做工á人台語工作室 Chò Kang á Lâng Tâi-gí Kang-chok-sek

Chò-kang-á-lâng Kang-chok-sek 做工á人工作室

Goán是1 tīn真要意台語台文ê人,對台語有真深ê感情,tī chit-má這ê對台語,也tio̍h是咱Formosa chit粒島嶼本底ê共同語,去hō͘ chē-chē人看輕ê時代,想beh出來做kóa tāi-chì,kā goán目前koh ē-hiáu ê物件,分享hō͘社會知影,mā ē-tàng kā goán chit tīn人ê記智保留--落-來。 -- Hosting provided by SoundOn

  1. 【相招來看戲】靠譀古ê特殊能力,tī異世界流浪食好料|とんでもスキルで異世界放浪メシ  台語白話字 Tâi-gí POJ (Pe̍h-ōe-jī)

    23 DE OUT.

    【相招來看戲】靠譀古ê特殊能力,tī異世界流浪食好料|とんでもスキルで異世界放浪メシ 台語白話字 Tâi-gí POJ (Pe̍h-ōe-jī)

    啥物是異世界?異世界hâm咱這種一般ê世界有啥mih無仝? 聽講異世界ê人攏有魔法,án-ne in ê生活是m̄是比咱較利便?A̍h是講咱ê科學chiū是厲害kah逆天無leh講道理? Che是1齣主角無代無誌走去異世界,食1堆好食物ê故事,其實除起異世界重要ê元素魔法kah冷兵器ê戰鬥,這齣根本to̍h是「佮寵物四界pha-pha走,ta̍k頓攏teh食生臊」ê美食節目,邀請各位來共阮鬥捧場聽看覓,感恩,ló͘-la̍t,多謝hâⁿ! 訂閱做工á人Youtube頻道:https://www.youtube.com/@chokangalang 完整ê漢羅/POJ對照文稿khǹg ti官方網站:https://cho-kang-a-lang.github.io/ 漢羅全文: 靠譀古ê特殊能力,tī異世界流浪食好料 各位朋友,ta̍k-ê好,我是主持人Niau-tāu,歡迎收聽做工á人phá-kheh-su̍h-to͘h。日本A-ní-meh足流行轉世到異世界ê故事,chit-kái,beh kā ta̍k-ê紹介1齣輕鬆koh好看,主角tī異世界旅行兼食好料ê A-ní-meh,chit-má咱趕緊來聽故事--lo͘h ! Bàng-gah ê起頭是按呢,異世界有1 ê國家,進行勇者召喚,beh ài呼勇者過來幫贊in tàu phah魔王,咱ê主角Mu-khó͘-tah,to̍h án-ne去hông叫--來。Chit種異世界轉世攏有固定ê版路,to̍h是nā勇者hông召喚了後,神明ē賞in特殊能力,得tio̍h能力了後,勇者攏m̄免練武功,隨to̍h會當使用。Án-ne咱話koh講翻頭,hâm Mu-khó͘-tah kāng梯--ê koh有3 ê高中生,tih leh鑑定勇者能力ê時,主角以外ê人,m̄是劍術足厲害,to̍h是魔法真高強,3 ê高中生鑑定ê結果攏chiâⁿ適合戰鬥,m̄-koh Mu-khó͘-tah ê特殊能力soah是hō͘人捎無總ê「網路商店」,chit 3 ê高中生看tio̍h Mu-khó͘-tah ê能力了後,笑hai-hai講,án-ne是beh按怎hâm人去phah魔王--lah。然後in 4 ê to̍h去拜見國王,場面話講soah,國王to̍h邀請in來替家己ê國效勞,koh講凡勢魔王ē知影怎樣hō͘ in koh轉去家己ê世界。Mu-khó͘-tah看tio̍h國王規khian腹肚食kah肥chih-chih,王后koh規身軀攏是金tang-tang ê珠寶,感覺pān勢m̄-tio̍h--leh,雖罔伊tī日本kan-na是1 ê上kài普通ê食頭路人,m̄-koh人情世事ûn-ná是bat--寡,伊想想--leh to̍h kā國王講,歹勢--lah,伊m̄是勇者,留tī chia mā是無啥路用,伊會離開恬恬á過日子,bē惹麻煩。國王看伊ê特殊能力,a̍h知he「網路商店」是啥碗糕,根本mā無聽--過,人看--khài koh無膽,根本無sêng 1 ê勇者,to̍h hō͘伊20 ê金幣,放伊走--ah。 Mu-khó͘-tah to̍h用國王hō͘伊ê金幣chhiàⁿ 1隊護衛,保護伊離開chit-ê國家。聽chit寡護衛講,chit-ê國家ê國王siáu貪koh真愛四界戰爭,beh離開to̍h ài khah緊--leh,若無,到時國界nā去hông封鎖,to̍h走無路--ah。Beh封鎖是因為國王驚人ē一直soan--去,時到to̍h掠無人thang去做兵--a。 Mu-khó͘-tah想講,好佳哉,家己走了有緊。伊ê特殊能力「網路商店」,雖罔無法度戰鬥,m̄-koh to̍h kah咱平素時tī網路頂買物件kāng款,啥to買有。Koh tú好伊真gâu煮食,ta̍k頓飯攏煮kah m̄-nā芳貢貢koh真好食款。想bē到食物ê芳味soah kā傳說--ni̍h ê魔獸「Fén-lī-luh」siâⁿ--來,硬beh chham Mu-khó͘-tah phah契約,講beh做伊ê契約魔獸,窮實to̍h是it tio̍h伊煮飯ê手路,拍算ta̍k頓攏beh食chheⁿ-chhau--ê。Mu-khó͘-tah看眼前chit隻生做ná像大隻野狼ê魔獸面á惡khia̍k-khia̍k,伊m̄敢拒絕,mā kan-na ē-tàng接受chit-ê契約,後--來to̍h ka號名叫做Fé-luh。 Fé-luh m̄-nā愛食,koh足gâu食,Mu-khó͘-tah chŏaⁿ開始煩惱錢無夠用,m̄知是beh怎樣chiah好。尾--á,去ho͘想tio̍h講ē-sái去做換手ê買賣,to̍h是kā tī網路商店買ê物件thǹg hō͘公會。頭起先,伊先用鹽hâm胡椒來試1-ē-á市草,結果hâm公會喝價了後趁kah十幾倍ê利純,錢是暫時免煩惱--ah,m̄-koh Mu-khó͘-tah猶是心內tám-tám,因為Fé-luh去到tó位攏ē受tio̍h人ê注目,che hâm伊想beh恬恬á過日ê心願to̍h有têng-tâⁿ。 當然--lah,Fé-luh感覺Mu-khó͘-tah真正是ke煩惱--ê,無論是貴族a̍h是國王,軍隊a̍h是啥mih有--ê無--ê,伊攏看bē上目,伊ê本領m̄是teh講笑--ê,凊彩to̍h聽好hō͘ 1 ê國家無--去,何況伊koh有女神teh ka保庇,啥攏無teh驚,顛倒是chit箍主人ê級數有夠kē,實在是hō͘伊看bē落--去,無ka訓練--chè beh thài ē用--chit!