Over de Muur

NPO Luister / Omroep MAX
Over de Muur

Precies honderd jaar na het overlijden van de stichter van de communistische Sovjet-Unie, Vladimir Lenin en 35 jaar na het vallen van de Berlijnse Muur onderzoekt journalist Ulrike Nagel de rol die Nederland speelde in de militaristische staat in het Oosten. Daarnaast wil de in Oost-Berlijn geboren Ulrike weten hoe het haar gevormd heeft en hoe de Duitse Democratische Republiek nog in haar zit.  De verwachting was dat in 1989 de spanningen tussen Oost- en West-Duitsland zouden verdwijnen, maar dat is niet gebeurd. Integendeel, door de oorlog in Oekraïne is die spanning wereldwijd weer opgelaaid. De val van de Muur was het einde van een tijdperk waarin ook Nederland een bijzondere rol speelde. Zo dreef Nederland handel met de Duitse Democratische Republiek (DDR) en onderhielden Nederlandse kerken veel contact met Oost-Duitse gezinnen.   ----- In de MAX-podcast Nederland en de apartheid onderzoeken we de Nederlandse rol in het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime tien jaar na het overlijden van Nelson Mandela, en vijfenzeventig jaar na de invoering van de apartheid. Welke positie nam Nederland in? En welke belangen speelden er?  De podcast Nederland en de apartheid maakt deel uit van de podcastserie Nederland in de wereldgeschiedenis. In deze serie nemen we op een verhalende manier luisteraars mee naar momenten in de geschiedenis waarbij Nederland een bepalende rol had. Momenten waarop een klein land een (hoofd)rol speelde in de geschiedenis. Elk seizoen staat de rol van Nederland in een andere periode centraal.

Afleveringen

  1. Einde van Apartheid nabij, op weg naar Vrijheid in Zuid-Afrika | Nederland en de Apartheid

    18-12-2023

    Einde van Apartheid nabij, op weg naar Vrijheid in Zuid-Afrika | Nederland en de Apartheid

    Ondanks veel protest in Nederland, vertrekt Shell niet uit Zuid-Afrika. Anti-apartheidsactivisten richten zich daarom op de politiek en eisen een olie-boycot. Deze activisten hadden daarbij een belangrijke medestander in de politiek: CDA-kamerlid Jan Nico Scholten.  Joya en Remco bezoeken Rein Willems, oud president-directeur Nederland van Shell. Hoe keek hij tegen de oproep voor een olieboycot? Na Soweto belandt Zuid-Afrika in een oorlogstoestand. Het apartheidsregime staat zo onder druk, dat het uiteindelijk besluit om Mandela vrij te laten. Na de vrijlating start een lange periode van onderhandelingen tussen het ANC en de regering van de Klerk over de toekomst van Zuid-Afrika. De verkiezingen leverden een verpletterende overwinning op voor het ANC, en Nelson Mandela wordt president. Het begin van een lange weg naar een nieuw Zuid-Afrika. Hoe verwerkt Zuid-Afrika haar apartheidsverleden? Daarover praten we met de dochter van Desmond Tutu: Mpho Tutu.  Wil je door de podcast meer weten over de Zuid-Afrikaanse geschiedenis?  Lees dan vooral:  The Lie of 1652 van Patric Tariq Mellét Native Life In South Africa van Sol Plaatje Always Another Country van Sisonke Msimang Cape Town: The Making of a City History of South van Thula Simpson  In deze laatste aflevering bespraken we de excuses van het kabinet voor het Nederlandse slavernijverleden. Zuid-Afrika werd daarbij niet genoemd. We kregen per mail een reactie van het ministerie van Binnenlandse Zaken op onze vraag of Zuid-Afrika in het vervolg-traject wél benoemd gaat worden. Over het vervolg staat in de mail o.a.: In de kabinetsreactie heeft het kabinet een (..) fonds van €200 mln aangekondigd. Inzet is dat deze middelen het trans-Atlantische slavernijverleden als uitgangspunt hebben, met een focus op het Koninkrijk en Suriname. Het kabinet is zich ervan bewust dat het slavernijverleden verder reikt dan de trans-Atlantische slavernij, en zich o.a ook uitstrekte richting het voormalig Nederlands-Indie. Het kabinet gaat de komende periode met nazaten en betrokkenen in gesprek hoe ook deze verhalen een plek kunnen krijgen in ons gedeelde verleden.  Nederland en de apartheid is mede tot stand gekomen met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten (www.fondsbjp.nl).  Deze podcast is gemaakt door Remco Tomesen en Joya Mooi. De muziek is gecomponeerd door Fundile Dlamini uit Johannesburg. Audio mixage en aanvullende muziek door Gijs Friesen. Eindredactie door Nick Preusterink. Begeleiding Jeroen Bos en Robert Doggers. 🎧      Actuele podcasts van MAX (https://linktr.ee/omroepmax?utm_source=linktree_profile_share<sid=81d3eeb8-da68-4de9-a3fc-0edd1d1ef65d) ℹ️          Meer info over podcasts (https://www.maxvandaag.nl/podcast/) 🔗      NPO Luister (https://www.npoluister.nl/) 📧      Reageren? Mail naar podcast@omroepmax.nl (mailto:podcast@omroepmax.nl) 📷      Volg Omroep MAX op Instagram (https://www.instagram.com/omroepmax_/)

