Ertsberg Podcast David Geens

In zijn indrukwekkende boek 'Gedeelde Grond' duikt auteur en politicus Björn Rzoska diep in de complexe geschiedenis van zijn familie, waarbij hij een nalatenschap onthult die wordt gekenmerkt door oorlog, trauma en verzoening. In een openhartig interview verkent hij de uiteenlopende levens van zijn grootvaders, die tijdens de Tweede Wereldoorlog aan tegenovergestelde zijden van de oorlog stonden.
Björn Rzoska schreef zijn boek uit liefde voor zijn twee grootvaders, ondanks hun duistere verleden. Zijn grootvader Paul Rumes sloot zich aan bij de Waffen-SS, terwijl zijn andere grootvader, Stefan Joska, Poolse soldaat was. Beide mannen hadden geheime en onvertelde verhalen die de toekomst van hun familie vormden. In het boek verkent Rzoska niet alleen hun verhalen, maar ook hoe hij omging met het verleden van zijn familie.
De reacties van Rzoska’s familie op het boek waren uiteenlopend. Sommigen waren blij eindelijk de waarheid te weten, terwijl anderen negatief reageerden. Voor Rzoska was het schrijven van het boek een emotionele reis, waarin hij zich soms boos, soms begripvol en uiteindelijk liefdevol voelde. Als historicus voelde hij de verantwoordelijkheid om de waarheid te onthullen, zelfs als dit betekende dat hij het beeld van zijn grootvader in duizend stukken moest slaan.
Rzoska probeert begrip op te brengen voor de keuzes van zijn grootvaders, hoewel hij hun daden niet goedkeurt. Zijn Poolse grootvader was vooral bang om terug te keren naar communistisch Polen en nam daarom een overlevingsstrategie aan. De grootvader die collaboreerde had echter moeite om later afstand te nemen van zijn keuzes, wat Rzoska diep teleurstelde.
In het boek onderzoekt Rzoska de invloed van oorlogstrauma op zijn familie. Hoewel zijn grootouders ervoor kozen het trauma niet op hun kinderen neer te leggen, bleven de vragen bestaan. Rzoska gelooft dat verzoening, zoals in Zuid-Afrika na apartheid, belangrijk is voor de samenleving. Hij benadrukt dat het openstellen van strafdossiers kan helpen bij het verzoenen van toekomstige generaties.
Björn Rzoska's boek 'Gedeelde Grond' is een krachtig testament over de complexiteit van oorlog, de impact van trauma en de noodzaak van verzoening. Het is een persoonlijk en emotioneel relaas dat lezers aanzet tot nadenken over de erfenis van het verleden en de lessen die we kunnen trekken voor de toekomst.

In zijn nieuwste boek 'Over Grenzen' verkent socioloog en professor Mark Elchardus de complexe dynamiek tussen globalisering en de roep om deglobalisering. Elchardus argumenteert dat grenzen niet alleen fysieke barrières zijn die territoriale soevereiniteit markeren, maar ook cruciale functies vervullen in het handhaven van nationale en internationale veiligheid.
Volgens Elchardus bevinden we ons in een historische cyclus waarbij de wereld verschuift van een periode van intensieve globalisering naar een fase waarin grenzen en nationale autonomie weer aan belang winnen. Deze verschuiving wordt mede veroorzaakt door recente wereldwijde crises, zoals de financiële crisis van 2008 en de COVID-19 pandemie, die de risico's van economische interdependentie hebben onderstreept.
Technologie speelt een dubbelrol in deze ontwikkelingen; het faciliteert zowel de afbraak van grenzen als hun versterking door middel van bijvoorbeeld cybersecurity. Elchardus benadrukt dat een te snelle deglobalisering economische achteruitgang kan veroorzaken, maar wijst ook op de gevaren van een ongecontroleerde globalisering.
Hij pleit voor een strategische autonomie voor Europa, waarbij de nadruk ligt op technologische onafhankelijkheid en economische groei. Dit vereist een aanpassing van het onderwijs om toekomstige generaties voor te bereiden op de technologische eisen van morgen.
Elchardus beschrijft grenzen als een 'gezonde huid' die beschermend maar permeabel is, en benadrukt het belang van een evenwichtige benadering die zowel openheid als beveiliging waarborgt. 'Over Grenzen' biedt een reflectie op de hedendaagse en toekomstige uitdagingen van globalisering en de fundamentele rol van grenzen in het vormgeven van onze wereldorde.

Gerard Bodifee bespreekt de actuele relevantie en urgentie van zijn boek 'Oorlog - hoe lang nog?' tegen de achtergrond van hedendaagse oorlogsdreigingen. Het boek behandelt de destructieve aard van oorlog en de psychologische en morele last die deze conflicten met zich meebrengen. Bodifee bekritiseert het gebruik van oorlog als middel om conflicten op te lossen, stellend dat oorlogen alleen maar leiden tot meer oorlogen en nooit echte problemen oplossen, maar ze verergeren.
Hij bespreekt verschillende historische voorbeelden, waaronder de oorlogen van de twintigste eeuw, om te illustreren hoe conflicten escaleren en zelden tot duurzame vrede leiden. Bodifee benadrukt de noodzaak van geweldloze conflictresolutie en de ontwikkeling van diplomatie als alternatieve benaderingen. Hij roept op tot een culturele en maatschappelijke verschuiving naar meer vreedzaam samenleven en empathie, en bekritiseert tegelijkertijd de voortdurende wapenproductie en militarisering die wereldwijd plaatsvindt.
De discussie raakt ook aan hedendaagse conflicten zoals die in Oekraïne, en de rol die internationale relaties en geopolitieke spanningen spelen in het voortduren van oorlogsvoering. Bodifee pleit voor een radicale herbezinning op hoe naties en leiders omgaan met conflicten, met een focus op het voorkomen van oorlog en het bevorderen van vrede als fundamentele waarden.
Hij sluit af met een krachtig pleidooi voor ontwapening en een wereld zonder oorlog, hoewel hij erkent dat dit idealistisch kan lijken tegenover de complexiteit van de menselijke natuur en internationale politiek.

