Śladami Marianny Orańskiej

Pałac Marianny Orańskiej
Śladami Marianny Orańskiej

Marianna Orańska, córka Wilhelma Orańskiego. To jedna z najbardziej niezwykłych kobiecych postaci w historii Niderlandów i ówczesnych Prus. Odkryj jej wpływ na politykę, życie rodzinne, pasje i kontrowersje wokół niej. W każdym z kolejnych odcinków ukazujemy inne aspekty życia tej barwnej postaci. Więcej na: https://palacmarianny.com.pl/ Seria podcastów powstała w ramach projektu “Nowa jakość zwiedzania w romantycznym zespole pałacowo-parkowym w Kamieńcu Ząbkowickim”. Projekt jest finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach funduszy EOG i funduszy norweskich.

Episodes

  1. Dynastia i powiązania rodowe. Nasza Marianna

    09/21/2023

    Dynastia i powiązania rodowe. Nasza Marianna

    Czy to, jacy jesteśmy, zawdzięczamy naszym przodkom? Trudno odpowiedzieć na to pytanie. Powiązania dynastyczne Marianny Orańskiej mogłyby uprawniać do odpowiedzi twierdzącej. Królewna obdarzona wyjątkowymi cechami charakteru pochodziła bowiem z najstarszych i najbardziej znamienitych europejskich rodów. Szukając przodków naszej bohaterki, zawędrujemy do Francji, Niderlandów, Prus i do Polski. Tak, tak! Do Polski właśnie! Jak to możliwe? Wyjaśnienie znajduje się w treści ostatniego odcinka. Transkrypcję tego i pozostałych odcinków przeczytasz na: ⁠palacmarianny.com.pl⁠ - narrator - Aleksander Bromberek, - Marianna Orańska - Urszula Nowak, - koncepcja i treść podcastów - Sławomir Radzik, - redakcja i korekta - Magdalena Grondys, - konsultacja literacka - Zofia Mąkosa, - mix i udźwiękowienie - Miłosz Michniewicz, - współpraca Maja Pełka, Karolina Sobieszek, Kacper Jarysz, Piotr Bujakowski (grafika, wideo), - produkcja Cezary Szamreta - nadzór producencki - Karolina Czerniec. Seria podcastów powstała w ramach projektu “Nowa jakość zwiedzania w romantycznym zespole pałacowo-parkowym w Kamieńcu Ząbkowickim”.  Projekt jest finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach funduszy EOG i funduszy norweskich.  Głównym celem tych funduszy jest zmniejszanie różnic ekonomicznych i społecznych w obrębie EOG oraz wzmacnianie stosunków dwustronnych pomiędzy państwami-darczyńcami a państwem-beneficjentem. W zamian za udzielaną pomoc finansową, państwa-darczyńcy korzystają z dostępu do rynku wewnętrznego UE mimo że nie są jej członkami.

    6 min
  2. Szlak Marianny Orańskiej - Marianna Orańska i jej dziedzictwo na Dolnym Śląsku