想--tio̍h to̍h做,伊chŏaⁿ開始教主人beh按怎使用魔法,m̄-koh用教--ê效果實在無kài好,Fé-luh規氣kā Mu-khó͘-tah tàn去hâm魔獸戰鬥,按算beh hō͘主人tī無拚ē死ê狀況kā魔法學--起-來。Fé-luh驚主人受傷,時到to̍h無人thang煮好料--ê ho͘食,專工koh tī伊ê身軀頂設1 ê魔法ê保護罩,普通ê魔獸根本to̍h傷伊bē-tio̍h。M̄-koh Mu-khó͘-tah 1-ē看tio̍h魔獸niâ,腳to̍h一直chhoah,伊kan-na是1 ê tī公司上班ê普通人,看tio̍h hiah-nī chē魔獸chông--來,腳尾免講mā冷吱吱。不過伊無想beh死,姑不將hē性命戰鬥,結果chit步koh真正有效--lih,魔法to̍h án-ne學--起-來,Fé-luh感覺chit箍主人--hoⁿh,無ka逼是bē-sái--lah。 戰鬥soah Mu-khó͘-tah規ê人軟sîo-sîo,thiám kah beh死,chit-ê時陣伊感覺家己ài食寡甜路--ê人chiah ē khah好,to̍h tī網路商店買規堆無kâng口味ê pháng hâm Fé-luh做夥食。掌管風ê女神tī天頂看kah chih-chài bē-tiâu,伊to上愛食甜ê物件--ā,to̍h藉口講beh hō͘ Mu-khó͘-tah保庇,叫Mu-khó͘-tah ta̍k禮拜攏ài chhoân祭品去ka祈禱,而且koh tī Mu-khó͘-tah ê耳空邊指示講一定ài有紅豆á pháng。Mu-khó͘-tah心內nauh講che nah ē是啥物神明leh指示,根本to̍h是女神teh ka點菜--mah! Mu-khó͘-tah ê第2 ê契約魔物是1隻「Su-lái-muh」,去ho͘號做Sú-ih,Sú-ih古錐koh tah心,hâm強勢ê Fé-luh無kāng,hō͘ Mu-khó͘-tah疼命命。久--來,Fé-luh to̍h tiāⁿ leh khām-phu-lián講主人大細心,仝款ê要求,對伊to̍h無耐性,對Sú-ih to̍h輕聲細說,Sú-ih聽--tio̍h,to̍h隨kā Fé-luh sai-nai講,「Fé-luh阿叔你無kah意Sú-ih nih!」Fé-luh看伊古錐ê模樣,總算是了解主人是按怎ē hiah théng-sēng Sú-ih。 Sú-ih tăⁿ開始ê戰鬥能力hâm主人差不多,m̄-koh練功練2禮拜了後to̍h比主人koh khah厲害--ah,而且Fé-luh koh ē教Sú-ih戰鬥ê mê角。Só͘-pái Sú-ih hâm Fé-luh攏真興戰鬥,ài食啥in 2隻家己ē去phah,主人bih tī後壁,心驚驚,等in掠--轉-來chiah請公會kā魔獸處理好勢,家己chiah the̍h肉紲lŏe料理。 Mu-khó͘-tah用網路商店ê材料煮--出-來ê料理,ē hō͘食chit寡物件ê異世界生物,能力暫時增加真chē。有1 táu去hō͘ Fé-luh食--tio̍h,sûi to̍h感覺精神有夠好,接載bē tiâu chŏaⁿ走去拍獵。隔轉工Mu-khó͘-tah早起精神,看tio̍h 1堆tha̍h kah ná像山ê魔獸,chhoah 1 tiô;後--來伊to̍h盡量用Fé-luh in phah--來ê肉做料理,m̄敢hō͘ in食siuⁿ chē網路商店ê食物。原本Fé-luh to̍h真顯目--ah,若koh hông知影伊ê主人有chit款pà-koh ê能力,實在m̄是啥物好代,Mu-khó͘-tah to kan-taⁿ想beh恬恬á過日子to̍h好。 M̄-koh tī錢chit方面to̍h免koh煩惱--ah,彼寡lia̍h--tio̍h ê魔獸,肉先ka取--起-來,其他--ê角--lah,羽毛--lah,皮--lah等等ê材料攏賣hō͘公會,Fé-luh phah ê魔獸當然m̄是啥物四界看四界有--ê,有1寡魔獸,級數siuⁿ koân,價數驚--人,連公會to̍h m̄敢收,公會mā無夠錢thang ka買,chit聲Mu-khó͘-tah免講mā好額--ah! Mu-khó͘-tah ta̍k禮拜攏ài kā風ê女神祈禱,其實to̍h是hō͘女神點伊愛食ê點心。風ê女神ng-ng-iap-iap bih leh偷食,終其尾mā是去hō͘其他ê女神發現--ah,in 3位女神真受氣,有好食--ê竟然無鬥相報,根本to̍h是歹朋友。土ê女神kah火ê女神mā決定beh kā Mu-khó͘-tah保庇,一下看chiah發見講,ĕ,Mu-khó͘-tah kan-taⁿ ē-tàng用土kap火ê魔法,só͘-pái,風ê女神ê保庇無啥應效,根本to是leh偷食步--mah!風ê女神辯解講,伊保庇Fé-luh,Mu-khó͘-tah koh是Fé-luh ê主人,hō͘伊點菜mā是應該--ê-a!掌管水ê女神聽到chia to̍h哭--ah,講án-ne to̍h kan-na伊無thang食,因為伊ê保庇對Mu-khó͘-tah mā無啥路用,其他ê女神看kah真m̄甘,頭殼mo͘h teh燒,佳哉Mu-khó͘-tah緊ka想步講,你ē-sái保庇Sú-ih,án-ne to̍h hâm風ê女神ê做法是仝款--ê。 Mu-khó͘-tah本底是kan-na接受1 ê女神 ê指示niâ,chit-má,soah變做有4 ê女神teh ka點菜,聽hiah chē指示實在是有淡薄á吵,m̄-koh in是女神neh,Mu-khó͘-tah是koh ē-sái講啥? To̍h án-ne,Mu-khó͘-tah ùi 1 ê城市旅行到另外1 ê,路--ni̍h有Sú-ih hâm Fé-luh做伴,有時á看人tú-tio̍h困難to̍h kâng tàu-saⁿ-kāng,tú-tio̍h--ah賣寡網路商店ê物件做議量,不sám時女神ē來點in kah意ê食物,kā公會tàu處理1寡in無法度解決ê魔獸mā有時有陣--lah。 Mu-khó͘-tah tī chit ê異世界上thiám ê工課,應該to̍h是煮飯,因為Fé-luh hâm Sú-ih攏食kài chē,不過看in食kah hiah歡喜,伊有影mā真滿足。食飯ê時,伊上愛買1罐bì-luh,ná食ná看風景。伊tiāⁿ leh想,有朋友sio-thīn,有神明保庇,有好物thang食,有bì-luh thang lim,雖罔是tī異世界,伊ûn-ná是真幸福--lah。 Chit phō A-ní-meh,開真chē時間tī leh講án-nóa做料理,beh加

