DPG Media: Hoge Bomen | BNR BNR Nieuwsradio

Het is de allergrootste overname in het bestaan van DPG: RTL Nederland. Deze mediarevolutie is bijna een obsessie voor DPG-baas Christian van Thillo, maar nadat een deal twee jaar geleden nog afketste, heeft hij er nu met gemak 1 miljard euro voor nodig. Destijds leek John de Mol er met zijn Talpa nog bijna met de RTL-hoofdprijs vandoor.

De woede was enorm, bij de DPG-top, toen De Mol ze de loef dreigde afsteken. De Belgen besloten alles uit de kast te trekken om de macht van De Mol niet nóg verder te laten uitbreiden: Wob-verzoek na Wob-verzoek volgde en de deur van de Autoriteit Consument en Markt (ACM) werd platgelopen. Het resultaat is inmiddels bekend: De combinatie van RTL en Talpa vond de ACM toch een te groot machtsblok en DPG lijkt er alsnog met de buit vandoor te gaan.

De grote vraag is wel: wat maakt de overname door DPG anders dan de overname door Talpa? Want duidelijk is dat de macht van Van Thillo enorm wordt als de ACM wel instemt met deze overname, zegt Mark Koster: de omzet komt boven de twee miljard en Van Thillo kan alle merken in één container gooien. 'Dan kun je één journalistiek conglomeraat ontstaan, één groot machtsbolwerk en daar moet de ACM toch wel iets van vinden.'

In feite dateert Van Thillo's interesse voor de tv-wereld al van zeker twintig jaar geleden, met de relatief kleine Amsterdamse stadszender AT5 - in het kielzog van Het Parool. En in 2011 stuitte zijn interesse in SBS op de dadendrang Van Thillo's grote kwelgeest: John de Mol. En die kan nu opnieuw roet in het eten gooien, denkt zakenman Yves Gijrath. 'Als de ACM Talpa afwijst, moet DPG ook worden afgewezen, want dat is veel machtiger dan Talpa.'

 

Over de makers   

Journalist Mark Koster volgde Van Thillo bijna twee jaar lang. Hij sprak met vertrouwelingen, concurrenten, bewonderaars en critici. Tijdens deze zoektocht kwam hij tot nieuwe en onthullende inzichten over dit media-mysterie, waarin hij je graag meeneemt.     

Wendy Beenakker is adjunct-hoofdredacteur bij BNR Nieuwsradio. Voorheen was ze onder meer programmamaker bij RTL, NOS en BNNVARA. Samen met Mark Koster maakte ze eerder de podcast Koster en van Dijk.   

Over hoge Bomen   

In Hoge Bomen halen we elk seizoen een ander groot bedrijf door de BNR Audit. Hoe is het ontstaan, hoe gaan ze te werk, wat is het belang voor Nederland. Deze keer, DPG Media. Het grootste mediabedrijf van de Benelux.  

Deze podcast wordt mogelijk gemaakt door DeBuren, het Vlaams-Nederlands debathuis. 
See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ondernemer Yves Gijrath was bezig met een verhaal over DPG voor zijn podcast toen hij getipt werd. De tip draaide om het gedrag van Jaak Smeets, een van de kardinalen van Van Thillo. Smeets werd door Van Thillo naar voren geschoven om de redactie van de overgenomen krant te gaan besturen.  

Er was veel bemoeienis van Smeets op de redactie, ondanks dat Van Thillo zichzelf en zijn kardinalen presenteerde als de hoeders van de vrije journalistiek. ‘Ik grijp nooit in op de redacties’, aldus van Thillo. En Smeets zou dat voorleven. Hoofdredacteuren beamen dit ‘on the record’, maar in de wandelgangen is het geluid anders. Dat is precies waar de omerta voor staat: hardnekkig zwijgen. Smeets stond aan het bureau van redacteuren mee te kijken, was overal aanwezig en stond bekend als iemand die flink kon uitvallen tegen het personeel om zijn punt te maken. Zijn wil was wet, vond hij zelf.  