    38 min
  2. De Nederlandse strijd tegen Apartheid | Nederland en de Apartheid

    18-12-2023

    De Nederlandse strijd tegen Apartheid | Nederland en de Apartheid

    Terug in Nederland onderzoeken Remco en Joya hoe het land omging met apartheid vanaf de jaren ‘70. Er ontstonden talrijke anti-apartheidsbewegingen, met Shell als belangrijk doelwit. Over een grote protestactie tegen het Zuid-Afrikaanse fruitbedrijf Outspan en ander activisme spreken Remco en Joya met journalist en onderzoeker Roeland Muskens. Ook interviewt het duo voormalige KZA-leden Trineke Weijdema, Corrie Roeper, en Kees de Pater. Archivist Kier Schuringa neemt Remco en Joya mee naar de archieven van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, waar duizenden objecten uit Nederlandse anti-apartheidsbewegingen bewaard worden. En in deze aflevering ook een bijzonder gesprek met voormalig minister van ontwikkelingssamenwerking: Jan Pronk.  In Zuid-Afrika worden de protesten heviger, in 1976 vindt er een scholierenopstand plaats waarbij honderden jongeren worden doodgeschoten. Na dit protest gaat de vader van Joya in het gewapende verzet van ANC. Nederland en de apartheid is mede tot stand gekomen met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten (www.fondsbjp.nl).  🎧      Actuele podcasts van MAX (https://linktr.ee/omroepmax?utm_source=linktree_profile_share<sid=81d3eeb8-da68-4de9-a3fc-0edd1d1ef65d) ℹ️          Meer info over podcasts (https://www.maxvandaag.nl/podcast/) 🔗      NPO Luister (https://www.npoluister.nl/) 📧      Reageren? Mail naar podcast@omroepmax.nl (mailto:podcast@omroepmax.nl) 📷      Volg Omroep MAX op Instagram (https://www.instagram.com/omroepmax_/)