    18min
  2. 華語ê『嗆』,台語是beh按怎講?   台語白話字 Tâi-gí POJ (Pe̍h-ōe-jī)

    16 DE OUT.

    華語ê『嗆』,台語是beh按怎講? 台語白話字 Tâi-gí POJ (Pe̍h-ōe-jī)

    逐家好!又閣到咱做夥開講ê時間--a,這kái欲來紹介幾種華語平平攏講『嗆』ê情境,tī台語--ni̍h有啥物無kâng ê解說。 比論講『這個人講話真嗆』,tī chia這ê『嗆』to̍h是形容這ê人講話真囂俳、真chhio-tiô ê意思。其他閣有幾nā種相對應ê情境,tī節目內底攏會kā逐家說分明,請逐家做夥來參考看覓!感謝! 訂閱做工á人Youtube頻道:https://www.youtube.com/@chokangalang 完整ê漢羅/POJ對照文稿khǹg ti官方網站:https://cho-kang-a-lang.github.io/ 漢羅全文: 華語ê『嗆』,台語是beh按怎講? Ta̍k-ke平安,ta̍k-ke好,歡迎收聽做工á人phá-khé-su̍h-to͘h!我是主持人Bí-leng,今á日beh hâm ta̍k-ke輕鬆來開講! 前1-chām-á,tī網路頂有1句話真chhèng,講:「下晡下班,坐車到下營落車,tī樹á脚行棋。」這句話是beh表現講,tī華語內底ê kāng 1字漢字,tī台語--ni̍h其實是幾lo̍h字無kâng ê字。 像這款ê例其實koh bē少,今á日我beh the̍h來kah ta̍k-ê破豆--ê是另外1字:華語ê『嗆』,漢字ê寫法,倒手pêng是1字門口ê口,正手pêng是1字倉庫ê倉。『嗆』tī華語內底會使分做幾種意思,我有ka小整理--1-下,咱下面1-ê-á 1-ê來káng。 第1種,是teh講水a̍h是湯湯ê物件走ùi肺管 --入-去。Che tī台語,咱ē講「cha̍k」。比論講lim水ê時陣無細jī去cha̍k--tio̍h,a̍h是像A郎廣播劇內底,烏狗兄A明leh食A郎hō͘--伊ê秫米丸á,伊iau過頭,食kah siuⁿ雄soah去cha̍k--tio̍h。 第2種,ûn-á是物件走入去肺管,m̄-koh chit pái m̄是水,是氣,像講是燒燙燙ê水氣,火煙,甚至是化學藥劑。因為án-ne去傷--tio̍h,華語講號做『吸入性嗆傷』。咱台語有1字「chhèng」,to̍h是teh講:「因為蒸汽a̍h是ē爆炸ê物件,造成人燙--tio̍h,受tio̍h火傷」。咱ka the̍h來chia用,頂面ê情形咱to̍h會使講做:「肺管去hō͘火煙chhèng--tio̍h。」 第3種,是teh講氣味真刺激。Che tī台語,咱ē講「kàng」。可比講:「Oa-sá-bih ē kàng鼻」,a̍h是講:「Hit間工場排--出-來ê煙,臭kāⁿ-kāⁿ,真歹味,實在有夠kàng。」 這字「kàng」,我ē koh想beh ka發揮--1-下。伊ê範圍ē phēng華語ê『嗆』koh khah闊,會使講to̍h是teh形容刺激ê感覺,só͘-pái皮膚ê刺激mā會用「kàng」,親像講,痠痛藥布siuⁿ過涼,tah tio̍h chiok kàng。Iáu-Koh有1種「刺激」是無形--ê:「Kàng」mā會使the̍h來講「受氣ê時目睭kâng gîn」ê動作,像四季紅內底hit句:「肉吻笑,目睭kàng」,意中人ê嘴角bún-bún-á笑,koh假仙leh受氣兼使目尾kā你gîn,喔!是m̄是真刺激!!以上是我teh講笑--lah,to̍h sī藉in kāng音,來做1 ê心適ê聯想án-ne。 第4種,我先講我認為這ê用法to̍h是ùi台語ê「chhiàng(唱)」來--ê,因為「chhiàng」nā變調,tú好kah『嗆』kāng音。台語ê「chhiàng」,原底ê意思是「大聲hoah」,mā有「講ho͘明」ê意思,像講「chhiàng明」a̍h是講「明呼明chhiàng」,to̍h是話先踏頭前,ta̍k-ê講ho͘好án-ne。 後--來延伸--出來ê用法,「chhiàng」soah有「放刁」,a̍h是講tī網路、媒體公開kâng罵」ê意思,像「唱聲」,「唱注(chhiàng-tù)」。比論講「米國總統Trump chhiàng講beh kā對中國ê關稅giâ到100 pha。」這ê延伸ê意思,chŏaⁿ chiâⁿ做現此時台灣華語『嗆』ê用法。是án-chóaⁿ我ē講che是受台語影響,因為nā準是tī中國,kāng款ê意思,in一般ē講『揚言』,『放話』,『挑釁』,a̍h是in ê網路流行語『懟ㄉㄨㄟˇ』。Koh有,「chhiàng聲」chit ê詞,有時ē去hō͘中文ê使用者寫做『嗆聲』,m̄-koh咱自然tek to̍h ē ka讀做「chhiàng聲」,因為che確實to m̄是華語詞--lih。 上尾1種,是teh講1款煮食ê手路,號做『嗆鍋』,意思是tī料理beh起鼎進前,chūn大火,kā豆油,酒,醋chiah-ê佮味--ê ka摻--lòe,用iām火來kā芳氣逼--出-來。Che咱台語會當án-chóaⁿ講?Ah,我已經講--出-來-ah,to̍h是「逼芳氣」--lah! Án-ne,咱今á日話仙to̍h話到chia!Ta̍k-ke聽了有siáⁿ-mih想法,lóng真歡迎lín留話hō͘--goán,咱做夥來開講!Á nā有kah意goán ê節目,mā誠心邀請lín來kā goán ê頻道chhi̍h讚,訂閱,分享,hō͘ goán有機會接觸tio̍h koh-khah chē對台語有趣味ê朋友!Ló͘-la̍t,再會~ POJ Choân-bûn: Hôa-gí ê『嗆』,Tâi-gí sī beh án-chóaⁿ kóng? Ta̍k-ke pêng-an, ta̍k-ke hó, hoan-gêng siu-thiaⁿ Chò-kang-á-lâng phá-khé-su̍h-to͘h! Góa sī chú-chhî-jîn Bí-leng, kin-á-ji̍t beh hâm ta̍k-ke khin-sang lâi khai-káng! Chêng 1-chām-á, tī bāng-lō͘-téng ū 1 kù ōe chin chhèng, kóng: “E-po͘ hā-pan, chē chhia kàu Ē-iâⁿ lo̍h-chhia, tī chhiū-á-kha kiâⁿ-kî.” Chit kù ōe sī beh piáu-hiān kóng, tī Hôa-gí lāi-té ê kāng 1 jī hàn-jī, tī Tâi-gí--ni̍h kî-si̍t sī kúi-lo̍h jī bô-kâng ê jī. Chhiūⁿ chit khoán ê lē kî-si̍t koh bē chió, kin-á-ji̍t góa beh the̍h-lâi kah ta̍k-ê phò-tāu--ê sī lēng-gōa 1 jī: Hôa-gí ê『嗆』, Hàn-jī ê siá-hoat tò-chhiú-pêng sī 1 jī mn̂g-kháu ê kháu, chiàⁿ-chhiú-pêng sī 1 jī chhng-khò͘ ê chhng. 『嗆』tī Hôa-gí lāi-té ē-sái hun-chò kúi chióng ì-sù, góa ū ka sió chéng-lí--1-ē, lán ē-bīn 1-ê-á 1-ê lâi káng: Tē 1 chióng, sī teh kóng chúi a̍h sī thng-thng ê mi̍h-kiāⁿ cháu ùi hì-kńg --ji̍p-khì. Che tī Tâi-gí, lán ē kóng “cha̍k”. Pí-lūn-kóng lim-chúi ê sî-chūn bô-sè-jī khì cha̍k--tio̍h, a̍h sī chhiūⁿ A-lông kóng-pò͘-kio̍k lāi-té, O͘-káu-hiaⁿ A-bêng leh chia̍h A-lông hō͘--i ê chu̍t-bí-oân-á, i iau kòe-thâu, chia̍h kah siuⁿ hiông soah khì cha̍k--tio̍h. Tē 2 chióng, ûn-á sī mi̍h-kiāⁿ cháu ji̍p-khì hì-kńg, m̄-koh chit pái m̄-sī chúi, sī khì, chhiūⁿ kóng sī sio-thǹg-thǹg ê chúi-khì, hóe-ian, sīm-chì sī hòa-ha̍k io̍h-che. In-ūi án-ne khì siong--tio̍h, Hôa-gí kóng hō-chò『吸入性嗆傷』. Lán Tâi-gí ū 1 jī “chhèng”, to̍h sī teh kóng: “in-ūi cheng-khì a̍h sī ē po̍k-chà ê mi̍h-kiāⁿ, chō-sêng lâng thǹg--tio̍h, siū tio̍h hóe-siong. Lán ka the̍h lâi chia ēng, téng-bīn ê chêng-hêng, lán to̍h ē-sái kóng chò: “Hì-kńg khì hō͘ hóe-ian chhèng--tio̍h.” Tē 3 chióng, sī teh kóng khì-bī chin chhì-kek. Che tī Tâi-gí, lán ē kóng “kàng”. Khó-pí-kóng: “Oa-sá-bih ē kàng-phīⁿ”, a̍h sī kóng: “Hit keng kang-tiûⁿ pâi--chhut-lâi ê ian, chhàu kāⁿ-kāⁿ, chin pháiⁿ bī, si̍t-chāi ū kàu kàng.” Chit jī “kàng”, góa ē koh siūⁿ-beh ka hoat-hui--1-ē. I ê hoān-ûi ē phēng Hôa-gí ê『嗆』koh khah khoah, ē-sái kóng to̍h sī teh hêng-iông chhì-kek ê kám-kak, só͘-pái phôe-hu ê chhì-kek mā ē-sái iōng “kàng”, chhin-chhiūⁿ kóng, sng-thiàⁿ io̍h-pò͘ siuⁿ kòe liâng, tah tio̍h chiok kàng. Iáu koh ū 1 chióng “chhì-kek” sī bû-hêng--ê: “kàng” mā ē-sái the̍h lâi kóng “siū-khì ê sî ba̍k-chiu kâng gîn” ê tōng-chok, chhiūⁿ Sù-kùi-hông lāi-té hit kù: “Bah-bún chhió, ba̍k-chiu kàng”, ì-tiong-jîn ê chhùi-kak bún-bún-á chhiò, koh ké-sian leh siū-khì kiam sái ba̍k-bóe kā lí gîn, o͘h! Sī m̄ sī chin chhì-kek!! Í-siōng sī góa teh kóng-chhiò--lah, to̍h sī chià in kāng im, lâi chò 1 ê sim-sek ê liân-sióng án-ne. Tē 4 chióng, góa seng kóng góa jīn-ûi chit ê iōng-hoat to̍h sī ùi Tâi-gí ê “唱(chhiàng)” lâi--ê, in-ūi “chhiàng” nā piàn-tiāu tú-hó kah『嗆』kāng im. Tâi-gí ê “chhiàng”, goân-té ê ì-sù sī “tōa-siaⁿ hoah”, mā ū “kóng ho͘ bêng” ê ì-sù, chhiūⁿ-kóng “chhiàng-bêng” a̍h sī kóng “bêng-ho͘ bêng-chhiàng”, to̍h sī ōe seng tah thâu-chêng, ta̍k-ê kóng ho͘ hó án-ne. Āu--lâi iân-sin--chhut-lâi ê iōng-hoat, chhiàng soah ū “pàng-tiau”, a̍h sī kóng tī bāng-lō͘, mûi-thé kong-khai kâng mē ê ì-sù. Chhiūⁿ chhiàng-siaⁿ, chhiàng-tù. Pí-lūn-kóng “Bí-kok chóng-thóng Trump chhiàng kóng beh kā tùi Tiong-kok ê koan-sòe giâ kàu 100 pha.” Chit ê iân-sin ê ì-sù chŏaⁿ chiâⁿ-chò hiān-chhú-sî Tâi-oân Hôa-gí 『嗆』ê iōng-hoat. Sī án-chóaⁿ góa ē kóng che sī siū Tâi-gí éng-hióng, in-ūi nā-chún sī tī Tiong-kok, kāng-khoán ê ì-sù, in it-poaⁿ ē kóng 『揚言』,『放話』,『挑釁』, a̍h sī in ê bāng-lō͘ liû-hêng-gí 『懟ㄉㄨㄟˇ』。Koh ū, chhiàng-siaⁿ chit ê sû, ū-sî ē khì hō͘ Tiong-bûn ê sú-iōng-chiá siá chò 『嗆聲』, m̄-koh lán chū-jiân tek to̍h ē ka tha̍k chò “chhiàng-siaⁿ”, in-ūi che khak-si̍t to m̄-sī Hôa-gí-sû--lih. Siōng-bóe 1 chióng, sī teh kóng 1 khoán chú-chia̍h ê chhiú-lō͘, hō-chò『嗆鍋』, ì-sù sī tī liāu-lí beh khí-tiáⁿ chìn-chêng, chūn tōa-hóe, kā tāu-iû, chiú, chhò͘ chiah-ê kah-bī--ê ka chham--lòe, iōng iām-hóe lâi kā phang-khùi pek--chhut-lâi. Che lán Tâi-gí ē-tàng án-chóaⁿ kóng? Ah, góa í-keng kóng--chhut-lâi-ah, to̍h sī “pek phang-khùi”--lah! Án-ne, lán kin-á-ji̍t ōe-sian to̍h ōe kàu chia! Ta̍k-ke thiaⁿ liáu ū siáⁿ-mih siūⁿ-hoat, lóng chin hoan-gêng lín lâu-ōe hō͘--goán, lán c