    09/21/2023

    Szlak Marianny Orańskiej - Marianna Orańska i jej dziedzictwo na Dolnym Śląsku

    Gdziekolwiek dzisiaj nie postawić stopy na obszarze dawnych dóbr Marianny Orańskiej, tam można napotkać ślady działalności gospodarczej i społecznej tej niezwykłej kobiety.   W 11. odcinku udajemy się na wędrówkę Szlakiem Marianny Orańskiej. Trasa jest długa i gęsta od informacji o większych lub mniejszych inwestycjach niderlandzkiej królewny. W samym Kamieńcu Ząbkowickim, prócz wielokrotnie wspomnianego pałacu, znajdowały się obiekty ufundowane przez nią lub jej syna, a służące społeczeństwu.  Na pewno warto jeszcze zajrzeć do wielu innych miejscowości, na przykład do Złotego Stoku, Lądka Zdroju, Międzygórza, Stronia Śląskiego lub pod Śnieżnik. Wszędzie tam znajdziemy obiekty powstałe dzięki pomysłom Dobrej Pani. Transkrypcję tego i pozostałych odcinków przeczytasz na: ⁠palacmarianny.com.pl⁠ - narrator - Aleksander Bromberek, - Marianna Orańska - Urszula Nowak, - koncepcja i treść podcastów - Sławomir Radzik, - redakcja i korekta - Magdalena Grondys, - konsultacja literacka - Zofia Mąkosa, - mix i udźwiękowienie - Miłosz Michniewicz, - współpraca Maja Pełka, Karolina Sobieszek, Kacper Jarysz, Piotr Bujakowski (grafika, wideo), - produkcja Cezary Szamreta - nadzór producencki - Karolina Czerniec. Seria podcastów powstała w ramach projektu “Nowa jakość zwiedzania w romantycznym zespole pałacowo-parkowym w Kamieńcu Ząbkowickim”.  Projekt jest finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach funduszy EOG i funduszy norweskich.  Głównym celem tych funduszy jest zmniejszanie różnic ekonomicznych i społecznych w obrębie EOG oraz wzmacnianie stosunków dwustronnych pomiędzy państwami-darczyńcami a państwem-beneficjentem. W zamian za udzielaną pomoc finansową, państwa-darczyńcy korzystają z dostępu do rynku wewnętrznego UE mimo że nie są jej członkami.

    30 min
  3. Marianna Orańska jako jedna z pierwszych kobiet interesu XIX wiecznej Europy

    09/21/2023

    Marianna Orańska jako jedna z pierwszych kobiet interesu XIX wiecznej Europy

    Kamienieckie Państwo – tak nazywali niektórzy posiadłości Marianny Orańskiej na Dolnym Śląsku. W odcinku znajdują się informacje o tym, jak królewna niderlandzka powiększała swoje dobra na tym obszarze i czego tam dokonała. Śledząc listę kolejnych zakupów i inwestycji, można się przekonać, jak przemyślane to były działania. Warto tu zauważyć, że jej projekty wyprzedzały epokę, a Marianna Orańska sama była prawdziwą kapitalistką. Należy jednak podkreślić, iż jej wersja kapitalizmu miała ludzkie oblicze. Nie darmo mieszkańcy wsi i miasteczek Kamienieckiego Państwa nazywali ją Dobrą Panią. Transkrypcję tego i pozostałych odcinków przeczytasz na: ⁠palacmarianny.com.pl⁠ - narrator - Aleksander Bromberek, - Marianna Orańska - Urszula Nowak, - koncepcja i treść podcastów - Sławomir Radzik, - redakcja i korekta - Magdalena Grondys, - konsultacja literacka - Zofia Mąkosa, - mix i udźwiękowienie - Miłosz Michniewicz, - współpraca Maja Pełka, Karolina Sobieszek, Kacper Jarysz, Piotr Bujakowski (grafika, wideo), - produkcja Cezary Szamreta - nadzór producencki - Karolina Czerniec. Seria podcastów powstała w ramach projektu “Nowa jakość zwiedzania w romantycznym zespole pałacowo-parkowym w Kamieńcu Ząbkowickim”.  Projekt jest finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach funduszy EOG i funduszy norweskich.  Głównym celem tych funduszy jest zmniejszanie różnic ekonomicznych i społecznych w obrębie EOG oraz wzmacnianie stosunków dwustronnych pomiędzy państwami-darczyńcami a państwem-beneficjentem. W zamian za udzielaną pomoc finansową, państwa-darczyńcy korzystają z dostępu do rynku wewnętrznego UE mimo że nie są jej członkami.

