逐家好!又閣到咱做夥開講ê時間--a,這kái欲來紹介幾種華語平平攏講『嗆』ê情境,tī台語--ni̍h有啥物無kâng ê解說。 比論講『這個人講話真嗆』,tī chia這ê『嗆』to̍h是形容這ê人講話真囂俳、真chhio-tiô ê意思。其他閣有幾nā種相對應ê情境,tī節目內底攏會kā逐家說分明,請逐家做夥來參考看覓!感謝! 訂閱做工á人Youtube頻道:https://www.youtube.com/@chokangalang 完整ê漢羅/POJ對照文稿khǹg ti官方網站:https://cho-kang-a-lang.github.io/ 漢羅全文: 華語ê『嗆』,台語是beh按怎講? Ta̍k-ke平安,ta̍k-ke好,歡迎收聽做工á人phá-khé-su̍h-to͘h!我是主持人Bí-leng,今á日beh hâm ta̍k-ke輕鬆來開講! 前1-chām-á,tī網路頂有1句話真chhèng,講:「下晡下班,坐車到下營落車,tī樹á脚行棋。」這句話是beh表現講,tī華語內底ê kāng 1字漢字,tī台語--ni̍h其實是幾lo̍h字無kâng ê字。 像這款ê例其實koh bē少,今á日我beh the̍h來kah ta̍k-ê破豆--ê是另外1字:華語ê『嗆』,漢字ê寫法,倒手pêng是1字門口ê口,正手pêng是1字倉庫ê倉。『嗆』tī華語內底會使分做幾種意思,我有ka小整理--1-下,咱下面1-ê-á 1-ê來káng。 第1種,是teh講水a̍h是湯湯ê物件走ùi肺管 --入-去。Che tī台語,咱ē講「cha̍k」。比論講lim水ê時陣無細jī去cha̍k--tio̍h,a̍h是像A郎廣播劇內底,烏狗兄A明leh食A郎hō͘--伊ê秫米丸á,伊iau過頭,食kah siuⁿ雄soah去cha̍k--tio̍h。 第2種,ûn-á是物件走入去肺管,m̄-koh chit pái m̄是水,是氣,像講是燒燙燙ê水氣,火煙,甚至是化學藥劑。因為án-ne去傷--tio̍h,華語講號做『吸入性嗆傷』。咱台語有1字「chhèng」,to̍h是teh講:「因為蒸汽a̍h是ē爆炸ê物件,造成人燙--tio̍h,受tio̍h火傷」。咱ka the̍h來chia用,頂面ê情形咱to̍h會使講做:「肺管去hō͘火煙chhèng--tio̍h。」 第3種,是teh講氣味真刺激。Che tī台語,咱ē講「kàng」。可比講:「Oa-sá-bih ē kàng鼻」,a̍h是講:「Hit間工場排--出-來ê煙,臭kāⁿ-kāⁿ,真歹味,實在有夠kàng。」 這字「kàng」,我ē koh想beh ka發揮--1-下。伊ê範圍ē phēng華語ê『嗆』koh khah闊,會使講to̍h是teh形容刺激ê感覺,só͘-pái皮膚ê刺激mā會用「kàng」,親像講,痠痛藥布siuⁿ過涼,tah tio̍h chiok kàng。Iáu-Koh有1種「刺激」是無形--ê:「Kàng」mā會使the̍h來講「受氣ê時目睭kâng gîn」ê動作,像四季紅內底hit句:「肉吻笑,目睭kàng」,意中人ê嘴角bún-bún-á笑,koh假仙leh受氣兼使目尾kā你gîn,喔!是m̄是真刺激!!以上是我teh講笑--lah,to̍h sī藉in kāng音,來做1 ê心適ê聯想án-ne。 第4種,我先講我認為這ê用法to̍h是ùi台語ê「chhiàng(唱)」來--ê,因為「chhiàng」nā變調,tú好kah『嗆』kāng音。台語ê「chhiàng」,原底ê意思是「大聲hoah」,mā有「講ho͘明」ê意思,像講「chhiàng明」a̍h是講「明呼明chhiàng」,to̍h是話先踏頭前,ta̍k-ê講ho͘好án-ne。 後--來延伸--出來ê用法,「chhiàng」soah有「放刁」,a̍h是講tī網路、媒體公開kâng罵」ê意思,像「唱聲」,「唱注(chhiàng-tù)」。比論講「米國總統Trump chhiàng講beh kā對中國ê關稅giâ到100 pha。」這ê延伸ê意思,chŏaⁿ chiâⁿ做現此時台灣華語『嗆』ê用法。是án-chóaⁿ我ē講che是受台語影響,因為nā準是tī中國,kāng款ê意思,in一般ē講『揚言』,『放話』,『挑釁』,a̍h是in ê網路流行語『懟ㄉㄨㄟˇ』。Koh有,「chhiàng聲」chit ê詞,有時ē去hō͘中文ê使用者寫做『嗆聲』,m̄-koh咱自然tek to̍h ē ka讀做「chhiàng聲」,因為che確實to m̄是華語詞--lih。 上尾1種,是teh講1款煮食ê手路,號做『嗆鍋』,意思是tī料理beh起鼎進前,chūn大火,kā豆油,酒,醋chiah-ê佮味--ê ka摻--lòe,用iām火來kā芳氣逼--出-來。Che咱台語會當án-chóaⁿ講?Ah,我已經講--出-來-ah,to̍h是「逼芳氣」--lah! Án-ne,咱今á日話仙to̍h話到chia!Ta̍k-ke聽了有siáⁿ-mih想法,lóng真歡迎lín留話hō͘--goán,咱做夥來開講!