    6min
  3. 【A郎台語小詞典】Ep.044 坦笑︱Thán-chhiò  台語白話字 Tâi-gí POJ (Pe̍h-ōe-jī)

    2 DE OUT.

    【A郎台語小詞典】Ep.044 坦笑︱Thán-chhiò 台語白話字 Tâi-gí POJ (Pe̍h-ōe-jī)

    坦笑是啥物? 我nā想beh phak leh笑、倒leh笑、ná跳ná笑kám袂使? 這ê坦笑到底是啥?邀請ta̍k ê做夥來聽看阿郎小辭典是按怎開破,勞力、多謝! 訂閱做工á人Youtube頻道:https://www.youtube.com/@chokangalang 完整ê漢羅/POJ對照文稿khǹg ti官方網站:https://cho-kang-a-lang.github.io/ 漢羅全文: 各位線頂ê聽眾朋友,ta̍k-ê平安,ta̍k-ê好!歡迎收聽做工á人phá-kheh-su̍h-to͘h。Iû-koh到咱紹介語詞ê時間--a,請ta̍k-ê做夥來聽看māi。 Ē記得我少年時á,bat有1遍去漢醫診所,hiàng時,是beh看tó位leh疼早mā bē記--得,總--是先生kă看了,講ài去hō͘師傅掠掠--leh,去到師傅hia,伊to̍h叫我倒tī眠床頂,ài倒笑笑。Hit時我koh真正聽無伊teh講啥。想講,beh掠你to̍h掠,是án-chóaⁿ我to̍h koh ài笑笑á hō͘你掠筋?Chhùi應1聲:「Hăⁿ!」Ka-chài老母有tòe leh來,sûi接話講:「To̍h是叫你倒ho͘平平,頭向頂koân--lah!」Ah,天差leh地--leh!現此時想--tio̍h,ûn-ná感覺chit ê誤會好笑好笑,印象kài深。 M̄-koh,到taⁿ已經2025,我mā早to̍h m̄是hit ê聽tio̍h人講倒笑笑,to̍h ē倒落來笑ê少年家thûn-á--ah,知影講,倒笑笑mā ē-sái講做倒坦笑,級數早to̍h無kâng。Chit ê坦,是1字kài特殊ê字,nā beh解說,坦to̍h是1 ê leh表示物件tī空間相對位置ê起頭語。像講khǹg坦橫,to̍h是khǹg橫--ê。伊主要ê句法to̍h是動詞接坦koh接形容詞,像講,睏坦phak,to̍h是phak leh睏,坐坦khi,to̍h是坐ho͘ khi-khi。M̄-koh是án-chóaⁿ笑to̍h是正面向頂koân,實在是sa lóng無,凡勢chit ê問題nā the̍h去問祖公祖媽,in mā kāng款sa無cháng--lah,橫直,咱ê話生成to̍h是án-ne講。Chit ê笑koh有1 ê chia̍p用ê例,像講咱teh poa̍h-poe ê時,2 ê poe平ê hit pêng lóng向頂面to̍h叫做「笑poe」。 咱koh來ke講1 kóa例來hō͘ ta̍k-ê做參考。「Che竹á to̍h ài ka插坦直chiah ē súi!」意思to̍h是直直ka插--lòe。「Che大枝柴kho͘ m̄-thang khǹg坦khiā,nā是倒--落-來kâng kòng--tio̍h,你to̍h知死--ah,to̍h khǹg坦平--lah。」To̍h是m̄好直直ka chhāi--leh,ài hō͘伊平平倒tī土脚。「He巷á chiok e̍h,to̍h ài行坦phîn chiah行ē過。」直直行bē入--去,to̍h ài先90度oat正pêng a̍h是倒pêng,koh來像蟳á行路án-ne橫過hit條巷á,chit ê坦phîn kah坦khi身koh有坦邊身lóng是kāng款ê意思,另外坦phîn koh ē-sái形容人酒醉teh行路ê款,「酒醉行坦phîn」,phîn--leh phîn--leh-lah。講到chia,ta̍k-ê應該對chit ê坦ê用法有相當ê了解--ah,ē-tàng ka-tī激頭殼發揮--1-ē,看koh ē-sái án-chóaⁿ講。 最後補充--1-ē,坦橫生,to̍h是leh講婦人人坐胎無正,ē艱苦生,生無過to̍h是四塊枋。坦橫行,to̍h是leh講人kài囂俳,行路行坦橫,bē輸kui條路lóng in tau ê--leh。 Án-ne,咱今á日ê A郎小詞典to̍h紹介到chia,請各位聽眾朋友繼續kā goán支持kah鼓勵,有閒koh來ŏ͘! POJ Choân-bûn: Kok-ūi sòaⁿ-téng ê thiaⁿ-chiòng pêng-iú, ta̍k-ê pêng-an, ta̍k-ê hó! Hoan-gêng siu-thiaⁿ Chò-kang-á-lâng phá-kheh-su̍h-to̍͘h. Iû koh kàu lán siāu-kài gí-sû ê sî-kan--a, chhiáⁿ ta̍k-ê chò-hóe lâi thiaⁿ khòaⁿ-māi. Ē kì-tit góa siàu-liân-sî-á, bat ū 1 piàn khì hàn-i chín-só͘, hiàng sî, sī beh khòaⁿ tó ūi leh thiàⁿ chá mā bē kì--chit, chóng--sī sian-siⁿ kă khòaⁿ liáu, kóng ài khì hō͘ sai-hū lia̍h-lia̍h--leh, khì kàu sai-hū hia, i to̍h kiò góa tó tī bîn-chhn̂g téng, ài tó chhiò-chhiò. Hit sî góa koh chin-chiàⁿ thiaⁿ bô i teh kóng sáⁿ. Siūⁿ kóng, beh lia̍h lí to̍h lia̍h, sī án-chóaⁿ góa to̍h koh ài chhiò-chhiò-á hō͘ lí lia̍h-kin? Chhùi ìn 1 siaⁿ: “Hăⁿ!” Ka-chài lāu-bú ū tòe leh lâi, sûi chiap-ōe kóng: “To̍h sī kiò lí tó ho͘ pêⁿ-pêⁿ, thâu hiòng téng-koân--lah!” Ah, thiⁿ chha leh tē--leh! Hiān-chhú-sî siūⁿ--tio̍h, ûn-ná kám-kak chit ê gō͘-hōe hó-chhiò-hó-chhiò, ìn-siōng kài chhim. M̄-koh, kàu taⁿ í-keng 2025, góa mā chá to̍h m̄ sī hit ê thiaⁿ tio̍h lâng kóng tó chhiò-chhiò, to̍h ē tó lo̍h-lâi chhiò ê siàu-liân-ke thûn-á--ah, chai-iáⁿ kóng, tó chhiò-chhiò mā ē-sái kóng chò tó-thán-chhiò, kip-sò͘ chá to̍h bô kâng. Chit ê thán, sī 1 jī kài te̍k-sû ê jī, nā beh kái-soeh, thán to̍h sī 1 ê leh piáu-sī mi̍h-kiāⁿ tī khong-kan siong-tùi ūi-tì ê khí-thâu gí. Chhiūⁿ-kóng khǹg thán-hoâiⁿ, to̍h sī khǹg hoâiⁿ--ê. I chú-iàu ê kù-hoat to̍h sī tōng-sû chiap thán koh chiap hêng-iông-sû, chhiūⁿ-kóng, khùn-thán-phak, to̍h sī phak leh khùn, chē thán-khi, to̍h sī chē ho͘ khi-khi. M̄-koh sī án-chóaⁿ chhiò to̍h sī chiàⁿ-bīn hiòng téng-koân, si̍t-chāi sī sa lóng bô, hoān-sè chit ê būn-tê nā the̍h khì mn̄g chó͘-kong chó͘-má, in mā kāng-khoán sa bô cháng--lah, hoâiⁿ-ti̍t, lán ê ōe seⁿ-sêng to̍h sī án-ne kóng. Chit ê chhiò koh ū 1 ê chia̍p iōng ê lē, chhiūⁿ-kóng lán teh poa̍h-poe ê sî, 2 ê poe-pêng-ê hit pêng lóng hiòng téng-bīn to̍h kiò chò “chhiò-poe”. Lán koh lâi ke kóng 1 kóa lē lâi hō͘ ta̍k-ê chò chham-khó. “Che tek-á to̍h ài ka chhah thán-tit chiah ē súi!” Ì-sù to̍h sī ti̍t-ti̍t ka chhah--lòe. “Che tōa-ki chhâ kho͘ m̄-thang khǹg thán-khiā, nā sī tó--lo̍h-lâi kâng kòng--tio̍h, lí to̍h chai-sí--ah, to̍h khǹg thán-pêⁿ--lah.” To̍h sī m̄ hó ti̍t-ti̍t ka chhāi--leh, ài hō͘ i pêⁿ-pêⁿ tó tī thô͘-kha. “He hāng-á chiok e̍h, to̍h ài kiâⁿ thán-phîn chiah kiâⁿ ē kòe.” Ti̍t-ti̍t kiâⁿ bē ji̍p--khì, to̍h ài seng 90 tō͘ oat chiàⁿ-pêng a̍h-sī tò-pêng, koh lâi chhiūⁿ chîm-á kiâⁿ-lō͘ án-ne hoâiⁿ kòe hit tiâu hāng-á, chit ê thán-phîn kah thán-khi-sin koh ū thán-piⁿ-sin lóng-sī kāng-khoán ê ì-sù, lēng-gōa thán-phîn koh ē-sái hêng-iông lâng chiú-chùi teh kiâⁿ-lō͘ ê khoán, “Chiú-chùi kiâⁿ thán-phîn”, phîn--leh phîn--leh-lah. Kóng kàu chia, ta̍k-ê èng-kai tùi chit ê thán ê iōng-hoat ū siong-tong ê liáu-kái--ah, ē-tàng ka-tī kek thâu-khak hoat-hui--1-ē, khòaⁿ koh ē-sái án-chóaⁿ kóng. Chòe-āu pó͘-chhiong--1-ē, thán-hoâiⁿ-seⁿ, to̍h-sī leh kóng hū-jîn-lâng chē-the bô chiàⁿ, ē kan-khó͘-seⁿ, seⁿ bô kòe to̍h sī 4 tè pang. Thán-hoâiⁿ kiâⁿ, to̍h-sī leh kóng lâng kài hiau-pai, kiâⁿ-lō͘ kiâⁿ thán-hoâiⁿ, bē-su kui tiâu lō͘ lóng in tau ê--leh. Án-ne, lán kin-á-ji̍t ê A-lông Sió-sû-tián to̍h siāu-kài kàu chia, chhiáⁿ kok-ūi thiaⁿ-chiòng pêng-iú kè-sio̍k kā goán chi-chhî kah kó͘-lē, ū-êng koh lâi ŏ͘! 文稿/主持╱校對︱蔡逸民 BuLuhSuh 配樂︱陳曉怡 Niau-tāu 人聲編輯︱柯王炳勳 Bí-leng 字幕︱林于真 A-chin 圖︱AI製圖 影片︱陳姿樺 Ko͘-chiáu -- Hosting provided by SoundOn

