Pogawędnik Filozoficzny

Marcin T. Zdrenka, Adam Grzeliński, Piotr Domeracki

Gadamy o filozofii i jej okolicach. Rzeczowo, ale nie zawsze w akademickim tonie. Serio, ale nie bardzo poważnie. W duchu pogawędki, niekoniecznie konwersatorium.Pogawędnik redagują pracownicy Instytutu Filozofii UMK: Marcin T. Zdrenka i Adam Grzeliński przy współpracy Piotra Domerackiego,wspierani przez wspólnotę osób zaprzyjaźnionych z toruńską filozofią.Główny motyw graficzny podkastu - Nikodem Pręgowski. Główny temat muzyczny - Waldemar Bata.  Pomysłodawca nazwy - Stanisław Zdrenka.

  1. O fornalstwie, czyli snobizmie opowiedzianym na nowo | PF 165

    OCT 27

    O fornalstwie, czyli snobizmie opowiedzianym na nowo | PF 165

    Zapraszamy do naszego etycznego laboratorium. Przed dekadą, gdy ukazała się książka Sześć cnót mniejszych, którą przygotowaliśmy z Piotrem Domerackim i Marcinem Jaranowskim (Instytut Filozofii UMK w Toruniu), obiecaliśmy sobie, że spróbujemy napisać część drugą, poświęconą mniejszym przywarom. Od dłuższego czasu borykamy się z tym pomysłem, który okazał się trudniejszy niż nam się na początku wydawało. Prace jednak postępują, dlatego już teraz możemy zaprosić do wysłuchania opowieści o jednej z części projektu. Mowa jest o fornalstwie, czyli swojskiej odmianie klasycznego snobizmu, opisywanego przez Williama Thackeraya w „Księdze snobów”. Zastanawiamy się, czy potrzeba w naszym języku nowego pojęcia, stworzonego sztucznie, ale wychodzącego naprzeciw przekonaniu, że niektóre terminy mogą być już zużyte i potrzebują nowego paliwa, by coś ciekawego mieć nam do powiedzenia i kształtować nasz postawy. Czym miałoby być fornalstwo moralne? Kim jest fornal? Dlaczego odwołanie się kategorii powożenia furmanką czy powozem z dawnej kultury wiejskiej miałoby nam w XXI wieku w czymkolwiek pomóc? Jak można się fornalstwa charakteru nabawić? Jak można się na nie uodpornić? I co z tym wspólnego mają taksówkarze, szatniarze, nocni portierzy i ciecie? Odcinek ilustrujemy naszym (i AI) naiwnym wyobrażeniem fornala z opowiadań Marii Dąbrowskiej. Bo obecne  w tamtej literaturze postaci także przydadzą się naszej opowieści.   W nagraniu wykorzystaliśmy fragmenty ścieżek dźwiękowych filmów:  „Ziemia obiecana”, reż. A. Wajda (1974) „Alternatywy 4”, reż. S. Bareja (1986-87) „Ogniem i mieczem”, reż. J. Kawalerowicza (1999)   Wzmiankowany odcinek „O sztuce płaszczenia się | PF 111” odnajdziecie tutaj, płytę Łony, Andrzeja Koniecznego i Kacpra Krupy pt. „Taxi” (2023) – tutaj, film dokumentalny K. Kieślowskiego „Z punktu widzenia nocnego portiera” – tutaj. Patronat medialny Pogawędnika:  Dwumiesięcznik i portal internetowy "Filozofuj!"  https://filozofuj.eu/    Dziękujemy za wsparcie naszym wiernym Patronom i Patronkom:  Andrzejowi Dziedzicowi, Marcinowi Lorancowi, Robertowi Małeckiemu, Maciejowi Michałowskiemu, Marcinowi Sadłowskiemu, Annie Waw oraz grupie Darczyńców anonimowych.   Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite: https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny

    35 min
  2. O książce "Idzie wojna? Spodziewaj się najlepszego, przygotuj na najgorsze" | PF 163

    SEP 29

    O książce "Idzie wojna? Spodziewaj się najlepszego, przygotuj na najgorsze" | PF 163

    Rozmawiamy z red. Agnieszką Lichnerowicz, związaną z Radiem TOK FM, w którym  prowadzi m.in. programy „Światopodgląd” i „Wieczorem”. Specjalizuje się w tematyce międzynarodowej oraz w zagadnieniach transformacji społecznych, polityki historycznej i ideologii gospodarczych. Nasza Gościni jest autorką książki pt.  Idzie wojna? Spodziewaj się najlepszego, przygotuj na najgorsze, która jest zbiorem rozmów z osobami zaznajomionymi z wojną: od wojskowych, przez medyków pola walki, specjalistów od bezpieczeństwa i obrony cywilnej, aż po parę …filozofów. Rozmowa jes retransmisją spotkania, które odbyło się 13 września 2025 w ramach Gdańskich Targów Książki, odbywających się w Europejskim Centrum Solidarności.  Dla kontekstu przypominamy dwa starsze odcinki, w których (bezskutecznie) próbowaliśmy sobie poradzić z wybuchem pełnoskalowej wojny w Ukrainie w lutym 2022 oraz rozmawialiśmy z dr. Konradem Rejmanem, który w tamtych dniach opublikował książkę o wojnie i pokoju: O wojnie i jak niewiele umiemy o niej powiedzieć | PF 67 O etyce radykalnej jako emancypacji wobec wojny i pokoju | PF 70 Patronat medialny Pogawędnika:  Dwumiesięcznik i portal internetowy "Filozofuj!"  https://filozofuj.eu/    Dziękujemy za wsparcie naszym wiernym Patronom i Patronkom: Andrzejowi Dziedzicowi, Marcinowi Lorancowi, Robertowi Małeckiemu, Maciejowi Michałowskiemu, Marcinowi Sadłowskiemu, Annie Waw oraz grupie Darczyńców anonimowych. Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite: https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny

    50 min

Trailers

About

Gadamy o filozofii i jej okolicach. Rzeczowo, ale nie zawsze w akademickim tonie. Serio, ale nie bardzo poważnie. W duchu pogawędki, niekoniecznie konwersatorium.Pogawędnik redagują pracownicy Instytutu Filozofii UMK: Marcin T. Zdrenka i Adam Grzeliński przy współpracy Piotra Domerackiego,wspierani przez wspólnotę osób zaprzyjaźnionych z toruńską filozofią.Główny motyw graficzny podkastu - Nikodem Pręgowski. Główny temat muzyczny - Waldemar Bata.  Pomysłodawca nazwy - Stanisław Zdrenka.