នាទីសុខភាពនិងអនាម័យ

ខ្យល់​ពុល​ក្នុង​បរិយាកាស​បង្កើន​គ្រោះ​កើត​ជំងឺ​វង្វេងវង្វាន់

នៅក្នុង​របាយការណ៍​ចេញ​ផ្សាយ​កាលពី​ឆ្នាំ​មុន អ្នកស្រាវជ្រាវ​បាន​ផ្តល់​សេចក្តី​សន្និដ្ឋាន​រួច​ហើយ​ថា ការ​ស្រូប​​ខ្យល់​ពុល​អាច​បំផ្លាញ​សុខភាព​ខួរ​ក្បាល។ ការសិក្សា​ថ្មី​ ក្នុង​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​ខ្លាំង​ បាន​បញ្ជាក់​​បន្ថែម​ដោយ​​ចំៗ ថាខ្យល់កខ្វក់​​ក្នុង​បរិយាកាស​អាច​បង្កើន​គ្រោះ​ហានិភ័យ​នាំ​ឱ្យ​កើត​ជំងឺ​វង្វេងវង្វាន់អាល់ហ្សៃម៉ែរ។ 

ជំងឺ​វង្វេងវង្វាន់​ជា​អាការៈ​រោគ​ដែល​លេច​ឡើង​ដោយ​យឺតៗ ហើយ​ដោយ​គ្មាន​ថ្នាំ​ព្យាបាល​ប្រកប​ដោយ​ប្រសិទ្ធភាព​ខ្ពស់​ទេ​ រហូត​មក​ទល់​នឹង​ពេល​នេះ​ម៉ោង​នេះ។ នៅ​ដើម​ខែ​កញ្ញា​នេះ អាជ្ញាធរ​សុខាភិបាល​បារាំង ក៏​ទើប​ផ្តល់សេចក្តី​សម្រេច​ចិត្ត​បដិសេធ​មិន​ឱ្យ​ប្រើប្រាស់​ថ្នាំ​ Lecanemab ចំពោះ​អ្នក​ជំងឺ​វង្វេងវង្វាន់ដំណាក់កាល​ដំបូង​ទេ។ មាន​ន័យ​ថា ថ្នាំ​ប្រឆាំង​នឹង​ជំងឺវង្វេងវង្វាន់​មួយ​នេះ​មិន​អាច​ធ្វើ​ចរាចរណ៍​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​បារាំង​ទេ ក្នុង​ពេល​ភ្លាមៗ​នេះ បើ​ទោះបី​ជា​អឺរ៉ុប​ផ្តល់​ការ​អនុញ្ញាត​រួច​ហើយ​ក៏​ដោយ។ សមាគម​ក្រុម​អ្នក​ជំងឺ​និង​អ្នក​ជំនាញ​ខ្លះ ខក​ចិត្ត​យ៉ាង​ខ្លាំង​ ប៉ុន្តែ​សម្រាប់​អាជ្ញាធរ​ជាន់​ខ្ពស់​បារាំង ថ្នាំLecanemab (liqembi) គ្មាន​ប្រសិទ្ធភាព​គ្រប់គ្រាន់​ និង​ផ្តល់​ផល​រំខានច្រើនជាង​ផល​ល្អ​​ដល់​​អ្នក​ជំងឺ។ 

សូម​រំលឹក​ថា​ ជំងឺ​វង្វេងវង្វាន់​ មាន​ច្រើន​ទម្រង់​ណាស់។ ជួន​ចាប់​ផ្តើម​ឡើង​ដោយ​លក្ខណៈ​មិន​ច្បាស់​ ប៉ះពាល់​ដល់​ផ្នែក​បញ្ញាញាណ​ ដល់​ការ​ចង​ចាំ និងជួន​មាន​អម​ដោយ​ការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​អត្តចរិក​ ក្លាយ​ជា​មនុស្ស​លែង​មាន​ឆន្ទៈ​​ រួច​ភ្លេច​រឿង​រាវ​ទើប​កើត​ឡើង​ថ្មី ភ្លេចថ្ងៃ​ភ្លេច​ខែ ភ្លេច​ពេល​វេលា ភ្លេច​កូន​ភ្លេច​ចៅ ភ្លេច​បាយ​ភ្លេច​ទឹក​ និង​វង្វេង។ 