    4min
  4. 【A郎台語小詞典】Ep.043 Hân--leh 台語白話字 Tâi-gí POJ (Pe̍h-ōe-jī)

    25 DE SET.

    【A郎台語小詞典】Ep.043 Hân--leh 台語白話字 Tâi-gí POJ (Pe̍h-ōe-jī)

    Hân--leh是啥碗糕? 「油門含一下」kám bat聽人án-ne te講? 做夥來聽看hân是啥貨!知影ê朋友罔餾,bē曉ê有志加減來hâm伊熟似--1-下,勞力,多謝! 訂閱做工á人Youtube頻道:https://www.youtube.com/@chokangalang 完整ê英文/漢羅/POJ對照文稿khǹg ti官方網站:https://cho-kang-a-lang.github.io/ 漢羅全文: 各位線頂ê聽眾朋友,ta̍k-ê平安,ta̍k-ê好!歡迎收聽做工á人phá-kheh-su̍h-to͘h。Iû-koh到咱紹介語詞ê時間--a,請ta̍k-ê做夥來聽看māi。 今á日出門,騎o͘-tó͘-bái beh去郵局寄物件ê路--ni̍h,遠遠to̍h看tio̍h青燈變紅燈,我nā無leh趕時間,騎車是lóng慢慢á leh sô,hit時,我to̍h kā擋á輕輕á hân--leh,hō͘ o͘-tó͘-bái ta̍uh-ta̍uh-á溜到紅燈腳chiah停--leh。 我nā leh等紅燈ê時,chiok gâu想東想西烏白想,chit páiⁿ去想tio̍h講,chit ê hân--leh goán chŏ͘-kiáⁿ in kám會曉講,kám知是啥意思?窮實我nā leh寫小詞典ê稿,beh揀字詞真chē lóng是以goán kiáⁿ in teh做標準,in nā bē曉,我to̍h真有可能抾起來hâm各位朋友分享。 Chit ê hân--leh,to̍h是輕輕á kā物件固定ho͘ tiâu,hō͘伊會當暫時維持--leh,chit款方式,咱to̍h叫做hân--leh。像臺日大辭典ê例句to̍h是,「Hân--teh to̍h好,m̄-thang pa̍k siuⁿ ân。」To̍h是leh講pa̍k ho͘ lēng-lēng--ā to̍h好。 Koh有幾nā種情形mā ē-tàng講hân--leh,像咱頭起先講ê「擋á hân--leh」to̍h是1 ê例,hân--leh to̍h是mài kā擋á tēⁿ到底,是1種小-khóa-á tēⁿ--leh niâ ê感覺,koh親像老車歹發,to̍h是ài kā油門先chhui--小khóa-á hân--leh,to̍h ē khah好發。門mā ē-tàng hân--leh,to̍h是講咱無kā門關kah ân-ân,關kah門kho̍k--1-ē,門鎖koh khia̍k--1-ē án-ne,to̍h是kā門關kah kán-ná有關ê程度to̍h好,koh有留1 phāng--leh,親像咱nā出門the̍h 1-ē-á物件,to̍h sûi koh beh --入-來,門一般to̍h是hân--leh niâ。 鎖螺絲mā ē-tàng hân--leh,to̍h是講咱teh鎖ê時,nā有幾nā ê螺絲khang ài鎖,咱一般ē ta̍k枝lóng先鎖--1-寡,無chhui到底,等kah咱確認講án-ne ka鎖--lòe無問題,bē去ho͘鎖kah歪--去,咱chiah ta̍k支lóng ka鎖kah底,頭前hit ê先鎖--1-寡-á ê動作,mā是講hân--leh。 Chit ê hân,tī台語內底真tiāⁿ用--tio̍h,1 ê簡單ê字to̍h ē-tàng kā複雜精密ê意思表達--出-來,che表示chit ê語言,有經歷過長時間ê文化粒積kah演變,是1款真成熟,內涵深koh厚ê語言。Só͘-pái nā台語講慣勢ê人,有時á ē直接kā「hân」鬥入去華語講,凡勢各位ûn-ná mā bat聽人講過『油門含一下』,我the̍h chit幾字去ka kú-ko͘h,koh有chhiau tio̍h笑詼thang看,che ûn-ná算是台語去影響tio̍h華語ê 1 ê例--lah,nā有趣味ê聽眾朋友mā ē-tàng ka-tī去chhiau-chhōe看māi--leh。 台語,to̍h是chiah-nī-á好ê寶貝,咱tio̍h m̄-thang ka放ho͘無--去。 Án-ne,咱今á日ê A郎小詞典to̍h紹介到chia,請各位聽眾朋友繼續kā goán支持kah鼓勵,有閒koh來ŏ͘! POJ Choân-bûn: Kok-ūi sòaⁿ-téng ê thiaⁿ-chiòng pêng-iú, ta̍k-ê pêng-an, ta̍k-ê hó! Hoan-gêng siu-thiaⁿ Chò-kang-á-lâng phá-kheh-su̍h-to̍͘h. Iû koh kàu lán siāu-kài gí-sû ê sî-kan--a, chhiáⁿ ta̍k-ê chò-hóe lâi thiaⁿ khòaⁿ-māi. Kin-á-ji̍t chhut-mn̂g, khiâ o͘-tó͘-bái beh khì iû-kio̍k kià mi̍h-kiāⁿ ê lō͘--ni̍h, hn̄g-hn̄g to̍h khòaⁿ tio̍h chhiⁿ-teng piàn âng-teng, góa nā bô leh kóaⁿ sî-kan, khiâ-chhia sī lóng bān-bān-á leh sô, hit sî, góa to̍h kā tòng-á khin-khin-á hân--leh, hō͘ o͘-tó͘-bái ta̍uh-ta̍uh-á liu kàu âng-teng kha chiah thêng--leh. Góa nā leh tán âng-teng ê sî, chiok gâu siūⁿ-tang-siūⁿ-sai o͘-pe̍h siūⁿ, chit páiⁿ khì siūⁿ tio̍h kóng, chit ê hân--leh goán chŏ͘-kiáⁿ in kám ē-hiáu kóng, kám chai sī siáⁿ ì-sù? Khêng-si̍t góa nā leh siá sió-sû-tián ê kó, beh kéng jī-sû chin chē lóng sī í goán kiáⁿ in teh chò piau-chún, in nā bē-hiáu, góa to̍h chin ū khó-lêng khioh khí-lâi hâm kok-ūi pêng-iú hun-hióng. Chit ê hân--leh, to̍h sī khin-khin-á kā mi̍h-kiāⁿ kò͘-tēng ho͘ tiâu, hō͘ i ē-tàng chiām-sî ûi-chhî--leh, chit khoán hong-sek, lán to̍h kiò-chò hân--leh. Chhiūⁿ Tâi-ji̍t Tōa-sû-tián ê lē-kù to̍h sī, “Hân--teh to̍h hó, m̄-thang pa̍k siuⁿ ân.” To̍h sī leh kóng pa̍k ho͘ lēng-lēng--ā to̍h hó. Koh ū kúi-nā chióng chêng-hêng mā ē-tàng kóng hân--leh, chhiūⁿ lán thâu-khí-seng kóng ê “Tòng-á hân--leh” to̍h sī 1 ê lē, hân--leh to̍h sī mài kā tòng-á tēⁿ kàu té, sī 1 chióng sió-khóa-á tēⁿ--leh niâ ê kám-kak, koh chhin-chhiūⁿ lāu chhia pháiⁿ hoat, to̍h sī ài kā iû-mn̂g seng chhui--sió-khóa-á hân--leh,to̍h ē khah hó hoat. Mn̂g mā ē-tàng hân--leh, to̍h sī kóng lán bô kā mn̂g koaiⁿ kah ân-ân, koaiⁿ kah mn̂g kho̍k--1-ē, mn̂g-só koh khia̍k--1-ē án-ne, to̍h sī kā mn̂g koaiⁿ kah kán-ná ū koaiⁿ ê têng-tō͘ to̍h hó, koh ū lâu 1 phāng--leh, chhin-chhiūⁿ lán nā chhut-mn̂g the̍h 1-ē-á mi̍h-kiāⁿ, to̍h sûi koh beh --ji̍p-lâi, mn̂g it-poaⁿ to̍h sī hân--leh niâ. Só lô͘-si mā ē-tàng hân--leh, to̍h sī kóng lán teh só ê sî, nā ū kúi-nā ê lô͘-si khang ài só, lán it-poaⁿ ē ta̍k ki lóng seng só--1-kóa, bô chhui kàu té, tán kah lán khak-jīn kóng án-ne ka só--lòe bô būn-tê, bē khì ho͘ só kah oai--khì, lán chiah ta̍k ki lóng ka só kah té, thâu-chêng hit ê seng só--1-kóa-á ê tōng-chok, mā sī kóng hân--leh. Chit ê hân, tī Tâi-gí lāi-té chin tiāⁿ iōng--tio̍h, 1 ê kán-tan ê jī to̍h ē-tàng kā hok-cha̍p cheng-bi̍t ê ì-sù piáu-ta̍t--chhut-lâi, che piáu-sī chit ê gí-giân, ū keng-le̍k kòe tn̂g sî-kan ê bûn-hòa lia̍p-chek kah ián-piàn, sī 1 khoán chin sêng-se̍k, lōe-hâm chhim koh kāu ê gí-giân. Só͘-pái nā Tâi-gí kóng koàn-sì ê lâng, ū-sî-á ē ti̍t-chiap kā “hân” tàu ji̍p-khì Hôa-gí kóng, hoān-sè kok-ūi ûn-ná mā bat thiaⁿ lâng kóng kòe『油門含一下』, góa the̍h chit kúi jī khì ka kú-ko͘h, koh ū chhiau tio̍h chhiò-khoe thang khòaⁿ, che ûn-ná sǹg sī Tâi-gí khì éng-hióng tio̍h Hôa-gí ê 1 ê lē--lah, nā ū chhù-bī ê thiaⁿ-chiòng-pêng-iú mā ē-tàng ka-tī khì chhiau-chhōe khòaⁿ-māi--leh. Tâi-gí, to̍h sī chiah-nī-á hó ê pó-pòe, lán tio̍h m̄-thang ka pàng ho͘ bô--khì. Án-ne, lán kin-á-ji̍t ê A-lông Sió-sû-tián to̍h siāu-kài kàu chia, chhiáⁿ kok-ūi thiaⁿ-chiòng pêng-iú kè-sio̍k kā goán chi-chhî kah kó͘-lē, ū-êng koh lâi ŏ͘! 文稿/主持╱校對︱蔡逸民 BuLuhSuh 配樂︱陳曉怡 Niau-tāu 人聲編輯︱柯王炳勳 Bí-leng 字幕︱林于真 A-chin 圖︱AI製圖 影片︱陳姿樺 Ko͘-chiáu -- Hosting provided by SoundOn