David Geens verwelkomt Nicolas Bouteca, auteur van ''Only in Belgium' over Belgische staatshervormingen, voor een diepgaand gesprek over dit complexe onderwerp. Bouteca, die al lang lesgeeft over Belgisch federalisme aan de Universiteit Gent, belicht zijn motivatie om zijn kennis en passie voor het thema in boekvorm te gieten. Zijn doel is om de ogenschijnlijk droge materie boeiend en toegankelijk te maken.
Bouteca verklaart dat zijn fascinatie voor de staatshervorming groeide door zijn dagelijkse interacties met het onderwerp in de academische wereld. Hij benadrukt dat veel mensen de staatshervorming als complex en onnodig beschouwen, maar hij ziet het als een ingenieus en cruciaal aspect van het bestuur. Het boek probeert een grondige, maar leesbare uiteenzetting te bieden, en wil daarmee een brug slaan tussen academische kennis en publieke interesse.
Hij bespreekt de fijnmazige aspecten van de staatshervormingen, waaronder de financieringswet en de strategische beslissingen die genomen zijn om de complexe geldstromen tussen de deelstaten te reguleren. Deze gesprekken onthullen de gelaagdheid en de intellectuele uitdagingen die bij dergelijke hervormingen komen kijken.
Bouteca’s boek, dat niet bedoeld is als academisch leerboek maar als een rijke bron van informatie, is geschreven met een verhalende stijl die de materie levendig en verteerbaar maakt, terwijl het toch diepgang en gedetailleerd inzicht biedt. Het doel is niet alleen om kennis te verspreiden, maar ook om lezers te inspireren en te laten zien hoe boeiend de Belgische staatshervorming kan zijn.

In 2019 kreeg Jan Ceuleers - oud-VRT-baas, maar vooral de papa van Barbara - de diagnose Alzheimer. Al in datzelfde gesprek zei hij volgende gevleugelde woorden: “als de tijd rijp is, wil ik euthanasie”.

En zo geschiedde: op 23 november 2020 moest Barbara afscheid nemen van haar grote held. 'Veel te vroeg, want hij was nog veel te goed, nog veel te ad-rem, nog veel te grappig, nog te veel mijn papa', aldus Barbara. De huidige wet eist immers volledige wilsbekwaamheid, als je euthanasie bij psychisch lijden aanvraagt. Mensen met dementie moeten dus afscheid nemen als ze door de maatschappij – en hun naasten – nog als ‘gezond’ aanzien worden. 

Aan de hand van het verhaal van haar papa, gaat Barbara dieper in op het wetgevend kader en vertelt ze over de nood aan versoepeling. Dankzij dit prachtige en warme verhaal probeert ze het taboe rond euthanasie te doorbreken. Verwacht je niet aan een zware, zwartgallige lezing: het verhaal van Barbara en haar papa is er eentje van liefde. Want doodgaan, is doodgewoon.
Barbara Ceuleers schreef met Doodgewoon niet enkel een persoonlijk verhaal, maar ook onderzoekt ze de verschillende aspecten die bij euthanasie aan bod komen: psychiatrie, wilsonbekwaamheid, de Kerk, palliatieve sedatie, politiek,... Met andere woorden: een standaardwerk dat leven & dood van velen kan beïnvloeden.
In deze podcast kunt u de boeklancering in Mechelen herbeluisteren. Freek Braeckman (VTM) leidt de avond in goede banen en gaat in gesprek met oncoloog Wim Distelmans, neuroloog Sebastiaan Engelborghs en, uiteraard, met auteur Barbara Ceuleers.

Onder ruime belangstelling stelden we het boek Vertrouwen in verkiezingen van Ivan De Vadder voor, de hoopvolle opvolger van Wanhoop in de Wetstraat.
Voor wie het panelgesprek, onder deskundige moderatie van Meryem El Mandoudi (VRT), graag herbeluistert en voor wie er niet bij kon zijn, is er deze podcast.


Het panelgesprek tussen auteur Ivan De Vadder, Egbert Lachaert (Open Vld) en politicoloog Carl Devos gaat in op de dynamieken van politieke betrokkenheid en de werking van democratie in de hedendaagse context. 
Verschillende thema's komen aan bod: de veranderende rol van de kiezer, de invloed van politieke maatregelen zoals de opheffing van de opkomstplicht, en de grotere uitdagingen waarmee democratieën momenteel kampen. 


Welke verantwoordelijkheid rust op de schouders van de kiezers zelf? Hoe belangrijk is een gevarieerd en inclusief electoraat voor de versterking van het democratisch proces? 
Na het panelgesprek is auteur Julien De Wit aan het woord. Deze prille twintiger gaat dieper in op de verhouding jongeren en politiek. Veel luistergenot!