    35 min
  3. Apartheid in het Nederlandse straatbeeld | Nederland en de Apartheid

    04-12-2023

    Apartheid in het Nederlandse straatbeeld | Nederland en de Apartheid

    Dit jaar markeert de 75e verjaardag van de invoering van apartheid in Zuid-Afrika en het tiende sterfjaar van Nelson Mandela. In deze serie onderzoeken journalist Remco Tomesen en sing- en songwriter met roots in Zuid-Afrika Joya Mooi, de rol van Nederland in de geschiedenis van apartheid. Hoe is de apartheid ontstaan, en welke rol heeft Nederland daarin gespeeld? Was Nederland een stuwende kracht, of juist een stille volger in het omverwerpen van het regime?  Tijdens een wandeling door de Amsterdamse Transvaalbuurt met historicus Vincent Kuitenbrouwer ontdekken Remco en Joya de oorsprong van deze ‘Afrikaanderwijken’. Ook spreekt Joya met haar vader Kenneth over zijn tijd als vrijheidsstrijder bij het ANC. In Amsterdam praten Remco en Joya bij de Black Archives met Mitchell Esajas en Nancy Jouwe over de diepgewortelde geschiedenis van de Nederlandse betrokkenheid in Zuid-Afrika. Nederland en de apartheid is mede tot stand gekomen met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten (www.fondsbjp.nl).  Deze podcast is gemaakt door Remco Tomesen en Joya Mooi. De muziek is gecomponeerd door Fundile Dlamini uit Johannesburg. Audio mixage en aanvullende muziek door Gijs Friesen. Eindredactie door Nick Preusterink. Begeleiding Jeroen Bos en Robert Doggers. 🎧      Actuele podcasts van MAX (https://linktr.ee/omroepmax?utm_source=linktree_profile_share<sid=81d3eeb8-da68-4de9-a3fc-0edd1d1ef65d) ℹ️          Meer info over podcasts (https://www.maxvandaag.nl/podcast/) 🔗      NPO Luister (https://www.npoluister.nl/) 📧      Reageren? Mail naar podcast@omroepmax.nl (mailto:podcast@omroepmax.nl) 📷      Volg Omroep MAX op Instagram (https://www.instagram.com/omroepmax_/)

    33 min
4,6
van 5
17 beoordelingen

Info

Precies honderd jaar na het overlijden van de stichter van de communistische Sovjet-Unie, Vladimir Lenin en 35 jaar na het vallen van de Berlijnse Muur onderzoekt journalist Ulrike Nagel de rol die Nederland speelde in de militaristische staat in het Oosten. Daarnaast wil de in Oost-Berlijn geboren Ulrike weten hoe het haar gevormd heeft en hoe de Duitse Democratische Republiek nog in haar zit.  De verwachting was dat in 1989 de spanningen tussen Oost- en West-Duitsland zouden verdwijnen, maar dat is niet gebeurd. Integendeel, door de oorlog in Oekraïne is die spanning wereldwijd weer opgelaaid. De val van de Muur was het einde van een tijdperk waarin ook Nederland een bijzondere rol speelde. Zo dreef Nederland handel met de Duitse Democratische Republiek (DDR) en onderhielden Nederlandse kerken veel contact met Oost-Duitse gezinnen.   ----- In de MAX-podcast Nederland en de apartheid onderzoeken we de Nederlandse rol in het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime tien jaar na het overlijden van Nelson Mandela, en vijfenzeventig jaar na de invoering van de apartheid. Welke positie nam Nederland in? En welke belangen speelden er?  De podcast Nederland en de apartheid maakt deel uit van de podcastserie Nederland in de wereldgeschiedenis. In deze serie nemen we op een verhalende manier luisteraars mee naar momenten in de geschiedenis waarbij Nederland een bepalende rol had. Momenten waarop een klein land een (hoofd)rol speelde in de geschiedenis. Elk seizoen staat de rol van Nederland in een andere periode centraal.

Suggesties voor jou

Om naar expliciete afleveringen te luisteren, moet je inloggen

Blijf op de hoogte van dit programma

Log in of meld je aan om programma’s te volgen, afleveringen te bewaren en de laatste updates te ontvangen.

Kies een land of regio

Afrika, Midden-Oosten en India

Azië, Stille Oceaan

Europa

Latijns-Amerika en het Caribisch gebied

Verenigde Staten en Canada