    4min
  5. 【A郎台語小詞典】Ep.042 拘執︱Khu-chip  台語白話字 Tâi-gí POJ (Pe̍h-ōe-jī)

    18 DE SET.

    【A郎台語小詞典】Ep.042 拘執︱Khu-chip 台語白話字 Tâi-gí POJ (Pe̍h-ōe-jī)

    恁kám有聽過人teh講:「 伊這ê人實在是有夠拘執,別人ê意見lóng聽bē入--去。」拘執toh是m̄知影thang變竅,堅持ka-tī ê意見ê意思。 Chit ê拘執,to̍h是固執,有1 ê詞是leh形容牛真歹差教,號做硬鼻,這ê硬鼻mā ē-tàng提來形容人ê個性chiok固執,是m̄是真趣味--leh? 訂閱做工á人Youtube頻道:https://www.youtube.com/@chokangalang 完整ê英文/漢羅/POJ對照文稿khǹg ti官方網站:https://cho-kang-a-lang.github.io/ 漢羅全文: 各位線頂ê聽眾朋友,ta̍k-ê平安,ta̍k-ê好!歡迎收聽做工á人phá-kheh-su̍h-to͘h。Iû-koh到咱紹介語詞ê時間--a,請ta̍k-ê做夥來聽看māi。 阮tau ê生理kah人teh上班--ê kāng款,一般to̍h是拜一siāng無閒,有1日,tú好是1 ê無閒kah連niau-á ê手mā想beh ka借來用ê拜一,阮某kā我講,eng暗beh煮飯,貨koh趕bē了,人有夠ak-chak。我想--1-ē,sûi ka應講:「Khang-khòe to̍h leh做bē赴--ah,soah bē曉mài煮?我去買暗頓to̍h好--ah,to̍h知影thang變竅,mài hiah⋯。」Ah!害--ā,雄雄soah連話to bē曉講,話chŏaⁿ khê tī嚨喉--ni̍h,有夠慘!趕緊來chhōe看有啥物詞彙thang用--無! 運氣bē-bái!去chhōe tio̍h 1 ê詞thang用,號做拘執(khu-chip)。Chit ê拘執,2 ê字分開ka看,拘,有掠來關--leh,限制ê意思,執--leh,to̍h是固執(kò͘-chip),2 ê字鬥做夥to̍h有固執,bē變竅ê意思。 當然--lah,人有tang-chūn無閒kah霧sà-sà ê時,頭殼ē phah死結,ta̍k ê人mā lóng ē tú-tio̍h chit種情形,chit時顛倒ài先kā khang-khòe放--leh,好好á思考--1-ē,有時to̍h ē看tio̍h行tio̍h koh khah輕可ê路。 尾後,我koh去chhōe kah拘執有關係ê詞,喔!Koh不止á chē neh!執訣,執拗,執一,執意,執死訣,執1 ê訣,執死拗,執死soah,執死板,執tiâu-tiâu等等,in有ê詞ê中央有1字死,chit ê死--nē,tī chia to̍h是leh表示bē振動,bē變化,死釘釘ê意思。頂面hia--ê,lóng是ùi執chit字湠--出-來ê詞,m̄知chit寡詞lín有teh講--無?Khah kah意講tó 1 ê? Án-ne,咱今á日ê A郎小詞典to̍h紹介到chia,請各位聽眾朋友繼續kā goán支持kah鼓勵,有閒koh來ŏ͘! POJ Choân-bûn: Kok-ūi sòaⁿ-téng ê thiaⁿ-chiòng pêng-iú, ta̍k-ê pêng-an, ta̍k-ê hó! Hoan-gêng siu-thiaⁿ Chò-kang-á-lâng phá-kheh-su̍h-to̍͘h. Iû koh kàu lán siāu-kài gí-sû ê sî-kan--a, chhiáⁿ ta̍k-ê chò-hóe lâi thiaⁿ khòaⁿ-māi. Goán tau ê seng-lí kah lâng teh siōng-pan--ê kāng khoán, it-poaⁿ to̍h sī pài it siāng bô-êng, ū 1 ji̍t, tú hó sī 1 ê bô-êng kah liân niau-á ê chhiú mā siūⁿ beh ka chioh lâi ēng ê pài it, goán bó͘ kā góa kóng, eng àm beh chú-pn̄g, hòe koh kóaⁿ bē liáu, lâng ū-kàu ak-chak. Góa siūⁿ--1-ē, sûi ka ìn kóng: “ Khang-khòe to̍h leh chòbē hù--ah, soah bē-hiáu mài chú? Góa khì bé àm-tǹg to̍h hó--ah, to̍h chai-iáⁿ thang piàn-khiàu, mài hiah⋯.” Ah! Hāi--ā, hiông-hiông soah liân ōe to bē-hiáu kóng, ōe chŏaⁿ khê tī nâ-âu--ni̍h, ū-kàu chhám! Kóaⁿ-kín lâi chhōe khòaⁿ ū siáⁿ-mih sû-lūi thang ēng--bô! Ūn-khì bē-bái! Khì chhōe tio̍h 1 ê sû thang ēng, hō-chò khu-chip. Chit ê khu-chip, 2 ê jī hun-khui ka khòaⁿ, khu, ū lia̍h lâi koaiⁿ--leh, hān-chè ê ì-sù, chip--leh, to̍h sī kò͘-chip, 2 ê jī tàu chò-hóe to̍h ū kò͘-chip, bē piàn-khiàu ê ì-sù. Tong-jiân--lah, lâng ū tang-chūn bô-êng kah bū-sà-sà ê sî, thâu-khak ē phah sí-kat, ta̍k ê lâng mā lóng ē tú-tio̍h chit chióng chêng-hêng, chit sî tian-tó ài seng kā khang-khòe pàng--leh, hó-hó-á su-khó--1-ē, ū-sî to̍h ē khòaⁿ tio̍h kiâⁿ tio̍h koh khah khin-khó ê lō͘. Bóe-āu, góa koh khì chhōe kah khu-chip ū koan-hē ê sû, o͘h! Koh put-chí-á chē neh! Chip-áu, chip-it, chip-ì, chip-sí-koat, chip 1 ê koat, chip-sí-áu, chip-sí-soah, chip-sí-pán, chip-tiâu-tiâu téng-téng, in ū ê sû ê tiong-ng ū 1 jī sí, chit ê sí--nē, tī chia to̍h sī leh piáu-sī bē tín-tāng, bē piàn-hòa, sí-teng-teng ê ì-sù. Téng-bīn hia--ê, lóng sī ùi chip chit jī thòaⁿ--chhut-lâi ê sû, m̄ chai chit kóa sû lín ū teh kóng--bô? Khah kah-ì kóng tó 1 ê? Án-ne, lán kin-á-ji̍t ê A-lông Sió-sû-tián to̍h siāu-kài kàu chia, chhiáⁿ kok-ūi thiaⁿ-chiòng pêng-iú kè-sio̍k kā goán chi-chhî kah kó͘-lē, ū-êng koh lâi ŏ͘! 文稿/主持╱校對︱蔡逸民 BuLuhSuh 配樂︱陳曉怡 Niau-tāu 人聲編輯︱柯王炳勳 Bí-leng 字幕︱林于真 A-chin 圖︱AI製圖 影片︱陳姿樺 Ko͘-chiáu -- Hosting provided by SoundOn

