ព្រឹត្តិការណ៍អន្តរជាតិប្រចាំថ្ងៃ

កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​​​COP29 កៀរគរ​ហិរញ្ញវត្ថុ​និងរក​ដំណោះស្រាយ​ទប់​ទល់ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធ

​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​ស្តីពី​អាកាសធាតុ ​ COP 29 ​បើកធ្វើ​នៅ​ក្រុង​បាគូ ប្រទេស​​អាស៊ែរបៃហ្សង់ ចាប់​ពីថ្ងៃទី​១១វិច្ឆិកានេះ​ រហូត ដល់​២២វិច្ឆិកា ខាងមុខ។  ជំនួប​កំពូល​រៀបចំ​ដោយ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ លើកនេះ ផ្តោត​ជា​សំខាន់​ដើម្បី​កៀរគរ​ហិរញ្ញវត្ថុ​និង​រក​ដំណោះស្រាយ​ទប់​ទល់​នឹងការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ ជាពិសេស​រក​មធ្យោបាយ​ជួយ​ប្រទេស​ក្រីក្រ ឲ្យ​​មាន​សមត្ថភាព​និងលទ្ធភាព​ ​សម្របខ្លួន​នឹងកំណើនកម្តៅផែនដី។ ក៏ប៉ុន្តែ កម្មវត្ថុ​នៃកិច្ចប្រជុំពិភពលោក​​នេះ ត្រូវ​ថមថយសន្ទុះជាខ្លាំង ព្រោះតែ​ជ័យ​ជម្នះជាប់​ឆ្នោត​របស់​លោក ដូណាល់ ត្រាំ ឡើង​ដឹកនាំសហរដ្ឋ​​អាមេរិក​នៅពេល​ដ៏ខ្លីខាងមុខ​។​​​ ​

អវត្តមាន​មេដឹកនាំ​កំពូលៗ​របស់ពិភពលោក

ថ្នាក់ដឹកនាំ​ធំៗ​ក្នុងលោក​ បញ្ជាក់​អវត្តមាន មិន​ចូលរួមកិច្ចប្រជុំ​កំពូល​ស្តីពី​អាកាសធាតុ COP 29  ​ នោះទេ​។ អធិការ​បតីអាល្លឺម៉ង់ ប្រធានាធិបតី​បារាំង ​ប្រមុខ​រដ្ឋ​ចិន ចៅហ្វាយ​សេតវិមាន​អាមេរិក ប្រធានាធិបតី​ប្រេស៊ីល និង​នាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា សុទ្ធសឹងតែ​ថា​អវត្តមាន​ ដោយ​សំអាង​​ហេតុ​ផល​ផ្សេងៗគ្នា​។ អ្នក​ខ្លះ​ប្រកាស​លុប​ចោល​ដំណើរ​ទៅប្រជុំ​នៅ​​អាស៊ែរ​បៃហ្សង់ នោះ ដោយ​ថាមានជំងឺ​ ឬ ខ្លះព្រោះ​មាន​បញ្ហា​វិបត្តិ​ក្នុងស្រុក ជាដើម​។​​ រុស្ស៊ី, លោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន មិនទៅទេ តែ​ឲ្យ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ទៅជំនួស។​

ក្នុងចំណោម​ប្រទេស​មាន​សេដ្ឋកិច្ច​ជឿនលឿន​ G20 ​ដែល​តំណាង​ឲ្យ​ ៧៧% នៃការ​បញ្ចេញ​ផ្សែង​ឧស្ម័ន​ផ្ទះកញ្ចក់​ បំពុល​ផែនដីនិងជំរុញ​កំណើនកម្តៅ​ផែនដីនោះ, ​មាន​មេដឹកនាំកំពូលប្រទេស​តែ​ ៤ ប៉ុណ្ណោះ ដែល ​បានអញ្ជើញ​ទៅដោយផ្ទាល់​នៅ​​​អាស៊ែរ​បៃហ្សង់។ នោះគឺនាយករដ្ឋមន្ត្រីអង់គ្លេស លោក គៀរ ស្តាមឺ, លោកស្រីចរចា មេឡូនី នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីតាលី, ប្រធានា​ធិបតីតួកគី រេសេប តាយីប អ៊ែរដូហ្កាន និង​ព្រះចៅអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ម៉ូហាមេដ បេនសាលម៉ាន។ បើ​គិត​ក្នុង​រង្វង់​ប្រទេស​សហភាព​អឺរ៉ុប​វិញ មានតែ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អេស្ប៉ាញ Pedro Sanchez និងប្រធានាធិបតី​​ប៉ូឡូញ​ Andrzej Duda ហើយ​និង​ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប ស្ហាល មីស្ហែល​ ក៏ប៉ុន្តែ ប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុប អួរស៊ូឡា វ៉ុនឌែរ ឡេយែន មិនអញ្ជើញ​ទៅក្រុង​បាគូ នោះឡើយ។​