    11 min
  4. Tarasy i fontanny. Magiczne miejsca w pałacu Marianny Orańskiej

    09/21/2023

    Tarasy i fontanny. Magiczne miejsca w pałacu Marianny Orańskiej

    Ten odcinek pozwala skupić się na jednym z charakterystycznych a zarazem najbardziej imponujących pomysłów zrealizowanych w kompleksie parkowo-pałacowym w Kamieńcu Ząbkowickim. Mowa o tarasach i fontannach. Opisy roślinności umieszczonej na tarasach pozwalają na wyobrażenie obrazów zapierających dech w piersiach. Jeśli dodatkowo w naszej wyobraźni uruchomimy skomplikowany system fontann, otrzymamy widowisko, jakie trudno byłoby stworzyć nawet w dzisiejszych czasach. Transkrypcję tego i pozostałych odcinków przeczytasz na: ⁠palacmarianny.com.pl⁠ - narrator - Aleksander Bromberek, - Marianna Orańska - Urszula Nowak, - koncepcja i treść podcastów - Sławomir Radzik, - redakcja i korekta - Magdalena Grondys, - konsultacja literacka - Zofia Mąkosa, - mix i udźwiękowienie - Miłosz Michniewicz, - współpraca Maja Pełka, Karolina Sobieszek, Kacper Jarysz, Piotr Bujakowski (grafika, wideo), - produkcja Cezary Szamreta - nadzór producencki - Karolina Czerniec. Seria podcastów powstała w ramach projektu “Nowa jakość zwiedzania w romantycznym zespole pałacowo-parkowym w Kamieńcu Ząbkowickim”.  Projekt jest finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach funduszy EOG i funduszy norweskich.  Głównym celem tych funduszy jest zmniejszanie różnic ekonomicznych i społecznych w obrębie EOG oraz wzmacnianie stosunków dwustronnych pomiędzy państwami-darczyńcami a państwem-beneficjentem. W zamian za udzielaną pomoc finansową, państwa-darczyńcy korzystają z dostępu do rynku wewnętrznego UE mimo że nie są jej członkami.

    9 min
  5. Pałac Marianny Orańskiej

    09/21/2023

    Pałac Marianny Orańskiej

    Ten odcinek przenosi nas do współczesności. Podano w nim informacje pozwalające porównać to, co powstało w czasach Marianny lub jej syna Albrechta, z tym, co zachowało się do dzisiaj lub zostało zrewitalizowane. Zainteresowany turysta się dowie, które pomieszczenia można zwiedzać i jakiego rodzaju ciekawostek oczekiwać. W odcinku umieszczono również dane kontaktowe oraz praktyczne wskazówki dla zwiedzających. Transkrypcję tego i pozostałych odcinków przeczytasz na: ⁠palacmarianny.com.pl⁠  - narrator - Aleksander Bromberek, - Marianna Orańska - Urszula Nowak, - koncepcja i treść podcastów - Sławomir Radzik, - redakcja i korekta - Magdalena Grondys, - konsultacja literacka - Zofia Mąkosa, - mix i udźwiękowienie - Miłosz Michniewicz, - współpraca Maja Pełka, Karolina Sobieszek, Kacper Jarysz, Piotr Bujakowski (grafika, wideo), - produkcja Cezary Szamreta - nadzór producencki - Karolina Czerniec. Seria podcastów powstała w ramach projektu “Nowa jakość zwiedzania w romantycznym zespole pałacowo-parkowym w Kamieńcu Ząbkowickim”.  Projekt jest finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach funduszy EOG i funduszy norweskich.  Głównym celem tych funduszy jest zmniejszanie różnic ekonomicznych i społecznych w obrębie EOG oraz wzmacnianie stosunków dwustronnych pomiędzy państwami-darczyńcami a państwem-beneficjentem. W zamian za udzielaną pomoc finansową, państwa-darczyńcy korzystają z dostępu do rynku wewnętrznego UE mimo że nie są jej członkami.