    3min
  6. 【A郎台語小詞典】Ep.041 燒冷寒熱︱Sio Léng Kôaⁿ Joa̍h  台語白話字 Tâi-gí POJ (Pe̍h-ōe-jī)

    11 DE SET.

    【A郎台語小詞典】Ep.041 燒冷寒熱︱Sio Léng Kôaⁿ Joa̍h 台語白話字 Tâi-gí POJ (Pe̍h-ōe-jī)

    【A郎台語小詞典】Ep.041 燒冷寒熱︱Sio Léng Kôaⁿ Joa̍h 文稿/主持╱校對︱蔡逸民 BuLuhSuh 配樂︱陳曉怡 Niau-tāu 人聲編輯︱柯王炳勳 Bí-leng 字幕︱林于真 A-chin 圖︱AI製圖 影片︱陳姿樺 Ko͘-chiáu 訂閱做工á人Youtube頻道:https://www.youtube.com/@chokangalang 完整ê漢羅/POJ對照文稿khǹg ti官方網站:https://cho-kang-a-lang.github.io/ 漢羅全文: 台語teh形容溫度ê用詞確實是bē少,咱今á日khioh siāng基本--ê,來hâm ta̍k-ê稽考--1-ē。 我ē記chit囡á時,有時á是tī寒天出門穿真少,ah有時á是熱天穿kah kui堆--ê,hit-tang-chūn,老爸a̍h老母to̍h ē kă唸1句講,「m̄知寒熱」。囡á人kài-sêng to對溫度teh變化khah無hiah敏感,無像年紀khah大--leh,人soah變kah驚寒也驚熱。 Chit ê寒kah熱m̄-nā會當the̍h來形容天氣,mā ē-sái the̍h來講ka-tī身體ê感覺,熱天,寒天,感覺寒,感覺熱,m̄-koh to̍h是無leh the̍h來講物件ê溫度ŏ͘。To̍h親像講,1鼎湯tú煮好,beh phâng去飯桌,nā有人tī附近,咱嘴lóng ē hoah講:「燒--o͘h!燒--o͘h!」To̍h是leh叫人ài細膩,m̄-thang去hō͘燒湯燙--tio̍h。Nā準講去冰箱the̍h冰角來tēⁿ tī手--ni̍h,sûi to̍h ē感覺tio̍h冰角冷ki-ki。Só͘-pái,ài注意,lán leh講物件ê溫度無leh用寒熱,kan-na有講燒冷,人kah天氣chiah有講寒,chiah ē講熱。 講tio̍h燒冷,有1 ê趣味ê所在,咱無leh講天氣ē燒,m̄-koh咱有teh講天氣ē冷。我感覺nā是teh講天氣,寒kah冷ê程度是差不多--ê,m̄-koh 2款lóng比涼ê溫度khah kē。涼差不多to̍h是bē熱,身軀爽快ê程度án-ne。 當然咱台語teh形容溫度ê字詞bē少,m̄是kan-na頭前有講--tio̍h-ê niâ。秋凊,燒lō,烏寒,翕熱,凍,àu-hip chia等等--ê,lóng是leh講無kâng ê狀況,有趣味ê朋友ē-sái koh ka-tī斟酌,稽考--1-ē。 總--是,溫度用字chē-chē款,燒冷寒熱tio̍h分明。 Án-ne,咱今á日ê A郎小詞典to̍h紹介到chia,請各位聽眾朋友繼續kā goán支持kah鼓勵,有閒koh來ŏ͘! POJ Choân-bûn: Kok-ūi sòaⁿ-téng ê thiaⁿ-chiòng pêng-iú, ta̍k-ê pêng-an, ta̍k-ê hó! Hoan-gêng siu-thiaⁿ Chò-kang-á-lâng phá-kheh-su̍h-to̍͘h. Iû koh kàu lán siāu-kài gí-sû ê sî-kan--a, chhiáⁿ ta̍k-ê chò-hóe lâi thiaⁿ khòaⁿ-māi. Tâi-gí teh hêng-iông un-tō͘ ê iōng-sû khak-si̍t sī bē chió, lán kin-á-ji̍t khioh siāng ki-pún--ê, lâi hâm ta̍k-ê khe-khó--1-ē. Góa ē kì chit gín-á sî, ū-sî-á sī tī kôaⁿ-thiⁿ chhut-mn̂g chhēng chin chió, ah ū-sî-á sī joa̍h-thiⁿ chhēng kah kui-tui--ê, hit-tang-chūn, lāu-pē a̍h lāu-bú to̍h ē kă liām 1 kù kóng: “ M̄ chai kôaⁿ joa̍h”. gín-á lâng kài-sêng to tùi un-tō͘ teh piàn-hòa khah bô hiah bín-kám, bô chhiūⁿ nî-kí khah tōa--leh, lâng soah piàn kah kiaⁿ kôaⁿ iā kiaⁿ joa̍h. Chit ê kôaⁿ kah joa̍h m̄-nā ē-tàng the̍h lâi hêng-iông thiⁿ-khì, mā ē-sái the̍h lâi kóng ka-tī sin-thé ê kám-kak, joa̍h-thiⁿ, kôaⁿ-thiⁿ, kám-kak kôaⁿ, kám-kak joa̍h, m̄-koh to̍h sī bô leh the̍h lâi kóng mi̍h-kiāⁿ ê un-tō͘ ŏ͘. To̍h chhin-chhiūⁿ kóng, 1 tiáⁿ thng tú chú hó, beh phâng khì pn̄g-toh, nā ū lâng tī hū-kīn, lán chhùi lóng ē hoah kóng: “ Sio--o͘h! Sio--o͘h!” To̍h sī leh kiò lâng ài sè-jī, m̄-thang khì hō͘ sio thng thǹg--tio̍h. Nā chún-kóng khì peng-siuⁿ the̍h peng-kak lâi tēⁿ tī chhiú--ni̍h, sûi to̍h ē kám-kak tio̍h peng-kak léng-ki-ki. Só͘-pái, ài chù-ì, lán leh kóng mi̍h-kiāⁿ ê un-tō͘ bô leh iōng kôaⁿ joa̍h, kan-na ū kóng sio léng, lâng kah thiⁿ-khì chiah ū kóng kôaⁿ, chiah ē kóng joa̍h. Kóng tio̍h sio léng, ū 1 ê chhù-bī ê só͘-chāi, lán bô leh kóng thiⁿ-khì ē sio, m̄-koh lán ū teh kóng thiⁿ-khì ē léng. Góa kám-kak nā sī teh kóng thiⁿ-khì, kôaⁿ kah léng ê thêng-tō͘ sī chha-put-to--ê, m̄-koh 2 khoán lóng pí liâng ê un-tō͘ khah kē. Liâng chha-put-to to̍h sī bē joa̍h, seng-khu sóng-khoài ê thêng-tō͘ án-ne. Tong-jiân lán tâi-gí teh hêng-iông un-tō͘ ê jī-sû bē chió, m̄ sī kan-na thâu-chêng ū kóng--tio̍h-ê niâ. Chhiu-chhìn, sio-lō, o͘-kôaⁿ, hip-joa̍h, tàng, àu-hip chia téng-téng--ê, lóng sī leh kóng bô kâng ê chōng-hóng, ū chhù-bī ê pêng-iú ē-sái koh ka-tī chim-chiok, khe-khó--1-ē. Chóng--sī, un-tō͘ iōng-jī chē-chē khoán, sio léng kôaⁿ joa̍h tio̍h hun-bêng. Án-ne, lán kin-á-ji̍t ê A-lông Sió-sû-tián to̍h siāu-kài kàu chia, chhiáⁿ kok-ūi thiaⁿ-chiòng pêng-iú kè-sio̍k kā goán chi-chhî kah kó͘-lē, ū-êng koh lâi ŏ͘! -- Hosting provided by SoundOn

    3min
  7. 【A郎台語小詞典】Ep.040 燒kah燙︱Sio kah Thǹg  台語白話字 Tâi-gí POJ (Pe̍h-ōe-jī)