Smeets beperkte zich niet tot alleen verbaal grensoverschrijdend gedrag. Er verdwenen ook regelmatig handen onder rokjes. Angst regeerde en iedereen op DPG-redacties wist ervan. En toch, toen Smeets vertrok bij DPG werd hier alleen met geen woord over gerept. Sterker nog, Smeets werd gelauwerd in een persbericht dat naar aanleiding van zijn vertrek de wereld in werd gestuurd. De strekking van het bericht was dat hij zijn horizon ging verbreden, dat het tijd was voor een nieuwe uitdaging. 

Yves Gijrath spreekt ook met een oud-hoofdredacteur van de Belgische krant De Morgen. Die komt met diverse voorbeelden over het ingrijpen van Van Thillo, om bepaalde stukken uit de media te houden. En niet alleen op zijn eigen redactie.  

De vraag is nu: hoe ver reikt de hand van de grote baas, Christian van Thillo, bij het brengen of eigenlijk het níet brengen van nieuws? Staan de zaak Smeets en de voorbeelden bij De Morgen eigenlijk voor iets groters? 

Over de makers   

Journalist Mark Koster volgde Van Thillo bijna twee jaar lang. Hij sprak met vertrouwelingen, concurrenten, bewonderaars en critici. Tijdens deze zoektocht kwam hij tot nieuwe en onthullende inzichten over dit media-mysterie, waarin hij je graag meeneemt.     

Wendy Beenakker is adjunct-hoofdredacteur bij BNR Nieuwsradio. Voorheen was ze onder meer programmamaker bij RTL, NOS en BNNVARA. Samen met Mark Koster maakte ze eerder de podcast Koster en van Dijk.   

Over hoge Bomen   

In Hoge Bomen halen we elk seizoen een ander groot bedrijf door de BNR Audit. Hoe is het ontstaan, hoe gaan ze te werk, wat is het belang voor Nederland. Deze keer, DPG Media. Het grootste mediabedrijf van de Benelux.  

Deze podcast wordt mogelijk gemaakt door DeBuren, het Vlaams-Nederlands debathuis. 
See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het volgende overnamedoel van de Belgen is Wegener: een Nederlandse krantenuitgeverij van zeven regionale dagbladen. De zuiderburen komen binnen en geven het bedrijf de bekende van Thillo make-over. Er wordt harder dan ooit ingegrepen. In Zwolle, bij de Stentor, is de cultuurclash het grootst.  

Na overname verandert de identiteit van de kranten. Het belangrijkste doel is geld verdienen, en dat lukt het beste met clickbait. Iets tussen hedonistisch en cynisch in, met veel menselijk leed. Er wordt geschreven om de massa te behagen, en vanuit een economische gedachte is dat niet gek. Maar als je de krant wil zien als een cultuurgoed, en een goed dat een relevantie heeft binnen de regio, dan moet je ook andere verhalen wíllen schrijven.  

De Persdienst is de centrale redactie voor de Wegener titels. Zij maakten het landelijk nieuws voor de regionale titels. Voordat DPG binnen kwam ging het niet goed met het concern. Er waren veel reorganisaties, continue geldproblemen en een gebrek aan visie. Van Thillo en zijn kardinalen kwamen, reorganiseerden en overwonnen. Het journalistieke plan erachter zat namelijk goed in elkaar. 

De overname van zeven regionale kranten was wel lastiger dan krant voor krant. Alle zeven kranten hadden namelijk een eigen identiteit en gevoel, dat nu volledig op de schop ging. Kranten maken moest in de van Thillo-mal gebeuren, en dat voelde als een redactionele overval.  

Hoewel het bereik en de oplagen groeiden, en de sites van de kranten beter werden bezocht en beter werkten, waren er zeker ook zorgen. Door het harde ingrijpen wordt het journalistieke fundament en de ziel van die regionale kranten hard geraakt.  

Over de makers   

Journalist Mark Koster volgde Van Thillo bijna twee jaar lang. Hij sprak met vertrouwelingen, concurrenten, bewonderaars en critici. Tijdens deze zoektocht kwam hij tot nieuwe en onthullende inzichten over dit media-mysterie, waarin hij je graag meeneemt.     

Wendy Beenakker is adjunct-hoofdredacteur bij BNR Nieuwsradio. Voorheen was ze onder meer programmamaker bij RTL, NOS en BNNVARA. Samen met Mark Koster maakte ze eerder de podcast Koster en van Dijk.   