    8 min
  6. Kompleks pałacowo-parkowy w Kamieńcu Ząbkowickim

    09/21/2023

    Kompleks pałacowo-parkowy w Kamieńcu Ząbkowickim

    Dokonania Marianny Orańskiej uprawniają do nazwania jej wizjonerką. Nawet jeśli pamiętamy, że pracowali dla niej wybitni projektanci, powinniśmy zdawać sobie sprawę, że to ona ostatecznie decydowała o wyglądzie i funkcjach pałacowych pomieszczeń oraz o wszystkim, co otaczało rezydencję – park z imponującymi tarasami i fontannami, ogród i sad.   W tym odcinku znalazły się informacje o kompleksie pałacowo-parkowym, licznych i różnorodnych nasadzeniach, romantycznych budowlach oraz losach jednego z największych tego typu założeń w Europie. Transkrypcję tego i pozostałych odcinków przeczytasz na: ⁠palacmarianny.com.pl⁠ - narrator - Aleksander Bromberek, - Marianna Orańska - Urszula Nowak, - koncepcja i treść podcastów - Sławomir Radzik, - redakcja i korekta - Magdalena Grondys, - konsultacja literacka - Zofia Mąkosa, - mix i udźwiękowienie - Miłosz Michniewicz, - współpraca Maja Pełka, Karolina Sobieszek, Kacper Jarysz, Piotr Bujakowski (grafika, wideo), - produkcja Cezary Szamreta - nadzór producencki - Karolina Czerniec. Seria podcastów powstała w ramach projektu “Nowa jakość zwiedzania w romantycznym zespole pałacowo-parkowym w Kamieńcu Ząbkowickim”.  Projekt jest finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach funduszy EOG i funduszy norweskich.  Głównym celem tych funduszy jest zmniejszanie różnic ekonomicznych i społecznych w obrębie EOG oraz wzmacnianie stosunków dwustronnych pomiędzy państwami-darczyńcami a państwem-beneficjentem. W zamian za udzielaną pomoc finansową, państwa-darczyńcy korzystają z dostępu do rynku wewnętrznego UE mimo że nie są jej członkami.

    9 min
  7. Marianna Orańska i nadworny mistrz budowlany Ferdynand Martius - Niezwykła korespondencja

    09/21/2023

    Marianna Orańska i nadworny mistrz budowlany Ferdynand Martius - Niezwykła korespondencja

    Mogłoby nie być wielkich dzieł Marianny Orańskiej, gdyby nie jedna ważna cecha jej charakteru. Jak mało kto znała się na ludziach i umiała z nich wydobyć to, co najlepsze. Jednym ze „skarbów” wyłowionych spośród rzeszy ówczesnych fachowców był mistrz budowlany Ferdynand Martius. W tym odcinku opowiadamy o przyjaźni inwestorki pałacu w Kamieńcu Ząbkowickim z nadwornym mistrzem budowlanym. Przyjaźń tę ukazuje korespondencja prowadzona przez trzydzieści lat, a zachowana w rodzinnych archiwach potomków Martiusa. Transkrypcję tego i pozostałych odcinków przeczytasz na: ⁠palacmarianny.com.pl⁠  - narrator - Aleksander Bromberek, - Marianna Orańska - Urszula Nowak, - koncepcja i treść podcastów - Sławomir Radzik, - redakcja i korekta - Magdalena Grondys, - konsultacja literacka - Zofia Mąkosa, - mix i udźwiękowienie - Miłosz Michniewicz, - współpraca Maja Pełka, Karolina Sobieszek, Kacper Jarysz, Piotr Bujakowski (grafika, wideo), - produkcja Cezary Szamreta - nadzór producencki - Karolina Czerniec. Seria podcastów powstała w ramach projektu “Nowa jakość zwiedzania w romantycznym zespole pałacowo-parkowym w Kamieńcu Ząbkowickim”.  Projekt jest finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach funduszy EOG i funduszy norweskich.  Głównym celem tych funduszy jest zmniejszanie różnic ekonomicznych i społecznych w obrębie EOG oraz wzmacnianie stosunków dwustronnych pomiędzy państwami-darczyńcami a państwem-beneficjentem. W zamian za udzielaną pomoc finansową, państwa-darczyńcy korzystają z dostępu do rynku wewnętrznego UE mimo że nie są jej członkami.

