Філасофскія нататкі

Radio Vaticana - Vatican News

- Podcast - Radio Vaticana - Vatican News

  1. 2 DAYS AGO

    Міхаіл Бахцін. Поліфанія

    Чаму часам мы адчуваем, што нас не чуюць, а размовы заходзяць у тупік? Гэты эпізод падската "Філасофскія нататкі" даследуе ідэю Бахціна аб тым, што жыццё па сваёй сутнасці дыялагічнае. Быць — значыць быць для іншага, бо праўду пра сябе немагчыма спасцігнуць у адзіноце, гледзячы ў люстэрка. Яна адкрываецца толькі ў вачах суразмоўцы. Падкаст раскрывае розніцу паміж маналогам, дзе адзін голас імкнецца дамінаваць, і сапраўдным дыялогам — сустрэчай, якая ўзбагачае, не знішчаючы ўнікальнасці кожнага. Цэнтральнай тэмай становіцца "поліфанія" — шматгалоссе, якое Бахцін бачыў ідэальнай мадэллю жыцця. Гэта свет, дзе мноства галасоў не заглушаюць, а ўзаемна дапаўняюць адзін аднаго, ператвараючы нават канфлікт у творчую сілу. На жывых прыкладах з сямейнага жыцця паказваецца, як павага і ўменне слухаць ствараюць атмасферу даверу. Ксёндз Раман Суша таксама закранае вострую думку Бахціна: "у жыцці няма алібі". Кожнае нашае слова, учынак ці нават маўчанне — гэта ўдзел у вялікім дыялогу, за які мы нясём адказнасць. Гэты выпуск — не проста аналіз філасофскіх канцэпцый, а запрашэнне да разваг пра тое, як ператварыць штодзённыя зносіны ў крыніцу ўзаемнага росту і разумення.

    8 min
  2. 21 SEPT

    Поль Рыкёр. Вернасць сабе

    У новым выпуску падкаста “Філасофскія нататкі” ксёндз Раман Суша знаёміць з думкамі французскага мысляра ХХ стагоддзя Поля Рыкёра – філосафа і хрысціяніна, які ставіў сабе пытанне: што значыць зразумець самога сябе? Рыкёр падкрэсліваў, што чалавечая тоеснасць – гэта толькі знешні контур, рысы, якія мала змяняюцца. Але сапраўднае вымярэнне асобы – гэта самасць або здольнасць заставацца верным сабе, сваім прынцыпам і дадзеным абяцанням. Філосаф прапануе глядзець на жыццё як на аповед, у якім заўсёды ёсць пачатак і падзеі, выбар і героі, абяцанні і здрады. Калі чалавек трымаецца абяцанага, гісторыя яго жыцця становіцца суцэльнай, калі ж здраджвае сабе – аповед рвецца і ўзнікае ўнутраная пустэча. Рыкёр паказвае, што мы разумеем сябе толькі ў адносінах з іншымі: калі кажам “я верны сабе” гэта часта азначае таксама ”я верны табе” – Богу, блізкаму, сябру.

    8 min
  3. 14 SEPT

    Габрыэль Марсэль. Быць альбо мець?

    У сваім падкасце ксёндз Раман Суша распавядае пра французскага філосафа Габрыэля Марсэля (1889-1973), які ў 1929 годзе прыняў каталіцтва і стаў вядомым прадстаўніком хрысціянскага экзістэнцыялізму. Марсэль называў сябе "філосафам канкрэтнага", бо імкнуўся, каб яго ідэі датычыліся жывога чалавечага досведу, а не заставаліся абстрактнымі. Галоўная думка Марсэля - падзел жыцця чалавека на дзве катэгорыі: "мець" і "быць". "Мець" - гэта не толькі пра валоданне рэчамі, але і пра імкненне кантраляваць працу, статус, адносіны. Праблема ў тым, што такі падыход робіць чалавека ўразлівым: тое, што маеш, можна страціць, а страчваючы гэта, чалавек адчувае, што губляе сябе самога. "Быць" - альтэрнатыўны шлях, які грунтуецца на тым, што нельга кантраляваць, што жыве ў глыбіні. Гэта сапраўдная прысутнасць для іншых, любоў, служэнне, вернасць. Тут ксёндз таксама прыводзіць станоўчыя прыклады: студэнт, які адкрывае радасць у самім працэсе пазнання; маці, якая знаходзіць сябе і пасля сыходу дзяцей; настаўнік, які знаходзіць новыя інтарэсы на пенсіі. Марсэль падкрэсліваў, што менавіта любоў ператварае "мець" у "быць". Калі мы бачым у іншым не рэч, а "Ты", тады ўзнікае сапраўдная прысутнасць, а не валоданне. Філосаф таксама папярэджваў пра небяспеку ператварэння чалавека ў "ролю" ці "функцыю" ў сучасным свеце. Філасофію Марсэля называюць "філасофіяй надзеі", бо яна сцвярджае, што заўсёды ёсць магчымасць выбраць "быць", а не "мець". Надзея - гэта не наіўны аптымізм, а глыбокая ўпэўненасць, што жыццё мае сэнс, калі чалавек аддае сябе іншым і Богу.