Á nā有kah意goán ê節目,mā誠心邀請lín來kā goán ê頻道chhi̍h讚,訂閱,分享,hō͘ goán有機會接觸tio̍h koh-khah chē對台語有趣味ê朋友!Ló͘-la̍t,再會~ POJ Choân-bûn: Hôa-gí ê『嗆』,Tâi-gí sī beh án-chóaⁿ kóng? Ta̍k-ke pêng-an, ta̍k-ke hó, hoan-gêng siu-thiaⁿ Chò-kang-á-lâng phá-khé-su̍h-to͘h! Góa sī chú-chhî-jîn Bí-leng, kin-á-ji̍t beh hâm ta̍k-ke khin-sang lâi khai-káng! Chêng 1-chām-á, tī bāng-lō͘-téng ū 1 kù ōe chin chhèng, kóng: “E-po͘ hā-pan, chē chhia kàu Ē-iâⁿ lo̍h-chhia, tī chhiū-á-kha kiâⁿ-kî.” Chit kù ōe sī beh piáu-hiān kóng, tī Hôa-gí lāi-té ê kāng 1 jī hàn-jī, tī Tâi-gí--ni̍h kî-si̍t sī kúi-lo̍h jī bô-kâng ê jī. Chhiūⁿ chit khoán ê lē kî-si̍t koh bē chió, kin-á-ji̍t góa beh the̍h-lâi kah ta̍k-ê phò-tāu--ê sī lēng-gōa 1 jī: Hôa-gí ê『嗆』, Hàn-jī ê siá-hoat tò-chhiú-pêng sī 1 jī mn̂g-kháu ê kháu, chiàⁿ-chhiú-pêng sī 1 jī chhng-khò͘ ê chhng. 『嗆』tī Hôa-gí lāi-té ē-sái hun-chò kúi chióng ì-sù, góa ū ka sió chéng-lí--1-ē, lán ē-bīn 1-ê-á 1-ê lâi káng: Tē 1 chióng, sī teh kóng chúi a̍h sī thng-thng ê mi̍h-kiāⁿ cháu ùi hì-kńg --ji̍p-khì. Che tī Tâi-gí, lán ē kóng “cha̍k”. Pí-lūn-kóng lim-chúi ê sî-chūn bô-sè-jī khì cha̍k--tio̍h, a̍h sī chhiūⁿ A-lông kóng-pò͘-kio̍k lāi-té, O͘-káu-hiaⁿ A-bêng leh chia̍h A-lông hō͘--i ê chu̍t-bí-oân-á, i iau kòe-thâu, chia̍h kah siuⁿ hiông soah khì cha̍k--tio̍h. Tē 2 chióng, ûn-á sī mi̍h-kiāⁿ cháu ji̍p-khì hì-kńg, m̄-koh chit pái m̄-sī chúi, sī khì, chhiūⁿ kóng sī sio-thǹg-thǹg ê chúi-khì, hóe-ian, sīm-chì sī hòa-ha̍k io̍h-che. In-ūi án-ne khì siong--tio̍h, Hôa-gí kóng hō-chò『吸入性嗆傷』. Lán Tâi-gí ū 1 jī “chhèng”, to̍h sī teh kóng: “in-ūi cheng-khì a̍h sī ē po̍k-chà ê mi̍h-kiāⁿ, chō-sêng lâng thǹg--tio̍h, siū tio̍h hóe-siong. Lán ka the̍h lâi chia ēng, téng-bīn ê chêng-hêng, lán to̍h ē-sái kóng chò: “Hì-kńg khì hō͘ hóe-ian chhèng--tio̍h.” Tē 3 chióng, sī teh kóng khì-bī chin chhì-kek. Che tī Tâi-gí, lán ē kóng “kàng”. Khó-pí-kóng: “Oa-sá-bih ē kàng-phīⁿ”, a̍h sī kóng: “Hit keng kang-tiûⁿ pâi--chhut-lâi ê ian, chhàu kāⁿ-kāⁿ, chin pháiⁿ bī, si̍t-chāi ū kàu kàng.” Chit jī “kàng”, góa ē koh siūⁿ-beh ka hoat-hui--1-ē. I ê hoān-ûi ē phēng Hôa-gí ê『嗆』koh khah khoah, ē-sái