Over hoge Bomen   

In Hoge Bomen halen we elk seizoen een ander groot bedrijf door de BNR Audit. Hoe is het ontstaan, hoe gaan ze te werk, wat is het belang voor Nederland. Deze keer, DPG Media. Het grootste mediabedrijf van de Benelux.  

Deze podcast wordt mogelijk gemaakt door DeBuren, het Vlaams-Nederlands debathuis. 
See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat Christian van Thillo aantreft als hij het roer in de uitgeverij van zijn vader Ludo overneemt is niet veel meer dan een roestbak. Opa Bill van Thillo was nog een ambitieuze ondernemer, was een kleine denker, die alleen maar bezig is met centen tellen, zegt host Mark Koster. ‘Hij hield zich bezig met aanmaningen sturen. Een visie ontwikkelen op de toekomst van de twee kranten – De Morgen en Het Laatste Nieuws – boeide hem niet. En áls hij al op de redactie verscheen, was hij half aangeschoten.

Een soort regent was Ludo eigenlijk, zegt Koster. Naarmate de tijd vordert bekommert Ludo zich meer in de waarde van de restpartijen papier dan in de inhoud van het drukwerk zelf. ‘Het was hiërarchisch, klein denken, zonder enige poging om de Persgroep in een nieuwe wereld te laten opstoten.’ Een laatste wapenfeit was de aanschaf van een belang in de commerciële Vlaamse  tv-zender VTM en de krant Het Laatste Nieuws – en de links georiënteerde krant De Morgen kreeg hij in de schoot geworpen na een faillissement.

Het léék allemaal nog wel ondernemend en ambitieus, maar eigenlijk waren alle drie de investeringen defensief – bang om zijn bezittingen te verliezen. Je zou kunnen zeggen: typisch tweede generatie. Het werd zo langzamerhand toch echt tijd om plaats te maken voor een opvolger – en het was kraakhelder dat dat Christian zou worden. Dat De Morgen in de boedel van zijn vader zat, was de nieuwe baas sowieso al een doorn in het oog, maar ook bij Het Laatste Nieuws was de fut er grotendeels uit – ‘bruine drek’, ‘krant zonder enige ziel’, het was allemaal niet erg florissant.

Christian vroeg zich serieus af hoe hij van deze roestbak toch nog iets kan maken. De enige vraag was: kunnen we overleven, en zo ja: hoe dan in godsnaam? Papa Renaat had de kranten eigenlijk al in bedenkelijke toestand aangetroffen, maar door verwaarlozing was het bij het aantreden van Christian echt in verval geraakt, uitgewoond en ook nog eens zwaar verliesgevend, zegt host Mark Koster. ‘Christian, die in de VS aan de business school had gestudeerd, vroeg zich serieus af hoe hij dit nog recht kon breien.’

Het werd bijna zijn leitmotiv: ‘Je vergeet nooit meer wat het is om verlies te lijden – het is bijna traumatisch.’ Het was ook dát moment, vlak na zijn aanstelling, dat hij bedacht dat hij zoiets nooit meer wilde meemaken. Dat was een reusachtige stimulans, maar misschien ook wel een struikelblok – en de rode draad in Christians levensverhaal: is hij niet té bang om verlies te maken, waardoor hij altijd weer snel en adequaat, maar regelmatig ook te hard, ingrijpt?

Het progressieve karakter van De Morgen wilde hij nog wel aanvaarden, maar de wel erg grote macht voor de journalisten had de krant veel te sleets gemaakt. Marketingonderzoek was de heilige graal en daarmee kwam Christian vrijwel meteen recht tegenover de behoudende, linkse redactie te staan. Het is de coup van van Thillo: hij probeert zijn visie op te dringen bij De Morgen.

Van Thillo organiseerde een meeting in een hotel in Gent, waar hij wat mensen van de Vlerick Business School had laten overkomen om de redactie meer te leren over management en over usp’s – unique selling propositions. Het eindigde in een drinkgelag, waarbij een redactielid na het drinken van te veel whiskey over de schoenen van Christian van Thillo heen kotste, zegt De Morgen-journalist Piet Piryns. ‘Er zaten twee bedrijfsvisies die tegenover elkaar stonden.’ Ofwel: de kapitalist versus de socialistische opstandelingen.