    4 DE SET.

    【A郎台語小詞典】Ep.040 燒kah燙︱Sio kah Thǹg 台語白話字 Tâi-gí POJ (Pe̍h-ōe-jī)

    【A郎台語小詞典】Ep.040 燒kah燙︱Sio kah Thǹg 文稿/主持╱校對︱蔡逸民 BuLuhSuh 配樂︱陳曉怡 Niau-tāu 人聲編輯︱柯王炳勳 Bí-leng 字幕︱林于真 A-chin 圖︱AI製圖 影片︱陳姿樺 Ko͘-chiáu 訂閱做工á人Youtube頻道:https://www.youtube.com/@chokangalang 完整ê漢羅/POJ對照文稿khǹg ti官方網站:https://cho-kang-a-lang.github.io/ 漢羅全文: 各位線頂ê聽眾朋友,ta̍k-ê平安,ta̍k-ê好!歡迎收聽做工á人phá-kheh-su̍h-to͘h。Iû-koh到咱紹介語詞ê時間--a,請ta̍k-ê做夥來聽看māi。 便nā阮細漢--ê有去上課,hit日ê e晡時á我to̍h固定ài去捷運ka載,轉厝ê路--ni̍h,阮2 ê ē加減á開講,主要lóng是leh話hit日伊tī學校有啥心適tāi,有thang hō͘我鼻芳--leh-無。 有1日,話頭是án-chóaⁿ起--ê,我已經bē記--chit,話--leh話--leh ê時,伊有講tio̍h 1句講:「我今á日中晝去hō͘泡麵ê碗燒--tio̍h。」Hiàng時,我sûi ka ìn講,he叫做燙m̄是燒。 燙--tio̍h kah燒--tio̍h是無kāng款ê tāi-chì neh。燙chit字,tī臺日大辭典內底ê解說是去hō͘燒水傷--tio̍h,che表示講,燙m̄是直接去hō͘火燒--tio̍h-ê,親像咱nā去摸tio̍h熱油,水煙,去ù tio̍h煙筒管種種--ê,lóng ē講燙--tio̍h。 Chit ê燙mā會當做動詞用,比論講:「你去kā hia ê番薯葉á燙來食。」Che to̍h是講,kā番薯葉á hē入去滾水內底lā-lā--leh,葉á nā變色變軟to̍h趕緊ka hô͘--起-來,koh來khâm豬油,蒜頭,豆油做夥poān-poān chhiau-chhiau--leh,to̍h聽好phâng chiūⁿ桌,m̄-thang khǹg tī滾水--ni̍h siuⁿ久,滾siuⁿ久咱to̍h ē講he叫做sa̍h,m̄是講燙,nā siuⁿ久葉á內底ê營養mā lóng ē走走ùi水--ni̍h-去。 Nā燒--tio̍h-leh,真簡單,to̍h是咱受傷ê時是直接去接觸tio̍h火,chit款--ê to̍h叫做燒--tio̍h。 Koh補充另外1種情形叫做chhuh,用1句例句來解說khah緊:「我ê手去hō͘伊ê香chhuh 1-ē膨phā。」Chit ê chhuh to̍h是用已經點to̍h,m̄-koh無火舌ê物件去tu̍h,一般to̍h是leh講香kah薰hit款--ê。放炮á to̍h用香去chhuh,nā衫á褲無細膩去hō͘薰chhuh--tio̍h mā to̍h ài破1 khang。 Beh學1 ê語言thōng要緊to̍h是ài tiāⁿ講,有講to̍h加減á ē tú tio̍h問題,thang互相討論求進步,nā m̄是hit工阮chŏ͘-kiáⁿ kă講hit句話,今á日我nah有chit ê chhiàng-suh,thang來khâm各位練仙--1-ē,有影是有講有保庇--lah。 Án-ne,咱今á日ê A郎小詞典to̍h紹介到chia,請各位聽眾朋友繼續kā goán支持kah鼓勵,有閒koh來ŏ͘! POJ Choân-bûn: Kok-ūi sòaⁿ-téng ê thiaⁿ-chiòng pêng-iú, ta̍k-ê pêng-an, ta̍k-ê hó! Hoan-gêng siu-thiaⁿ Chò-kang-á-lâng phá-kheh-su̍h-to̍͘h. Iû koh kàu lán siāu-kài gí-sû ê sî-kan--a, chhiáⁿ ta̍k-ê chò-hóe lâi thiaⁿ khòaⁿ-māi. Piān-nā goán sè-hàn--ê ū khì siōng-khò, hit ji̍t ê e-po͘-sî-á góa to̍h kò͘-tēng ài khì chia̍t-ūn ka chài, tńg chhù ê lō͘--ni̍h, goán2 ê ē ke-kiám-á khai-káng, chú-iàu lóng sī leh ōe hit ji̍t i tī ha̍k-hāu ū siáⁿ sim-sek tāi, ū thang hō͘ góa phīⁿ-phang--leh-bô. Ū 1 ji̍t, ōe-thâu sī án-chóaⁿ khí--ê, góa í-keng bē-kì--chit, ōe--leh ōe--leh ê sî, i ū kóng tio̍h 1 kù kóng: “Góa kin-á-ji̍t tiong-tàu khì hō͘ phàu-mī ê óaⁿ sio--tio̍h.” Hiàng-sî, góa sûi ka ìn kóng, he kiò-chò thǹg m̄ sī sio. Thǹg--tio̍h kah sio--tio̍h sī bô kāng-khoán ê tāi-chì neh. Thǹg chit jī, tī Tâi-ji̍t Tōa-sû-tián lāi-té ê kái-soeh sī khì hō͘ sio-chúi siong--tio̍h, che piáu-sī kóng, thǹg m̄ sī ti̍t-chiap khì hō͘ hóe sio--tio̍h-ê, chhin-chhiūⁿ lán nā khì bong tio̍h jia̍t-iû, chúi-ian, khì ù tio̍h ian-tâng-kóng chióng-chióng--ê, lóng ē kóng thǹg--tio̍h. Chit ê thǹg mā ē-tàng chò tōng-sû iōng, pí-lūn kóng: “Lí khì kā hia ê han-chî hio̍h-á thǹg lâi chia̍h.” Che to̍h sī kóng, kā han-chî hio̍h-á hē ji̍p-khì kún-chúi lāi-té lā-lā--leh, hio̍h-á nā piàn sek piàn nńg to̍h kóaⁿ-kín ka hô͘--khí-lâi, koh-lâi khâm ti-iû, soàn-thâu, tāu-iû chò-hóe poān-poān chhiau-chhiau--leh, to̍h thèng-hó phâng chiūⁿ toh, m̄-thang khǹg tī kún-chúi--ni̍h siuⁿ kú, kún siuⁿ kú lán to̍h ē kóng he kiò-chò sa̍h, m̄ sī kóng thǹg, nā siuⁿ kú hio̍h-á lāi-té ê êng-ióng mā lóng ē cháu-cháu ùi chúi--ni̍h-khì. Nā sio--tio̍h-leh, chin kán-tan, to̍h sī lán siū-siong ê sî sī ti̍t-chiap khì chiap-chhiok tio̍h hóe, chit-khoán--ê to̍h kiò-chò sio --tio̍h. Koh pó͘-chhiong lēng-gōa 1-chióng chêng-hêng kiò-chò chhuh, iōng 1 kù lē-kù lâi kái-soeh khah kín: “Góa ê chhiú khì hō͘ i ê hiuⁿ chhuh 1-ē phòng-phā.” Chit ê chhuh to̍h sī iōng í-keng tiám to̍h, m̄-koh bô hóe-chi̍h ê mi̍h-kiāⁿ khì tu̍h, it-poaⁿ to̍h sī leh kóng hiuⁿ kah hun hit-khoán--ê. Pàng phàu-á to̍h iōng hiuⁿ khì chhuh, nā saⁿ-á-khò͘ bô-sè-jī khì hō͘ hun chhuh--tio̍h mā to̍h ài phòa 1 khang. Beh o̍h 1 ê gí-giân thōng iàu-kín to̍h sī ài tiāⁿ kóng, ū kóng to̍h ke-kiám-á ē tú tio̍h būn-tê, thang hō͘-siong thó-lūn kiû chìn-pō͘, nā m̄ sī hit kang goán chŏ͘-kiáⁿ kă kóng hit kù ōe, kin-á-ji̍t góa nah ū chit ê chhiàng-suh, thang lâi khâm kok-ūi liān-sian--1-ē, ū-iáⁿ sī ū kóng ū pó-pì--lah. Án-ne, lán kin-á-ji̍t ê A-lông Sió-sû-tián to̍h siāu-kài kàu chia, chhiáⁿ kok-ūi thiaⁿ-chiòng pêng-iú kè-sio̍k kā goán chi-chhî kah kó͘-lē, ū-êng koh lâi ŏ͘! -- Hosting provided by SoundOn

    3min

Sobre

Goán是1 tīn真要意台語台文ê人,對台語有真深ê感情,tī chit-má這ê對台語,也tio̍h是咱Formosa chit粒島嶼本底ê共同語,去hō͘ chē-chē人看輕ê時代,想beh出來做kóa tāi-chì,kā goán目前koh ē-hiáu ê物件,分享hō͘社會知影,mā ē-tàng kā goán chit tīn人ê記智保留--落-來。 -- Hosting provided by SoundOn

Você também pode gostar de