kóng to̍h sī teh hêng-iông chhì-kek ê kám-kak, só͘-pái phôe-hu ê chhì-kek mā ē-sái iōng “kàng”, chhin-chhiūⁿ kóng, sng-thiàⁿ io̍h-pò͘ siuⁿ kòe liâng, tah tio̍h chiok kàng. Iáu koh ū 1 chióng “chhì-kek” sī bû-hêng--ê: “kàng” mā ē-sái the̍h lâi kóng “siū-khì ê sî ba̍k-chiu kâng gîn” ê tōng-chok, chhiūⁿ Sù-kùi-hông lāi-té hit kù: “Bah-bún chhió, ba̍k-chiu kàng”, ì-tiong-jîn ê chhùi-kak bún-bún-á chhiò, koh ké-sian leh siū-khì kiam sái ba̍k-bóe kā lí gîn, o͘h! Sī m̄ sī chin chhì-kek!! Í-siōng sī góa teh kóng-chhiò--lah, to̍h sī chià in kāng im, lâi chò 1 ê sim-sek ê liân-sióng án-ne. Tē 4 chióng, góa seng kóng góa jīn-ûi chit ê iōng-hoat to̍h sī ùi Tâi-gí ê “唱(chhiàng)” lâi--ê, in-ūi “chhiàng” nā piàn-tiāu tú-hó kah『嗆』kāng im. Tâi-gí ê “chhiàng”, goân-té ê ì-sù sī “tōa-siaⁿ hoah”, mā ū “kóng ho͘ bêng” ê ì-sù, chhiūⁿ-kóng “chhiàng-bêng” a̍h sī kóng “bêng-ho͘ bêng-chhiàng”, to̍h sī ōe seng tah thâu-chêng, ta̍k-ê kóng ho͘ hó án-ne. Āu--lâi iân-sin--chhut-lâi ê iōng-hoat, chhiàng soah ū “pàng-tiau”, a̍h sī kóng tī bāng-lō͘, mûi-thé kong-khai kâng mē ê ì-sù. Chhiūⁿ chhiàng-siaⁿ, chhiàng-tù. Pí-lūn-kóng “Bí-kok chóng-thóng Trump chhiàng kóng beh kā tùi Tiong-kok ê koan-sòe giâ kàu 100 pha.” Chit ê iân-sin ê ì-sù chŏaⁿ chiâⁿ-chò hiān-chhú-sî Tâi-oân Hôa-gí 『嗆』ê iōng-hoat. Sī án-chóaⁿ góa ē kóng che sī siū Tâi-gí éng-hióng, in-ūi nā-chún sī tī Tiong-kok, kāng-khoán ê ì-sù, in it-poaⁿ ē kóng 『揚言』,『放話』,『挑釁』, a̍h sī in ê bāng-lō͘ liû-hêng-gí 『懟ㄉㄨㄟˇ』。Koh ū, chhiàng-siaⁿ chit ê sû, ū-sî ē khì hō͘ Tiong-bûn ê sú-iōng-chiá siá chò 『嗆聲』, m̄-koh lán chū-jiân tek to̍h ē ka tha̍k chò “chhiàng-siaⁿ”, in-ūi che khak-si̍t to m̄-sī Hôa-gí-sû--lih. Siōng-bóe 1 chióng, sī teh kóng 1 khoán chú-chia̍h ê chhiú-lō͘, hō-chò『嗆鍋』, ì-sù sī tī liāu-lí beh khí-tiáⁿ chìn-chêng, chūn tōa-hóe, kā tāu-iû, chiú, chhò͘ chiah-ê kah-bī--ê ka chham--lòe, iōng iām-hóe lâi kā phang-khùi pek--chhut-lâi. Che lán Tâi-gí ē-tàng án-chóaⁿ kóng? Ah, góa í-keng kóng--chhut-lâi-ah, to̍h sī “pek phang-khùi”--lah! Án-ne, lán kin-á-ji̍t ōe-sian to̍h ōe kàu chia! Ta̍k-ke thiaⁿ liáu ū siáⁿ-mih siūⁿ-hoat, lóng chin hoan-gêng lín lâu-ōe hō͘--goán, lán c