ជំងឺ​អាល់ហ្សៃម៉ែរ ដែល​ជា​មូលហេតុ​ចម្បង​មួយ​នៃ​ការ​បាត់​បង់​ការ​ចង​ចាំ កើត​មាន​កាន់​តែ​ច្រើន​ឡើងៗ​នៅ​លើ​ពិភពលោក ក្នុង​បរិមាណ​ជា​ច្រើន​សិប​លាន​នាក់​ណាស់។ បច្ចុប្បន្ន​ មាន​មនុស្ស​ប្រមាណ​៥៧​លាន​នាក់​ មាន​ជំងឺ​វង្វេង​ភ្លេច​ភ្លាំង ដែល​បណ្តាល​មក​ពី​កោសិកា​ប្រព័ន្ធ​ប្រសាទ​ក្នុង​ខួរ​ក្បាល​ដាច់​ ឬខូច​ខាត​លែង​ប្រទាក់​គ្នា​ល្អ។ ​ អាយុ​ (ភាព​ចាស់​ជរា) ជា​មូលហេតុ​​សំខាន់​​ដែល​គេ​បាន​ដឹងយ៉ាង​ជាក់ច្បាស់​ និង​ដែល​គេ​មិន​អាច​បញ្ចៀស​បាន​ទេ ប៉ុន្តែ​បញ្ហា​ដ៏​គួរ​ឱ្យ​ព្រួយ​បារម្ភ​បំផុត​មួយ​ដែល​​នាំ​ឱ្យ​ងាយ​កើត​ជំងឺ​វង្វេងវង្វាន់​ថែម​ទៀត​នោះ ជា​កត្តា​ដែល​គេ​អាច​បញ្ចៀស​បាន។ នៅ​​ចន្លោះ​ពី​ឆ្នាំ​២០១៧ ដល់​ឆ្នាំ​២០២០ គណៈកម្មការ​Lancet ដែល​បាន​ចង​ក្រង​ទុក​នូវ​គ្រប់​ព័ត៌មាន​ទាក់​ទង​នឹង​ជំងឺ​អាល់​ហ្សៃម៉ែរ បាន​រាប់​ឃើញ​មាន​​កត្តា​ហានិភ័យ​១២​មុខ​នាំ​ឱ្យ​មាន​ជំងឺ​វង្វេងវង្វាន់។ ​ខ្យល់​ពុល​​​​ស្ថិត​ក្នុង​ចង្កោមកត្តា​ហានិភ័យ​មួយ​ដែរ។ ខ្យល់​ពុល​ក្នុង​បរិយាកាស​ មាន​ឈ្មោះ​មិន​ល្អ​សោះ។ នៅ​ក្នុង​ការ​សិក្សានោះ​​ គេ​បាន​សន្និដ្ឋានរួច​ហើយ​​ថា ខ្យល់​ពុល​ក្នុង​បរិយាកាស​ដែល​មនុស្ស​យើង​ដក​ដង្ហើម​ស្រូប​ចូល​ជា​រៀង​រាល់​ថ្ងៃ​ មិន​ត្រឹម​តែ​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រលាក់​ខូច​សួត​ និង​ប្រព័ន្ធ​ផ្លូវ​ដង្ហើម​ទេ តែ​ថែម​ទាំងអាច​បំផ្លាញ​​សុខភាព​ខួរក្បាល​ទៀត។  

ខ្យល់​នាំ​ឱ្យ​ឆាប់​ភ្លេច​ភ្លាំង?

ឥលូវ ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​រីក​កាន់​តែ​ធំ ព្រោះ​បើ​តាម​ការ​សិក្សា​ខ្នាត​អន្តរជាតិ ​ដ៏​ធំ​បំផុត​មិនធ្លាប់​មាន​ទើប​ចេញ​ផ្សាយ​​នា​ពេល​ថ្មីៗ​ចុងក្រោយ​នេះ នៅ​ក្នុង​ទំព័រ​ទស្សនាវដ្តី​វិទ្យាសាស្ត្រ​ដ៏​ល្បីល្បាញ ​The Lancet ដដែល​បាន​បញ្ជាក់បន្ថែម​​អំពី​ចំណង​ទំនាក់ទំនង​រវាង​ខ្យល់ពុលក្នុង​បរិយាកាស និង​សុខភាព​ខួរក្បាល។ ខ្យល់​ពុល​​​​អាច​វាយប្រហារ​ដល់​ខួរ​ក្បាល​ ដោយ​បង្កើន​គ្រោះ​ហានិភ័យ​កើត​ជំងឺ​ខូច​ខួរ​ក្បាល​បាត់​ការ​ចង​ចាំ និង​ជំងឺ​វង្វេង​វង្វាន់​។ នេះ​បើ​តាម​ប្រភព​ដដែល។ 

ទិន្នន័យ​វិភាគ​ដ៏​ធំ​មិនធ្លាប់​មាន ដែល​ជា​ការ​ប្រមូល​ផ្តុំ​ការ​សិក្សា​ចំនួន​៥១​លើ​មនុស្ស​ជិត​៣០​លាន​នាក់​នៅ​លើ​ពិភពលោក រស់​នៅ​ជា​ពិសេស​ក្នុង​បណ្តា​ប្រទេស​ជឿន​លឿន​មាន​ចំណូល​ខ្ពស់ ​នៅ​ទ្វីប​អាមេរិក ទ្វីប​អឺរ៉ុប និង​ អាស៊ី​ បាន​ចង្អុល​បង្ហាញ​ឱ្យ​ឃើញ​ថាមាន​ទំនាក់ទំនង​យ៉ាង​ជិត​ស្និទ្ធ​រវាង​ហានិភ័យ​ធ្លាក់​ខ្លួន​វង្វេង​និង​ការ​ស្រូប​ខ្យល់​ពុល​មាន​ធាតុ​ល្អិត​ឆ្មារ​និចល ​ក្នុងខ្យល់​បរិយាកាស។ ធាតុ​ពុល​ក្នុង​បរិយាកាស​​បី​យ៉ាងចម្បង​