ទោះចង់​មិនចង់ ការ​ថមថយ​ការ​ចូលរួម​ក្នុង​កិច្ចការអាកាសធាតុពី​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ពិភពលោក​ គ្រា​នេះ ​មាន​ចំណែក​ធំ ព្រោះតែ​ផលវិបាក​នៃ​ជ័យ​ជម្នះរបស់​លោក ដូណាល់ ត្រាំ វិល​ត្រឡប់​ទៅកាន់​អំណាច​សេតវិមាន​អាមេរិកជាថ្មី។ ចំពោះ​ប្រទេសគិតគូរអាកាសធាតុ និង​ក្រុម​អ្នក​​ស្រឡាញ់​បរិស្ថាន, លោក ដូណាល់​ ត្រាំ ​ជា​រណាំង​​បង្អាក់​ដំណើរ​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​ទប់​ទល់ទប់​ស្កាត់​​ការ​បញ្ចេញ​ឧស្ម័ន​ផ្ទះ​កញ្ចក់​ ដែល សហរដ្ឋ​​អាមេរិក ​ធ្លាប់​បាន​សន្យា ហើយ​និង​ជា​រាំង​ខ្ទប់​ការទូត​បរិស្ថាន​អាកាសធាតុ។

គេ​ដឹង​ហើយថា​ លោក ដូណាល់ ត្រាំ ​​ត្រូវ ​អ្នក​បរិស្ថាន​អាកាសធាតុ រិះគន់​​ថ្កោលទោស ថា​គ្មាន​គំនិត​ស្នេហា​បរិស្ថាន​ភពផែនដី​នោះឡើយ។​ លោក ត្រាំ ខ្លួន​ឯង​ បាន​អះ​អាង​​ញឹក​ញយ​និង​​ជាសាធារណៈ​ ថា​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ ជារឿង​គួរ​ឲ្យ​អស់​សំណើច ជារឿង​កំប្លែង​លេង​​​សើច​។ កាលពី​​​កាន់អំណាច​អាណត្តិមុន ​លោក ត្រាំ បាន​ដកសហរដ្ឋ​អាមេរិក​ចេញពី​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​​ដើម្បីអាកាសធាតុទី​​ក្រុង​ប៉ារីស​ តែត្រូវ​លោក ចូ បៃដិន បាននាំអាមេរិក​​ត្រឡប់​ចូល​កិច្ចព្រមព្រៀង​វិញ នៅឆ្នាំ២០២១។ លោកត្រាំ ក៏​នឹង​ដក​អាមេរិកចេញពី​កិច្ចព្រមព្រៀង​អាកាសធាតុ ជាថ្មីទៀត នៅពេល​លោកចូល​កាន់អំណាច ជាផ្លូវការ នៅដើមឆ្នាំថ្មីខាងមុខ។​ ហើយ​លោក សន្យា​បើកដៃ​ឲ្យ​ក្រុម​ហ៊ុន​អាមេរិក ជីក ខួង រ៉ែ និង​ចម្រាញ់​ប្រេង​ យ៉ាង​ពេញទំហឹង​។​ សកម្មភាព​ទាំងនេះ ផ្ទុយ​ពីកិច្ចខំប្រឹងប្រែង​ដើម្បីអាកាសធាតុ​។​

អាស៊ែរបៃហ្សង់ ចាប់ខ្លួន​សកម្មជនបរិស្ថាន​

អាស៊ែរបៃហ្សង់ ត្រូវ​គេ​ចាត់ថា ជាកូន​សិស្ស​មិនសូវ​ល្អទេ ខាង​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស ហើយ​ក៏​ជាប្រទេស​ដែល​​​បញ្ចេញ​ឧស្ម័ន​ផ្ទះ​កញ្ចក់ច្រើន ព្រមទាំង​បូមចម្រាញ់​ឧស្ម័ន រ៉ែ និង​ប្រេង ក៏​ច្រើន​សន្ធឹក​ណាស់ដែរ​។​ ចំពោះ​បញ្ហា​សិទ្ធិមនុស្ស ប្រទេស​នេះ​ចាប់ខ្លួន​ក្រុម​អ្នក​ប្រឆាំង និង​អ្នក​ទោស​នយោបាយ ជា​​ច្រើន​សិបនាក់​​ដាក់​ពន្ធនាគារ​។  ក្នុងចំណោះម​នោះ មានទាំង​អ្នក​កាសែត​ ហើយ​និង​ក្រុម​សកម្មជន​អាមេនី​ទាមទារ​ផ្តាច់​ខ្លួន ដែរ​​។ អ្នក​ជាប់​ឃុំ