    9 min
  4. 31 AUG

    Карл Ясперс. Межавыя сітуацыі

    У новым выпуску "Філасофскіх нататак" ксёндз Раман Суша распавядае пра канцэпцыю межавых сітуацый у філасофіі Карла Ясперса. Мы ўсе імкнёмся да парадку і стабільнасці, але жыццё часта разбурае нашы звыклыя схемы: хвароба, страта працы, разрыў адносін або смерць блізкага прымушаюць нас выйсці з “панцыра” і шукаць глыбейшы сэнс, адзначае святар. Ясперс паказвае, што перад чалавекам адкрываюцца тры шляхі: схавацца ў старой абалонцы, упасці ў нігілізм або адважыцца сустрэць праўду так, як яна ёсць. Менавіта гэты трэці шлях філосаф называе сапраўдным – бо ён вядзе да пераплаўкі, да адкрытасці для новых адказаў і ўнутранай свабоды, нагадвае аўтар. Межавыя сітуацыі балючыя, але яны здольныя стаць крыніцай росту. У моманты крызісу чалавек пачынае слухаць сумленне, заўважаць падтрымку блізкіх і адкрываць святло Божага слова. Таму цяжкасці – гэта не канец, а магчымасць стаць больш сапраўднымі і глыбокімі, гаворыцца ў падкасце.

    11 min
  5. 24 AUG

    Марцін Хайдэгер. Бяздомнасць чалавека

    У новым выпуску падкаста "Філасофскія нататкі" ксёндз Раман Суша запрашае нас у філасофскае падарожжа па думках Марціна Хайдэгера — мысляра, які жыў праз усе буры XX стагоддзя і задаваў самыя глыбокія пытанні пра сутнасць чалавечага існавання. Што адбываецца, калі мы ставім сябе ў цэнтр сусвету? Чаму гуманізм, які меў добрыя намеры, нечакана прывёў да духоўнага крызісу? Аўтар раскрывае парадокс: чым больш чалавек становіцца "гаспадаром свету", тым больш ён губляе сваю сапраўдную сутнасць. Ён паказвае, як мы страцілі здольнасць бачыць у іншых людзях таямніцу і дар прысутнасці, а ў рэчах — больш чым інструменты для нашай карысці. Гэта і ёсць тая "бяздомнасць", пра якую гаварыў Хайдэгер — не фізічная, а духоўная страта сувязі з быццём. Асаблівую ўвагу падкаст надае ролі мовы як "дому быцця" і значэнню сапраўднага сузірання, якое дазваляе рэчам і людзям проста быць, а не служыць нашым мэтам. У гэтым — ключ да пераадолення экзістэнцыйнай пустэчы і вяртання да аўтэнтычнага існавання. Слухайце, каб адкрыць для сябе глыбінныя пытанні філасофіі Хайдэгера і знайсці шлях да асэнсаванага жыцця ў эпоху тэхналогій і павярхоўных адносін!

    10 min
  6. 17 AUG

    Леў Карсавін. Якастваванне

    У новым выпуску штотыднёвага падкаста "Філасофскія нататкі" ксёндз Раман Суша знаёміць з адной з ключавых ідэй філосафа Льва Карсавіна – паняццем “якаствавання”. Што гэта значыць? Кожны з нас жыве не ў пустэчы. Мы заўсёды скіраваныя да іншых людзей, да свету, да Бога. І вось у гэтых сустрэчах і адносінах мы нібыта “набываем якасць”, якую атрымліваем не толькі ад сябе, але і ад таго, з кім сутыкаемся. Гэта і ёсць тое, што Карсавін называе якастваваннем, тлумачыць святар. Напрыклад, калі чалавек адкрывае сваё сэрца Хрысту, яго жыццё паступова напаўняецца рысамі Хрыста – ён становіцца больш міласэрным, больш гатовым дараваць, больш адкрытым да любові. Можна назваць гэты працэс “хрысціфікацыяй”, то бок чалавек станавіцца падобным на Хрыста праз удзел у Яго якасцях. Але калі чалавек скіроўвае сябе да зла, то можа адбыцца адваротнае – ён набліжаецца да дэманічнага, яго сэрца становіцца нячулым, і ў ім з’яўляецца тое, што можна называць “дэманізацыяй”, перасцерагае аўтар падкаста.

    9 min

About

- Podcast - Radio Vaticana - Vatican News