤနီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲလၢ ဘၣ်ဃးတၢ်ကွၢ်ကီတၢ်ဒ်အံၤ အတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် လိၣ်ဘၣ်မၤအါထီၣ်ဒ်ဝဲဒၣ် တၢ်ဃိထံသ့ၣ်ညါသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

    5 min

  3. 3 DAYS AGO

    Understand Aboriginal land rights in Australia - တၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်အဘီးရကၠံၤနၢၤဟီၣ်ခိၣ်လီၢ်ခွဲးယာ်ဖဲအီစထြ့ယလါကီၢ်ပူၤ

    You may hear the protest chant, “what do we want? Land rights!” —but what does it really mean? Land is at the heart of Aboriginal and Torres Strait Islander identity, culture, and wellbeing. Known as “Country,” it includes land, waterways, skies, and all living things. In this episode of Australia Explained, we explore Indigenous land rights—what they involve, which land is covered, who can make claims, and the impact on First Nations communities. - ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်န့ၣ် နကနၢ်ဟူဘၣ်ဝဲ ပှၤပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ထီဒါလၢအကိးသထြီထီၣ်, “what do we want? တၢ်လၢပသးလီန့ၣ်မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်? Land rights! ဟီၣ်ခိၣ်လီၢ်ခွဲးယာ် ” — နာ်သက့တၢ်ကိးသထြီအံၤအခီပညီနီၣ်နီၣ်န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်? တၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ်လီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် ပှၤထူလံၤဖိ အဘီရကၠံၤနၢၤ ဒီး ထီရ့ၣ်စထြ့ၣ်အးလဲးဒၢၤ သူၣ်ကံၣ်သးလဲ အတၢ်က့ၣ်ပနီၣ်, တၢ်ဆဲးတၢ်လၤ, ဒီး တၢ်အိၣ်မုာ်ဆိးပၢၤန့ၣ်လီၤ. လၢအမ့ၢ်ဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤဒ်သိး “Country,” ကီၢ် လၢအပၣ်ဃုာ် ဟီၣ်ခိၣ်လီၢ်, ထံကျိထံကွာ်, မူကပိာ်လိာ်ဒီး တၢ်မူတၢ်မါခဲလၢာ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအီစထြ့လယါထံကီၢ်အဂ့ၢ် Australia Explained တၢ်ပာ်ဖျါအကူာ်အံၤအပူၤန့ၣ်, ပဃုသ့ၣ်ညါဝဲဒၣ် ပှၤထူလံၤဖိ ဟီၣ်ခိၣ်လီၢ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်သ့ၣ်တဖၣ်— တၢ်မနုၤသ့ၣ်တဖၣ်ပၣ်ဃုာ်လဲၣ်, ဟီၣ်ခိၣ်လီၢ်ဖဲလဲၣ်တခါလၢအပၣ်ဃုာ်, မတၤတဂၤပာ်ပနီၣ်အီၤသ့, ဒီး အတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ပှၤထူလံၤဖိအပှၤတဝၢသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

    10 min

  4. 6 DAYS AGO

    လီအ့ၣ်မ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ကဘၣ်ဟးဆှဲးအီၤဒ်လဲၣ်

    ပှၤသ့ပှၤဘၣ်စဲၤနီၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲဒၣ် ဘၣ်ဃးဒီး လီအ့ၣ်မ့ၣ်အူအီၣ်တၢ် အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်စံးဝဲဒၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အပူၤ ဖဲ၂ဝ၂၃နံၣ် နံၣ်စးထီၣ် ဃုလါအတီၢ်ပူၤန့ၣ် လီမ့ၣ်လ့ၣ်ယီၣ် (electric bikes), စကူထၢၤ ဒီး စက့းဘီၣ် သ့ၣ်တဖၣ် အလီအ့ၣ်အူအီၣ်ထီၣ်န့ၣ် ကဲထီၣ်အသးအိၣ်အါန့ၢ်အဘျီ ၅ဝဝ ဒီး ခီဖျိလၢတၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤအဃိ ပှၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအိၣ်ဝဲ ၁၃၈ဂၤ ဒီး ပှၤသံအိၣ်ဝဲ ၃၆ဂၤန့ၣ်လီၤ.

    7 min

  5. 24 AUG

    မဲလ်ဘၢကညီတဝၢမၤလၤကပီၤကညီလုၢ်လၢ်ထူသနူလါခူးကံၢ်စု

    ဖဲလါအီကူာ် ၂၃သီ မုၢ်ဘူၣ်အနံၤ မဲလ်ဘၢ ကညီတဝၢ တၢ်မၤလၤကပီၤသကိး တနံၣ်တဘျီ ကညီလုၢ်လၢ်ထူသနူလါခူးကံၢ်စုအမူးအကတီၢ် ကညီဖိလၢအဟဲတုၤအိၣ်ဆိးဆီလီၤအသးဖဲမဲလ်ဘၢဝ့ၢ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ် ဃုာ်ဒီး လီၢ်ကဝီၤခိၣ်နၢ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါသ့ၣ်တဖၣ် ဟဲထီၣ်မၤလၤကပီၤသကိးဝဲဒၣ်မူးအံၤန့ၣ်လီၤ.

    4 min

  6. 20 AUG

    What is a Justice of the Peace? When do you need one? - ပှၤအုၣ်သးလၢတၢ်တီတၢ်တြၢ်အဂီၢ်-Justice of the Peace န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်?