    9 min
  8. Kamieniecka rezydencja. Kulisy powstania i historia

    09/21/2023

    Kamieniecka rezydencja. Kulisy powstania i historia

    Marianna Orańska to kobieta odważna, zdolna do łamania reguł obyczajowych.   W tym odcinku pokazujemy, że była osobą nietuzinkową nie tylko w swoich czasach. Za sprawą szeregu wyjątkowych cech charakteru także dziś mogłaby być wzorem dla wielu przedsiębiorczych kobiet. Odziedziczone po matce dobra na Dolnym Śląsku powiększyła, wielokrotnie pomnażając majątek, a do największych dzieł jej życia należy pałac w Kamieńcu Ząbkowickim. Odcinek zawiera informacje o tym, dlaczego królewna niderlandzka zdecydowała się na tak poważną inwestycję, kto był głównym projektantem pałacu i jaki wpływ na jego ostateczny kształt miała sama Marianna. Wytrwały słuchacz dowie się również, jak przebiegała budowa i pozna jej dalsze losy. Transkrypcję tego i pozostałych odcinków przeczytasz na: ⁠palacmarianny.com.pl⁠  - narrator - Aleksander Bromberek, - Marianna Orańska - Urszula Nowak, - koncepcja i treść podcastów - Sławomir Radzik, - redakcja i korekta - Magdalena Grondys, - konsultacja literacka - Zofia Mąkosa, - mix i udźwiękowienie - Miłosz Michniewicz, - współpraca Maja Pełka, Karolina Sobieszek, Kacper Jarysz, Piotr Bujakowski (grafika, wideo), - produkcja Cezary Szamreta - nadzór producencki - Karolina Czerniec. Seria podcastów powstała w ramach projektu “Nowa jakość zwiedzania w romantycznym zespole pałacowo-parkowym w Kamieńcu Ząbkowickim”.  Projekt jest finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach funduszy EOG i funduszy norweskich.  Głównym celem tych funduszy jest zmniejszanie różnic ekonomicznych i społecznych w obrębie EOG oraz wzmacnianie stosunków dwustronnych pomiędzy państwami-darczyńcami a państwem-beneficjentem. W zamian za udzielaną pomoc finansową, państwa-darczyńcy korzystają z dostępu do rynku wewnętrznego UE mimo że nie są jej członkami.

    10 min
  9. Czas miłości i smutku

    09/21/2023

    Czas miłości i smutku

    Małżeństwo Marianny formalnie przetrwało niespełna dziewiętnaście lat. W rzeczywistości dużo mniej, bo zdrady Albrechta zaczęły się wcześniej. Mąż widział ją wyłącznie w roli kobiety rodzącej następców. Gdyby patrzyła przez palce na jego romanse, a nawet sama szukała kochanków, wszystko byłoby w porządku. Mogła zachować przywileje i status szanowanej małżonki, lecz obłuda była jej obca. Postanowiła postąpić wbrew powszechnie praktykowanej hipokryzji. W tym odcinku poznacie historię wielkiej miłości Marianny Orańskiej i dowiecie się o tragedii, która dotknęła kochanków.   Transkrypcję tego i pozostałych odcinków przeczytasz na: ⁠palacmarianny.com.pl⁠ - narrator - Aleksander Bromberek, - Marianna Orańska - Urszula Nowak, - koncepcja i treść podcastów - Sławomir Radzik, - redakcja i korekta - Magdalena Grondys, - konsultacja literacka - Zofia Mąkosa, - mix i udźwiękowienie - Miłosz Michniewicz, - współpraca Maja Pełka, Karolina Sobieszek, Kacper Jarysz, Piotr Bujakowski (grafika, wideo), - produkcja Cezary Szamreta - nadzór producencki - Karolina Czerniec. Seria podcastów powstała w ramach projektu “Nowa jakość zwiedzania w romantycznym zespole pałacowo-parkowym w Kamieńcu Ząbkowickim”.  Projekt jest finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach funduszy EOG i funduszy norweskich.  Głównym celem tych funduszy jest zmniejszanie różnic ekonomicznych i społecznych w obrębie EOG oraz wzmacnianie stosunków dwustronnych pomiędzy państwami-darczyńcami a państwem-beneficjentem. W zamian za udzielaną pomoc finansową, państwa-darczyńcy korzystają z dostępu do rynku wewnętrznego UE mimo że nie są jej członkami.

