Габрыэль Марсэль. Быць альбо мець?

У сваім падкасце ксёндз Раман Суша распавядае пра французскага філосафа Габрыэля Марсэля (1889-1973), які ў 1929 годзе прыняў каталіцтва і стаў вядомым прадстаўніком хрысціянскага экзістэнцыялізму. Марсэль называў сябе "філосафам канкрэтнага", бо імкнуўся, каб яго ідэі датычыліся жывога чалавечага досведу, а не заставаліся абстрактнымі. Галоўная думка Марсэля - падзел жыцця чалавека на дзве катэгорыі: "мець" і "быць". "Мець" - гэта не толькі пра валоданне рэчамі, але і пра імкненне кантраляваць працу, статус, адносіны. Праблема ў тым, што такі падыход робіць чалавека ўразлівым: тое, што маеш, можна страціць, а страчваючы гэта, чалавек адчувае, што губляе сябе самога. "Быць" - альтэрнатыўны шлях, які грунтуецца на тым, што нельга кантраляваць, што жыве ў глыбіні. Гэта сапраўдная прысутнасць для іншых, любоў, служэнне, вернасць. Тут ксёндз таксама прыводзіць станоўчыя прыклады: студэнт, які адкрывае радасць у самім працэсе пазнання; маці, якая знаходзіць сябе і пасля сыходу дзяцей; настаўнік, які знаходзіць новыя інтарэсы на пенсіі. Марсэль падкрэсліваў, што менавіта любоў ператварае "мець" у "быць". Калі мы бачым у іншым не рэч, а "Ты", тады ўзнікае сапраўдная прысутнасць, а не валоданне. Філосаф таксама папярэджваў пра небяспеку ператварэння чалавека ў "ролю" ці "функцыю" ў сучасным свеце. Філасофію Марсэля называюць "філасофіяй надзеі", бо яна сцвярджае, што заўсёды ёсць магчымасць выбраць "быць", а не "мець". Надзея - гэта не наіўны аптымізм, а глыбокая ўпэўненасць, што жыццё мае сэнс, калі чалавек аддае сябе іншым і Богу.