Over de makers  

Journalist Mark Koster volgde Van Thillo bijna twee jaar lang. Hij sprak met vertrouwelingen, concurrenten, bewonderaars en critici. Tijdens deze zoektocht kwam hij tot nieuwe en onthullende inzichten over dit media-mysterie, waarin hij je graag meeneemt.    

Wendy Beenakker is adjunct-hoofdredacteur bij BNR Nieuwsradio. Voorheen was ze onder meer programmamaker bij RTL, NOS en BNNVARA. Samen met Mark Koster maakte ze eerde

Christian Van Thillo mag zichzelf dan voordoen als de Grote Redder van de Journalistiek, hij deinst er niet voor terug om af en toe in te grijpen op redacties en zijn wil op te leggen. Al zijn er maar weinig mensen uit zijn entourage die dat open en bloot willen bevestigen. 

Dat Van Thillo zou uitgroeien tot de grootste mediatycoon van de Lage Landen stond zeker niet in de sterren geschreven. Sterker: in zijn jonge jaren leek het er eerder op dat hij het familie-imperium te gronde zou richten, als hij al een vinger in de pap zou krijgen. Het was een jongeman van vele eigenschappen: zeer pienter, wispelturig, naargeestig, lollig, geliefd, maar ook écht een boefje. 

Van Thillo werd een steeds grotere speler op de Nederlandse mediamarkt en Vrij Nederland-journalist Harm Ede Botje dacht: wie is die man toch?’ Hij legde contact met zijn Vlaamse collega Anna Luyten, die heel goed was ingevoerd in de Vlaamse netwerken. Met zijn tweeën gingen ze uitgebreid op onderzoek uit. Waarbij ze probeerden de mensch Christian Van Thillo nauwgezet in kaart te brengen.

In zijn ietwat decadente en snobistische jeugd haalde Christian ongelofelijk veel kattenkwaad uit. Elke poging om hem weer op het juiste pad te brengen mislukte hopeloos: hij vermaakte zich op het familielandgoed uitstekend op zijn crossmotor of op zijn paard. Ondernemend was hij al wel, sturm und drang was hem niet vreemd, maar hij schaamde zich niet voor zijn baldadigheid.

De druppel die de emmer deed overlopen was het moment waarop hij werd gepakt toen hij in de Porsche van zijn vader met 109 kilometer per uur over de Bredasebaan scheurde. Hij was dertien. De maat was vol en hij werd naar het zeer strenge Sint-Jozefseminarie in Turnhout gestuurd, bijnaam ‘Het Gevang’. Het betaalde zich in zoverre uit dat hij daar de discipline meekreeg die hem in zijn latere uitgeversleven nog goed van pas zou komen.

Christian vervolgde zijn levenspad naar studentenstad Leuven. Nog altijd had hij toen een chronisch gebrek aan geld. The Rich Kid ging regelmatig skiën en in het café was hij vaker in zijn blote kont te zien dan met zijn broek aan, dus dan weet je wel hoe laat het is. Maar: als de tentamens naderden ging hij ‘terug naar de focus’ in het strakke regime van de paters in Turnhout.

In 1984 komt rechtenstudent C. Van Thillo voor het eerst voor in de notulen van de directievergaderingen van de uitgeverij. Dan al toont hij zich een gewiekst zakenman die de zaakjes ook juridisch keurig op orde wil hebben. Maar zijn intellectuele basis en het rendementsdenken, die nog altijd het fundament is voor zijn bedrijf, legt hij bij zijn ‘rondgang’ langs enkele Amerikaanse universiteiten, met name op Duke University. De vraag is dus: is hij primair een liefhebber van de journalistiek, of is hij primair een zakenman?

Over de makers  

Journalist Mark Koster volgde Van Thillo bijna twee jaar lang. Hij sprak met vertrouwelingen, concurrenten, bewonderaars en critici. Tijdens deze zoektocht kwam hij tot nieuwe en onthullende inzichten over dit media-mysterie, waarin hij je graag meeneemt.    

Wendy Beenakker is adjunct-hoofdredacteur bij BNR Nieuwsradio. Voorheen was ze onder meer programmamaker bij RTL, NOS en BNNVARA. Samen met Mark Koster maakte ze eerder de podcast Koster en van Dijk.  