    15 min
  10. Nieszczęśliwa miłość królewny Marianny - Małżeństwo z Albrechtem

    09/21/2023

    Nieszczęśliwa miłość królewny Marianny - Małżeństwo z Albrechtem

    Stając na ślubnym kobiercu, dwudziestoletnia Marianna Orańska miała prawo oczekiwać, że będzie szczęśliwa w małżeństwie. Miała mnóstwo marzeń i nadzieję na bycie dobrą, kochającą i kochaną żoną oraz matką.   W tym odcinku się dowiecie, które z marzeń się spełniły, dlaczego małżeństwo okazało się rozczarowaniem i jakie lekarstwo pomogło królewnie uleczyć rany duszy.  Transkrypcję tego i pozostałych odcinków przeczytasz na: palacmarianny.com.pl - narrator - Aleksander Bromberek, - Marianna Orańska - Urszula Nowak, - koncepcja i treść podcastów - Sławomir Radzik, - redakcja i korekta - Magdalena Grondys, - konsultacja literacka - Zofia Mąkosa, - mix i udźwiękowienie - Miłosz Michniewicz, - współpraca Maja Pełka, Karolina Sobieszek, Kacper Jarysz, Piotr Bujakowski (grafika, wideo), - produkcja Cezary Szamreta - nadzór producencki - Karolina Czerniec. Seria podcastów powstała w ramach projektu “Nowa jakość zwiedzania w romantycznym zespole pałacowo-parkowym w Kamieńcu Ząbkowickim”.  Projekt jest finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach funduszy EOG i funduszy norweskich.  Głównym celem tych funduszy jest zmniejszanie różnic ekonomicznych i społecznych w obrębie EOG oraz wzmacnianie stosunków dwustronnych pomiędzy państwami-darczyńcami a państwem-beneficjentem. W zamian za udzielaną pomoc finansową, państwa-darczyńcy korzystają z dostępu do rynku wewnętrznego UE mimo że nie są jej członkami.

    11 min
  11. Dzieciństwo i młodość

    09/20/2023

    Dzieciństwo i młodość

    To pierwsza część z serii 12 podcastów, w której wyjaśniamy, dlaczego Marianna Orańska urodziła się na uchodźstwie i gdzie spędziła dzieciństwo. Wspominamy o edukacji młodej królewny oraz jej ulubionych zajęciach i zainteresowaniach. Znalazło się tu także miejsce dla młodzieńca, którego obdarzyła żarliwym uczuciem i zdarzeń mających wpływ na jej późniejsze życiowe wybory. Transkrypcję tego i pozostałych odcinków przeczytasz na: palacmarianny.com.pl - narrator - Aleksander Bromberek, - Marianna Orańska - Urszula Nowak, - koncepcja i treść podcastów - Sławomir Radzik, - redakcja i korekta - Magdalena Grondys, - konsultacja literacka - Zofia Mąkosa, - mix i udźwiękowienie - Miłosz Michniewicz, - współpraca Maja Pełka, Karolina Sobieszek, Kacper Jarysz, Piotr Bujakowski (grafika, wideo), - produkcja Cezary Szamreta - nadzór producencki - Karolina Czerniec. Seria podcastów powstała w ramach projektu “Nowa jakość zwiedzania w romantycznym zespole pałacowo-parkowym w Kamieńcu Ząbkowickim”. Projekt jest finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach funduszy EOG i funduszy norweskich. Głównym celem tych funduszy jest zmniejszanie różnic ekonomicznych i społecznych w obrębie EOG oraz wzmacnianie stosunków dwustronnych pomiędzy państwami-darczyńcami a państwem-beneficjentem. W zamian za udzielaną pomoc finansową, państwa-darczyńcy korzystają z dostępu do rynku wewnętrznego UE mimo że nie są jej członkami.

    7 min

About

Marianna Orańska, córka Wilhelma Orańskiego. To jedna z najbardziej niezwykłych kobiecych postaci w historii Niderlandów i ówczesnych Prus. Odkryj jej wpływ na politykę, życie rodzinne, pasje i kontrowersje wokół niej. W każdym z kolejnych odcinków ukazujemy inne aspekty życia tej barwnej postaci. Więcej na: https://palacmarianny.com.pl/ Seria podcastów powstała w ramach projektu “Nowa jakość zwiedzania w romantycznym zespole pałacowo-parkowym w Kamieńcu Ząbkowickim”. Projekt jest finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach funduszy EOG i funduszy norweskich.

To listen to explicit episodes, sign in.

Stay up to date with this show

Sign in or sign up to follow shows, save episodes, and get the latest updates.

Select a country or region

Africa, Middle East, and India

Asia Pacific

Europe

Latin America and the Caribbean

The United States and Canada