    At some stage you will probably need help from a Justice of the Peace. It may be to prove your identity, to make an insurance claim or to certify copies of your legal documents in your language. JPs are trained volunteers who play a crucial role in the community by helping maintain the integrity of our legal system. So what exactly does a JP do and where can we find one when we need their services? - လၢတၢ်ဆၢကတီၢ်တတီၤအတီၢ်ပူၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကလိၣ်ဘၣ်ဝဲ ပှၤအုၣ်သးလၢတၢ်တီတၢ်တြၢ်အဂီၢ် - Justice of the Peace တဂၤဂၤ အတၢ်မၤစၢၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်န့ၣ်ကမ့ၢ်လၢ တၢ်ဃ့ထီၣ် တၢ်အုၣ်ကီၤတခါအဂီၢ်, လၢကဒိးတ့ဒိးဖျီသးအဂီၢ် မ့တမ့ၢ် မၤလီၤဖးကွံာ်သးအဂီၢ်, မ့တမ့ၢ် သဲစးလံာ်တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါလၢအကွဲးဃာ်သးလၢနကျိာ်ဒီး လံာ်တကွီၣ်ဒိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်အမ့ၢ်အတီန့ၣ် လိၣ်ဘၣ်ဝဲ ပှၤအုၣ်သးလၢတၢ်တီတၢ်တြၢ်အဂီၢ် - Justice of the Peace တဂၤ တၢ်အုၣ်သးဆီၣ်ထွဲန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် တၢ်ကိးစ့ၢ်ကီးအီၤလၢ JP လၢအမ့ၢ်ပှၤမုာ်သးမၤကလီ လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်သိၣ်လိပာ်အီၤ လၢအမ့ၢ်ပှၤတဂၤလၢ အဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ သဲစးသနူတၢ်ဖံးတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢ JP တဂၤန့ၣ် မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်ဒီး ဖဲနမ့ၢ်လိၣ်ဘၣ်အဝဲသ့ၣ်တၢ်မၤစၢၤဝဲၤကျိၤအခါ နကဘၣ်ဃုထံၣ်အီၤဒ်လဲၣ်.

    14 min

  7. 15 JULY

    ပှၤထူလံၤဖိပနံာ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်

    တၢ်ပာ်ဖျါအသီတခါအပူၤ စံးဝဲဒၣ် ပှၤထူလံၤဖိပနံာ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤသ့ၣ်တဖၣ် ဟဲဒိၣ်ထီၣ် ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ် ဒီးတၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢအဝဲသ့ၣ်တ့ထုးထီၣ်အီၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် တၢ်ဆှၢအီၤဆူထံကီၢ်အဂုၤအဂၤဟဲအါထီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

    8 min

  8. 14 JULY

    How to start your home business in Australia - အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤကစးထီၣ်နဟံၣ်ပူၤပနံာ်တၢ်မၤဒ်လဲၣ်

    Did you know that people offering taxi services from home need to register for Goods and Services Tax (GST)—regardless of how much they earn? Or that a fitness instructor needs local council approval to see clients at home? In this episode, we unpack the basic rules you need to know when setting up a home-based business in Australia. - ပှၤလၢအမၤတၢ်မၤဒ်သိး ပှၤနီသိလ့ၣ်ထဲစံၣ် လၢအအိၣ်ဆီလီၤအသးဖဲဟံၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်ဟဲနုာ်အိၣ်ထဲလဲၣ်ဂ့ၤန့ၣ် ကဘၣ်သြီနုာ်အမံၤစရီ ဒီး Goods and Services Tax (GST) န့ၣ်မ့ၢ်နသ့ၣ်ညါအီၤစ့ၢ်ကီးဧါ? မ့တမ့ၢ်ဘၣ်တခီ ပှၤမၤဟူးနီၣ်ခိက့ၢ်ဂီၤ အပှၤနဲၣ်လိတၢ်သ့ၣ်တဖၣ် လိၣ်ဘၣ်ဝဲ လီၢ်ကဝီၤ ကီၣ်ကးကရၢတၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးန့ၣ် နသ့ၣ်ညါအီၤစ့ၢ်ကီးဧါ? အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ ဖဲနစးထီၣ်ပနံာ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢအအိၣ်ဆီလီၤအသးဖဲဟံၣ်ပူၤအခါ ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်သိၣ်တၢ်သီတၢ်ဘျၢ လၢနလိၣ်ဘၣ်သ့ၣ်ညါအီၤသ့ၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ပကဃဲၣ်လီၤကွၢ်အီၤဖဲတၢ်ပာ်ဖျါအကူာ်အံၤအပူၤန့ၣ်လီၤ.

    13 min
See All (542)

Ratings & Reviews

4.3
out of 5
3 Ratings

About

Independent news and stories from SBS Audio, connecting you to life in Australia and Karen-speaking Australians. - တၢ်လၢအလီၢ်အိၣ်လၢနကဘၣ်သ့ၣ်ညါအီၤခဲလၢာ် ဘၣ်ဃးတၢ်အိၣ်မူဖဲကီၢ်အီစ-တ့လယါအပူၤ- တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်၊ တၢ်သံကွၢ်သံဒိးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ လၢအဘၣ်ဃးဒီး နၦၤတ၀ၢ သ့ၣ်တဖၣ်။

Information

More From SBS Audio