Over hoge Bomen  

In Hoge Bomen halen we elk seizoen een ander groot bedrijf door de BNR Audit. Hoe is het ontstaan, hoe gaan ze te werk, wat is het belang voor Nederland. Deze keer, DPG Media. Het grootste mediabedrijf van de Benelux.  

Deze podcast werd mogelijk gemaakt door DeBuren, het Vlaams-Nederlands debathuis. 
See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het familieverleden van de Van Thillo’s heeft een duistere kant. Het fundament van het imperium is opgebouwd met geld verkregen uit collaboratie met de Duitse bezetter, en dat is natuurlijk niet iets om trots op te zijn.  

De broer van de opa van Christian, ‘nonkel’ Renaat, was eind jaren 30 zeer actief aan de uiterst rechtse kant van de Vlaamse beweging. Deze Vlaamse beweging collaboreert dan met de Duitse bezetter om haar eigen politieke idealen te verwezenlijken: een onafhankelijk Vlaanderen.  

De hoogste ambtenaren die België besturen in bezettingstijd, uiteraard onder controle van de bezetter, richten in 1940 een nieuwe organisatie op: de Vrijwillige arbeidsdienst voor Vlaanderen (VAVV). Nonkel Renaat wordt voorman van de VAVV en maakt er geleidelijk aan zijn eigen instrument van. Hij trekt sympathisanten van de collaboratiebeweging aan om binnen de VAVV leidinggevende functies uit te voeren. Het eerste blaadje dat de VAVV maakt is eigenlijk de start van het uitgeefimperium. Dit blaadje was wel onder auspiciën van de Duitsers en het ministerie, niet heel journalistiek onafhankelijk dus, maar in de colofon staat dat Renaat de uitgever is van het blad. Hij leidt het als een dictatoriale hoofdredacteur. 

Ná de oorlog vlucht Renaat naar Argentinië, omdat hij veroordeeld wordt voor het plegen van oorlogsmisdaden. Broer Bill, de opa van Christian, neemt de boedel van de uitgeverij van Renaat over, inclusief het deel van het personeel dat fout was in de oorlog. Bill was een zeer handige jongen. Niet per se bezig met het onderhouden van een Nazi-netwerk of carrière maken bij de bezetter, maar helemaal brandschoon was hij ook niet. In Congo bezat hij een koffie- rubber en palmboomplantage. Hij leverde wapens aan de dictator Perón in Argentinië en aan Nasser in Egypte. In het voormalig Joegoslavië bezat hij een kolenmijn. In die tijd heette dit gewoon ‘handel’. Later werd hij een ‘keurige’ bankier. Kwam via allerlei goeie connecties te werken bij een bank, werd daar mede-eigenaar en kon zijn fortuin rustig verder uitbouwen. 

Binnen de overgenomen uitgeverij geeft Bill de bestaande titels een make-over om ze wat luxer in de markt te zetten. Dat werkt goed. Zoon Ludo, vader van Christian, neemt jaren later de positie van Bill over, maar blijkt geen groot visionair. Hij was een typische rijkeluiszoon, die nooit heeft hoeven werken voor zijn geld. Ook Christian leek de kant op te gaan van de snelle auto’s, chique restaurants en mooie vrouwen. Waarom hij toch ineens interesse kreeg in het familiebedrijf hoor je in de volgende aflevering.   

Over de makers  

Journalist Mark Koster volgde Van Thillo bijna twee jaar lang. Hij sprak met vertrouwelingen, concurrenten, bewonderaars en critici. Tijdens deze zoektocht kwam hij tot nieuwe en onthullende inzichten over dit media-mysterie, waarin hij je graag meeneemt.    

Wendy Beenakker is adjunct-hoofdredacteur bij BNR Nieuwsradio. Voorheen was ze onder meer programmamaker bij RTL, NOS en BNNVARA. Samen met Mark Koster maakte ze eerder de podcast Koster en van Dijk.  

 

Over hoge Bomen  

In Hoge Bomen halen we elk seizoen een ander groot bedrijf door de BNR Audit. Hoe is het ontstaan, hoe gaan ze te werk, wat is het belang voor Nederland. Deze keer, DPG Media. Het grootste mediabedrijf van de Benelux.  

Deze podcast werd mogelijk gemaakt door DeBuren, het Vlaams-Nederlands debathuis. 
See omnystudio.com/listener for privacy information.